به گزارش ایرنا از گذشته های دور آیین و براساس یك سنت دیرینه برگزاری جشن طولانی ترین شب سال مرسوم بوده و آداب و رسوم متفاوتی توسط مردم مناطق مختلف برگزار می شود كه مردم خراسان شمالی نیز هر سال جشن طولانی‌ترین شب سال یعنی شب چله را با آداب و رسوم ویژه‌ای برگزار می كنند.
در شب چله بر اساس یك سنت دیرین افراد خانواده اعم از پدربزرگ، مادربزرگ، فرزندان، نوه ها و یا سایر بستگان دور هم جمع می شوند كه برای شام مرسوم است غذایی مفصل در این شب پخته و انواع تنقلات، شیرینی، شكلات، نقل، میوه و هندوانه می خورند.
یلدا از پس روزگاران به ما رسیده و به خانه‌هایمان سرك كشیده تا دوباره در هوایش نفسی تازه كنیم و سرمایش را به گرمای خانواده بسپاریم.
یك استاد دانشگاه گفت: یلدا در شمال خراسان چله نامیده می شود كه در این شب مردم شمال خراسان با شب نشینی و به جا آوردن صله رحم، تناول غذاها و میوه های محلی، بهره گیری از موسیقی محلی این سیاه شب را بر خود شیرین می كنند.
اسماعیل حسین پور در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: شب چله گی (هدیه) بردن برای نوعروسان از سوی خانواده داماد یكی از سنت های نیك در بین اقوام شمال خراسان است كه زنان كرد خراسان با لباس های سنتی و محلی و در حالی كه خوانچه هایی(سینی ها بزرگ) را بر سر دارند و درون خوانچه ها برنج، روغن زرد، فطیر، كله قند و كفش و لباس، قرار دارد برای عروس می برند و در این مسیر عاشق ها این مجموعه كه بیشتر نزدیكان داماد هستند را همراهی می كنند.
وی گفت: هندوانه، كدو، سیب، انار، انگور آونگ شده، چغندر، قورمه نمك سود شده، گردو، كشمش، برگه زرد آلو، سنجد برخی از خوراكی های رایج در بین مردم هستند.
حسین پور افزود: معمولا برای نگهداری میوه ها از شیوه های سنتی استفاده می شود مثلا برای سالم ماندن هندوانه آن را روی كاه می گذارند و انگور را در خانه آونگ می كنند و با نمك سود كردن گوشت را تا چله نگه می دارند.
این استاد دانشگاه گفت: در این شب هندوانه مظهر تابش آفتاب، انار مظهر زایش و زایندگی و سیب مظهر عشق و محبت در زندگی است.
حسین پور افزود: بزرگترین راز ماندگاری چله در بین این مردم این است كه این شب نقش ارزنده ای در تالیف قلوب و صله رحم دارد و شبی است كه پیوند خانواده ها و اقوام را بیشتر می كند و سالمترین و بهترین غذاها كه برخی ها نیاز بدن هستند در این شب تناول می شود.
وی گفت: معمولا افراد متمكن با كمك زنان خانه و در نهایت حفظ حرمت و بدون اطلاع اطرافیان اقلامی را برای خانواده ای مستمند می فرستند تا همه شب را به خیر و نیكی از سر بگذرانند.
یكی از محققان و پژوهشگران شیروان گفت: یلدا جایگاه ویژه‌ای در بین ایرانیان دارد و از رسوم اصلی خانواده های ایرانی است و این شب سنت های خوب دیگری هم دارد كه می شود از آن استفاده بهتری برد.
محمد اسماعیل مقیمی در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: یلدا یا همان چله فرصتی است تا بزرگ و كوچك زیر سقف خانه دور هم جمع شوند حافظ بخوانند، درد دل كنند، هندوانه و انار و تنقلات و شیرینی جات بخورند، خاطرات را زنده كنند و پای نصیحت پدربزرگ و مادر بزرگ بنشینند و در یك قاب لبخند بزنند.
وی گفت: ایرانیان باستان در شب یلدا به خواركی ها و میوه هایی كه با باروری و بركت ارتباط داشته باشد توجه ویژه ای داشتند كه هندوانه یكی از این میوه هاست آنها معتقد بودند كه با خوردن مقداری هندوانه در شب اول زمستان هیچ گونه سرما و بیماری در زمستان پیش رو بر آنها غلبه نخواهد كرد.
مقیمی افزود: انار یكی دیگر از میوه هایی است كه ایرانیان باستان مقید به استفاده از آن در شب یلدا بودند و اعتقاد ایرانیان باستان بر این بود كه بخاطر دانه های زیاد انار این میوه مظهر باروری و زایندگی است و با خوردن این میوه نیروی باوری و زایندگی از انار به انسان منتقل می شود بر همین اساس در سبد میوه شب یلدا در بین خانواده های ایرانی هنوز هم هندوانه و انار جایگاه ویژه خود را دارد.
این محقق و پژوهشگر شیروانی گفت: فرستادن خونچه چله از سوی خانواده داماد برای عروس به عنوان هدیه زمستانی برای كسانی كه نامزد هستند و دوران نامزدی را می گذرانند یكی دیگر از رسوم مردم این خطه از استان خراسان شمالی است.
وی گف: فامیل های نزدیك داماد برای بردن خونچه چله به خانه عروس جمع می شوند و در این خونچه برای عروس پارچه، پوشاك، طلا، كله‌قند و هفت نوع میوه مثل نارنگی، كدو، هندوانه، انار، پرتقال و سیب با تزئینات خاصی فرستاده می‌شود و مادر عروس پس از تحویل خونچه ها هدایایی مانند پول، شیرینی و جوراب به كسانی كه خونچه ها را آورده اند می دهد.
مردم استان خراسان شمالی از اقوام كرمانج، فارس (تات)، ترك و تركمن و اقلیت های قومی گوناگون دیگر تشكیل شده و این استان كانون وحدت قومیت ها و مذاهب مختلف است.ك/4
گزارش از فاطمه مقدسی خبرنگار ایرنا در شیروان
7186/ 6042
شیروان - ایرنا - شب یلدا در خراسان شمالی كه از آن به نام 'شب چله' یاد می شود آیین و سنتی با پیشینه دیرینه است كه صمیمیت و دوستی را برای خانواده های این استان با قومیت های مختلف به ارمغان می آورد.
