در اين گزارش كه در شماره سه شنبه يكم دي 1394 خورشيدي به قلم كاظم كوكرم انتشار يافته است، مي خوانيم: فيزيكدان‌ها مي‌گويند رنگ آبي آسمان از انتشار بخش آبي طيف سفيد نور خورشيد در جو زمين منشأ مي‌گيرد. يعني غبارها و مولكول‌هاي معمول در جو زمين موجب مي‌شود وقتي نور خورشيد به جو مي‌رسد، قسمت آبي رنگ آن بيشتر پخش شود و آسمان را آبي ببينيم. اما آسمان اين روزهاي تهران و ديگر كلانشهرها آبي نيست.
**تصوير هواي سياه آسمان سفيد
آسمان سفيد رنگ است با ته رنگي كه به آبي ميل مي‌كند! اين يعني به قدري تركيبات غيرمجاز و مولكول‌هاي مختلف ناشي از سوخت‌هاي فسيلي و فعاليت كارخانجات در جو زياد شده است كه به جاي رنگ آبي، بخش سفيد نور خورشيد در آسمان پخش مي‌شود. سرماي هوا و وارونگي دمايي اين وضع را تشديد مي‌كند.
در چنين هواي ناسالمي برخي گروه‌ها بيشتر در خطر هستند. دكتر عليرضا اسلامي‌نژاد، فوق تخصص ريه و استاديار مركز پزشكي، آموزشي و درماني مسيح دانشوري در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد افرادي كه بيشتر در معرض خطر هستند به موضوع سن اشاره مي‌كند و مي‌گويد: افراد در سنين پايين و خيلي بالا، آسيب‌پذيري بيشتري نسبت به خطرات آلودگي هوا دارند. همچنين بانوان باردار و افراد مبتلا به بيماري‌هاي خاص نيز مستعد ابتلا به عوارض ناشي از آلودگي هوا هستند. مثل كساني كه بيماري‌هاي مزمن ريوي، قلبي، كبدي دارند يا به دلايل مختلف ناتوان هستند. همين‌طور بيماران مبتلا به سرطان و كساني كه به علت مصرف داروها به نقص سيستم ايمني دچار هستند بيشتر از آلودگي هوا آسيب مي‌بينند.
**از دستگاه تصفيه هوا در خانه استفاده كنيم؟
در سال‌هاي اخير در فروشگاه‌ها و داروخانه‌هاي عرضه‌كننده محصولات بهداشتي، انواع دستگاه‌هاي تصفيه هوا با قابليت‌ها و قيمت‌هاي مختلف عرضه مي‌شوند. دكتر اسلامي‌نژاد معتقد است اولين توصيه هنگام شدت يافتن آلودگي هوا اين است كه از منزل خارج نشويم. وي درباره كارايي دستگاه‌هاي تصفيه هوا مي‌گويد: هنوز مقاله علمي ثابت شده‌اي وجود ندارد كه با استناد به آن به مردم توصيه كنيم از اين گونه دستگاه‌ها استفاده كنند. اما اگر كسي چنين دستگاهي خريده، استفاده از آن ضرري ندارد. ولي توصيه نمي‌كنيم مردم به علت آلودگي هوا از اين دستگاه‌ها بخرند.
دكتر اسلامي‌نژاد در پاسخ به اين كه آيا در منزل خودشان از دستگاه تصفيه هوا استفاده مي‌كنند يا خير مي‌گويد: اين روزها خودم و خانواده‌ام سعي مي‌كنيم كمتر در هواي آزاد و آلوده شهر تردد كنيم و پنجره‌ها را محكم بسته‌ايم.
اين پزشك فوق‌تخصص ريه در‌خصوص كاربرد دستگاه بخور دركاستن از اثرات خشكي هوا افزود: در روزهايي كه هوا آلوده است و هواي اتاق به سبب استفاده از بخاري خيلي خشك شده است، استفاده از بخور مي‌تواند مفيد باشد. بين بخور سرد و گرم تفاوتي وجود ندارد و در استفاده از بخور فقط هدف اين است كه هواي اتاق تا حدودي مرطوب شود. حتي استفاده از وسايل ابتدايي مانند قرار دادن يك ظرف آب روي بخاري منزل هم مي‌تواند تا حدودي همان اثر را در مرطوب كردن هواي خانه داشته باشد.
**ماسك تنفسي و نكات مهم در استفاده
در روزهاي آلوده خيلي‌ها را مي‌بينيم كه در خيابان ماسك به صورت زده‌اند. دكتر اسلامي‌نژاد درباره اهميت استفاده از ماسك در روزهايي كه آلودگي هوا در وضع ناسالم قرار مي‌گيرد، مي‌گويد: در شرايط ناسالم لازم است از ماسك استفاده كنيم. بايد ماسك از نوع فيلتردار باشد و ورودي هواي آن به‌جز از قسمت فيلتردار از جاي ديگري نباشد. از اين‌رو بايد ماسك روي صورت بنشيند و محكم باشد و منفذ ورودي خاصي نداشته باشد. هر ماسكي طول عمر مشخصي دارد كه كارخانه توليدكننده، مدت استفاده از آن را كه در حد چند ساعت است روي ماسك درج مي‌كند و پس از آن ماسك بايد عوض شود. اين متخصص ريه با اشاره به شرايط ويژه نگهداري ماسك‌ها تأكيد مي‌كند: ماسك تنفسي بايد در محل خشك نگهداري شود و نبايد تا بخورد. بهتر است يك جعبه مقوايي داشته باشيم و زماني كه ماسك را استفاده نمي‌كنيم در آن جعبه قرار دهيم. نبايد ماسك را در ظرف پلاستيكي نگه‌داريم. وي در‌خصوص انواع ماسك‌هاي تنفسي موجود در بازار و چگونگي انتخاب آنها مي‌گويد: مثلا ماسك نوع N95 تا 95 درصد از ذرات معلق هوا را جذب مي‌كند و ماسك N99 تا 99 درصد اين كار را انجام مي‌دهد كه بالطبع كيفيت و قيمت بالاتري دارد. اما استفاده از همان ماسك N95 نيز با شرايطي كه ذكر شد كفايت مي‌كند.
**كمك‌هاي اوليه در زمان بروز تنگي نفس
دكتر اسلامي‌نژاد معتقد است مهم‌ترين روش پيشگيري از بروز عوارض آلودگي هوا، نرفتن در هواي آزاد است و تنها روش مؤثر درمان نيز خارج كردن فرد از محيط آلوده است. يعني هر گاه احساس تنگي نفس كرديم بايد سريع خود را به منزل يا هر جاي ديگري كه ما را از هواي آزاد دور مي‌كند، برسانيم و استراحت كنيم. اگر هم ديديم در فضاي آزاد كسي دچار تنگي نفس شديد و ضعف و بي‌حالي شد، چنانچه دسترسي به كپسول اكسيژن وجود داشته باشد، استفاده از كپسول و ماسك اكسيژن توصيه مي‌شود و در غير اين صورت بايد فرد را به جايي آرام كه هواي مناسبي دارد، منتقل كنيم و بيشتر از آن شامل اقدامات اورژانسي مي‌شود كه بايد توسط كادر درماني انجام شود.
**عوارض آلودگي هوا
دكتر اسلامي‌نژاد، عوارض ناشي از آلودگي هوا را در دسته‌بندي‌هاي مختلف قابل بررسي مي‌داند و مي‌گويد: آلودگي هوا روي همه سيستم‌هاي بدن اثر منفي مي‌گذارد و صرفا سيستم تنفسي را درگير نمي‌كند. معمولا سوزش، قرمزي و خشكي چشم‌ها، سوزش قفسه سينه، تنگي نفس، كلافگي و بي‌قراري از شايع‌ترين علائم حاد آلودگي هوا به شمار مي‌آيند و بيشتر مردم آن را احساس مي‌كنند. اما در بررسي‌هاي انجام شده اثر منفي و مزمن آلودگي هوا بر سيستم قلبي ـ عروقي و عملكرد غدد مختلف بدن اثبات شده است. بي‌خوابي، تغيير خلق و خو و كاهش سطح توانايي و هوشي افراد از ديگر عوارض آن است. به‌جز اينها، آلودگي هوا موجب ايجاد التهاب مزمن در بدن مي‌شود كه از طريق آزاد شدن واسطه‌هاي التهابي در بدن خود را نشان مي‌دهد و در طولاني مدت، موجب افزايش حمله‌هاي قلبي مي‌شود.
*منبع: روزنامه جام جم
**گروه اطلاع رساني**9165**9131
تهران- ايرنا- روزنامه جام جم در صفحه سلامت نوشت: آلودگي هوا فقط دستگاه تنفسي را درگير نمي‌كند بلكه مي‌تواند تمام سيستم بدن را تحت تاثير قرار دهد.
