بشر از آغاز پیدایش زمین تاكنون همواره با رویدادهای غیرقابل پیش بینی به نام بلایای طبیعی رو به رو بوده است؛ حادثه هایی كه می توانند هزاران انسان را نابود و سازه ها و تاسیسات زیربنایی و روبنایی بسیاری را ویران كنند.
بلایای طبیعی، انواع گوناگونی دارد كه می توان به زلزله، سیل، توفان، گردباد، سونامی، تگرگ، بهمن، رعد و برق، تغییرهای شدید درجه حرارت، خشكسالی و آتشفشان اشاره كرد، اما برخی از آنها مانند افزایش آلودگی هوا، گرم شدن زمین و سیل ناشی از تخریب جنگل‌ها به صورت غیر مستقیم، از عملكردهای انسان ناشی می شود.
زلزله یكی از حوادث طبیعی به شمار می رود كه در طول سده پیشین، بیش از 150 بار در 75 كشور جهان رخ داده كه بیش از 80 درصد مرگ و میرها در شش كشور جهان حاصل از این رویداد طبیعی است. زلزله به دلیل خارج شدن ناگهانی انرژی از داخل پوسته زمین و امواج ناشی از آن به وجود می آید و پیش لرزه و پس لرزه هایی در فاصله زمانی چند دقیقه و یا حتی چند ماه بعد به وقوع می پیوندد. زلزله می تواند بلایای مهیب دیگری چون آتش سوزی های گسترده، شكستن سدها و جریان سیلاب، ریزش كوه و سقوط بهمن ها را به دنبال داشته باشد.
ویژگی های خاص جغرافیایی، اقلیمی و زیست محیطی در ایران باعث شده است كه این كشور یكی از 10 كشور سانحه خیز جهان محسوب شود كه از 41 نوع حادثه طبیعی شناخته شده درجهان، 31 نوع آن در ایران به وقوع می پیوندد كه سیل و زمین لرزه در این میان بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند و سبب بروز آسیب ها و خسارت های مالی و جانی بسیاری در این سرزمین می شوند.
این عوامل موجب شد تا ایران نیز همسو با دیگر كشورهای جهان، راه های كاهش اثرهای سوانح طبیعی را مورد توجه قرار دهد و تلاش كند تا همگام با تجربه های جهانی در این حوزه، شاخص ایمنی و آمادگی در برابر حادثه های طبیعی را ارتقا بخشد و دولت با كمك سازمان مدیریت بحران كشور و دیگر نهادها به برنامه ریزی برای پیشگیری و افزایش آمادگی در برابر این بلایا اقدام كند و به ایجاد ساخت و سازهای های مقاوم و پوشش های گیاهی برای كنترل یا كاهش این خسارت ها و برگزاری دوره های آموزشی لازم بپردازد.
روش های پیشگیری همواره در كاهش خطرهای ناشی از بلایای طبیعی بسیار موثر هستند. كسب آمادگی به عنوان یكی از بهترین روش های پیشگیری محسوب و در این مرحله روش های ایمنی و چگونگی كاربرد آنها آموخته می شود. بنابراین ضروری است كه آموزش هایی برای آشنایی با بلایایی چون زلزله، تندباد، سیلاب و شیوه رویارویی با خطرهای ناشی از آن را به مردم آموخت.
ایمن سازی محیط منزل به عنوان یكی دیگر از روش های پیشگیری به شمار می رود كه شامل بررسی آسیب پذیری ساختمان، محكم كردن آبگرمكن و دیگر وسایل نفت سوز و گاز سوز به وسیله پیچ و مهره در جای خود، پیروی از آیین نامه های ساختمانی به منظور كاهش خطرهای طبیعی، تهیه نقشه از منزل برای مشخص كردن نقطه های امن، خطرناك، راه های خروجی و محل قرار گیری شیر اصلی آب و كنتور برق و گاز می شود.
از توصیه های لازم به هنگام وقوع بلایای طبیعی می توان به مهم ترین آن كه حفظ آرامش به هنگام وقوع این حوادث و پناه گرفتن در منطقه های امن است، اشاره كرد.
سازمان مدیریت بحران كشور در 25 دی 1386 خورشیدی به منظور ایجاد مدیریت یكپارچه در امر سیاستگذاری، برنامه ریزی، ایجاد هماهنگی و انسجام در زمینه های اجرائی و پژوهشی، اطلاع رسانی متمركز و نظارت بر مراحل مختلف مدیریت بحران، ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب دیده و استفاده از همه امكانات و لوازم مورد نیاز وزارتخانه‌ها، موسسه ها و شركت‌های دولتی و عمومی به منظور بهره‌مندی بهینه از توانمندی‌های ملی، منطقه‌ای و محلی در رویارویی با حوادث طبیعی و سوانح پیش‌بینی نشده تشكیل شد.
سازمان مدیریت بحران همچنین از سال جاری پنجم دی ماه را با هدف یادآوری و بزرگداشت جانباختگان زلزله بم، جلب نظر و توجه عمومی به مخاطرات ناشی از وقوع پدیده های طبیعی مانند زلزله، سیل، توفان، خشكسالی، تندباد، شناسایی عوامل پیشگیری، كاهش خسارات ناشی از آن (خصوصاً تلفات جانی) و گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه، به عنوان «روز ملی ایمنی در برابر زلزله و كاهش اثرات بلایای طبیعی» نامگذاری كرد و به منظور فرهنگ سازی، لزوم پیشگیری و آمادگی در برابر حوادث طبیعی هفته ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی را از 30 آذر تا پنجم دی 1394 خورشیدی با شعار «دولت و ملت همدل و همزبان؛ ایمنی ایران اسلامی برگزار می كند.
عنوان های روزهای هفته ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی كه از طرف سازمان مدیریت بحران كشور نامگذاری شده، به شرح زیر است:
- 30 آذر مدیریت بحران؛ بیمه و كاهش خطرپذیری حوادث
- 1 دی مدیریت بحران؛ افزایش آمادگی با هدف مقابله موثر
- 2 دی مدیریت بحران؛ مشاركت همگانی با هدف ارتقای فرهنگ پیشگیری
- 3 دی مدیریت بحران؛ ارتقای سیستم بازسازی در راستای مقاوم سازی
- 4 دی مدیریت بحران؛ همدلی و همزبانی دولت و ملت در جهت افزایش تاب آوری جامعه
- 5 دی مدیریت بحران؛ ایمنی در برابر زلزله
روز ایمنی در برابر زلزله و كاهش اثرات بلایای طبیعی فرصت مغتنمی است تا با توجه به شرایط جوی، اقلیمی و حادثه خیزی كشور، بر ضرورت اقدام های پیشگیرانه، كسب آمادگی در رویارویی با پدیده های خطرساز و كاستن از پیامدهای منفی آنها با برخورد آگاهانه صاحب نظران، متخصصین و كارشناسان تاكید شود و امید است با سیاستگذاری صحیح و برنامه ریزی اصولی و تعهد نهادهای مسئول شاهد كشوری ایمن، آماده و پاسخگو در برابر حوادث باشیم.
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9128**2059**9131
تهران- ایرنا- روز ملی ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی، بهانه ای است تا با مرور بر فرصت ها و چالش های پیش رو در این عرصه، دانش و آگاهی های عمومی را ارتقا بخشیده و با نظارت دقیق بر اجرای قوانین و حذف عوامل خطرزا؛ شاهد كاهش آسیب پذیری و بهبود ایمنی هرچه بیشتر در این مرز و بوم باشیم.
