حسگرهاي نانوساختار براي اندازه گيري گونه اي داروي خوراكي در اصفهان ساخته شد

به گزارش ايرنا از معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، حسگرهاي ساخته شده با اين روش، نسبت به نمونه ي مشابه هزينه ي تمام شده ي كمتر و حساسيت بالاتري دارند.
متأسفانه مصرف مزمن برخي داورهاي قبلي مانند كاپتوپريل يك داروي خوراكي است كه نقش حياتي در درمان سكته ي قلبي، نارسايي قلب و فشار خون بالا دارد.
اين دارو براي اهداف درماني، منجر به بروز عوارض جانبي نامطلوب، از قبيل كاهش ميزان فلز روي در بدن از طريق دفع ادرار و افزايش مقدار پتاسيم خون مي شود بنابراين طراحي يك روش دقيق و آسان با حساسيت بالا جهت اندازه گيري اين دارو در نمونه هاي حقيقي از اهميت زيادي برخوردار است.
دكتر ناهيد توكلي، در خصوص اهداف اين طرح گفت: «هدف از اين تحقيق، طراحي و ساخت الكترودي از جنس طلا و با ساختار نانومتخلخل بوده است كه با دو فلز نجيب روتنيوم و پالاديوم پوشيده شود. اثر همزمان اين دو فلز، باعث افزايش خاصيت كاتاليستي آن ها مي گردد كه اين موضوع خود منجر به عملكرد بهتر حسگر نهايي در تشخيص و اندازه گيري مقدار كاپتوپريل شده است.»
به كارگيري حسگرهاي توليد شده در اين طرح، به منظور اندازه گيري داروي كاپتوپريل در نمونه هاي حقيقي (سرم خون انسان و قرص) نتايج مطلوب و رضايت بخشي را در پي داشته است. در واقع، اندازه گيري اين دارو توسط اين حسگرها، در مقايسه با روش هاي مشابه با دقت و سرعت بالاتر و هزينه ي كمتري صورت مي گيرد. نتايج بررسي اثر گونه هاي مزاحم نيز، بيانگر گزينش پذيري بالاي اين حسگر نسبت به كاپتوپريل است.
به گفته ي اين پژوهشگر، ساخت اين حسگر نه تنها موجب صرفه جويي در مصرف دو فلز گران بهاي روتنيوم و پالاديوم شده، بلكه ميزان حساسيت آن براي تشخيص و اندازي گيري داروي كاپتوپريل را به طور قابل توجهي افزايش مي دهد. از سوي ديگر به دليل عدم استفاده از مواد سمي در ساخت اين الكترودها، اين روش با محيط زيست سازگار است.
وي در ادامه افزود: «مواد نانومتخلخل داراي حفره هايي در ابعاد نانو بوده و بسيار متنوع هستند. اين مواد به دليل دارا بودن سطح بسيار وسيع تر نسبت به مواد با ابعاد مشابه و بدون نانوتخلخل، مورد توجه قرار گرفته اند. با استفاده از فرآيند آندي كردن سطح از طريق اعمال پتانسيل به سطح الكترود طلا، يك لايه ي اكسيدي بر روي سطح الكترود ايجاد شده كه باعث تشكيل خلل و فرج سطح مي گردد. بنابراين با اجراي اين فرآيند، تخلخل هايي در مقياس نانو در سطح ايجادشده كه افزايش فعاليت الكتروكاتاليستي الكترود را موجب شده است.»
توكلي مراحل انجام اين طرح را بدين شرح عنوان كرد: «در ابتدا الكترود طلاي نانو متخلخل تهيه شد و سپس رسوب الكتروشيميايي مس بر سطح الكترود نانومتخلخل صورت گرفت. به منظور پوشش دهي فلزات نجيب روتنيوم و پالاديوم بر روي سطح الكترود نانو متخلخل پوشيده با مس، از روش جابه جايي خودبه خودي مس با روتنيوم و پالاديوم استفاده شد. سپس با استفاده از الكترود ساخته شده، به عنوان حسگر، ميزان كاپتوپريل در نمونه ي حقيقي به روش هاي ولتامتري و آمپرومتري اندازه گيري شد.»
اين تحقيقات حاصل همكاري دكتر ناهيد توكلي- عضو هيأت علمي دانشگاه پيام نور اصفهان- دكتر نسرين سلطاني- عضو هيأت علمي دانشگاه پيام نور شاهين شهر- و الهه خورشيدي- دانشجوي كارشناسي ارشد دانشگاه پيام نور اصفهان- است.
نتايج اين كار در مجله ي Electrochimica Acta (جلد 164، سال 2015، صفحات 1 تا 11) منتشر شده است.
1339