به گزارش روز سه شنبه ایرنا، بحث «تلاش های غیرقانونی برای خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس كالا» به تازگی توسط محمدرضا پورابراهیمی عضو كمیسیون اقتصادی مجلس در صحن علنی مطرح شد كه چند نماینده نیز با غیرقانونی خواندن این تلاش ها، خواستار پیگیری جدی مجلس در این رابطه شدند.
برهمین اساس هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در نامه ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت، خواستار پاسخ در این زمینه شد. معاون امور صنایع این وزارتخانه نیز در نامه ای به مجلس، بار دیگر مواردی را كه بارها از سوی قائم مقام وزیر صنعت همچون اجباری نبودن عرضه محصولات در بورس های جهانی و اعتراض های صنایع پایین دستی به چگونگی عرضه محصولات در بورس كالا را مطرح كرده است.
براساس این گزارش، دو دلیل عمده ای كه معاون امور صنایع وزارت صنعت برای خروج معاملات پتروشیمی از بورس كالا اعلام كرده، تا به حال بارها از سوی كارشناسان امر مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما نكته تامل برانگیز به عامل دوم یعنی اعتراض صنایع پایین دستی با معاملات بورس كالا مربوط می شود.
با مروری بر مواضع انجمن های پایین دستی پتروشیمی از جمله انجمن صنعت پلاستیك و نساجی به عنوان اصلی ترین تامین كنندگان مواد پتروشیمی از بورس كالا، متوجه می شویم كه صنایع پایین دستی اصلی ترین منتقد به تصمیم وزارت صنعت هستند؛ به عبارت دیگر، صنایع پایین دستی در صف اول مخالفت با نظر وزارت صنعت قرار دارند.
** واسطه های قدرتمند در كمین هستند
رئیس اتحادیه تعاونی‌های صنعت پلاستیك كشور درباره وجود تلاش هایی برای خروج معاملات مواد پتروشیمی از بورس كالا می گوید: خروج محصولات پتروشیمی از بورس، به واحدهای تولیدی آسیب‌های جدی می زند و زمینه را برای بازگشت واسطه های قدرتمند و صاحب سرمایه به بازار پتروشیمی فراهم می كند.
نصرالله رضازاده تاكید كرد: مواد پتروشیمی به هیچ عنوان نباید از بورس خارج شوند زیرا با اجرایی شدن این تصمیم، شرایط رانتی در بازار خرید و فروش محصولات پتروشیمی ایجاد خواهد شد. ما صنایع پایین دستی، همواره مخالفت خود با این اتفاق را به مسئولان عالی رتبه كشور ابراز كرده و دولت نیز به دلیل آنكه به دنبال رسیدن به شفافیت اقتصادی و مبارزه با رانت است، مخالفت خود با این موضوع را اعلام كرده است.
** گذشته را فراموش نكنیم
رئیس هیات مدیره اتحادیه تولیدكنندگان صنایع نساجی نیز در این رابطه معتقد است؛ نباید اوضاع معاملات محصولات پتروشیمی پیش از تاسیس بورس كالای ایران را فراموش كرد؛ معاملاتی بدون پیگیری و رصد رفتار خریداران و فروشندگان، صدور حواله ها و امكان وجود رانت از ویژگی های بارز بازار پتروشیمی در گذشته بود كه خوشبختانه امروز با وجود بورس كالای ایران آن معضلات تا حدود زیادی برطرف شده است.
محمد مروج حسینی می گوید: معاملات محصولات پتروشیمی در گذشته به صورت حواله ای بود، از این رو فروشندگان و خریداران قابل پیگیری نبودند، اما در حال حاضر به راحتی میزان عرضه ها، حجم خرید شركت ها و چگونگی رقابت بر سر قیمت كالاها به دلیل انجام معاملات در بورس كالای ایران شفاف است.
مروج حسینی با اشاره به ضوابط و قوانین مشخص در بورس كالای ایران افزود: اتحادیه تولیدكنندگان صنایع نساجی با وجود 400 عضو فعال، مواد مورد نیاز خود را از بورس كالای ایران تهیه كرده و می كند، چون اعتقادی به سیستم حواله ای و رانتی گذشته ندارد.
این اظهارنظرها و مخالفت ها، همگی از تبعات سنگین خروج پتروشیمی ها از بورس حكایت دارد؛ مشخص نیست كه وزارت صنعت برچه اساسی در نامه ارسالی به هیات رئیسه مجلس بر اعتراض صنایع پایین دستی با معاملات بورس كالا تاكید كرده است.
**بررسی عامل دیگر
اما دلیل دیگر وزارت صنعت برای خروج پتروشیمی ها از بورس كالا كه در نامه به هیات رئیسه مجلس مطرح شده، این است كه در هیچ كجای دنیا اجباری برای عرضه محصولات پتروشیمی در بورس وجود ندارد از این رو در ایران نیز نباید اجباری برای عرضه وجود داشته باشد.
كارشناسان در این رابطه نیز بارها تعجب خود را نسبت به این اظهارنظرها اعلام كرده اند. كارشناسان در پاسخ به این پرسش می گویند: به دلیل مزیت بالای فلفل در هند، این محصول یكی از اصلی ترین كالاهای مورد معامله و صادراتی هند در بورس كالای این كشور است. همچنین در بورس كالای تركیه، فندق به میزان بالا دادوستد می شود؛ از این رو براساس استدلال مسئولان وزارت صنعت، ما نیز در بورس كالای ایران به جای محصولات پتروشیمی باید فلفل و فندق معامله كنیم.
به گفته این كارشناسان، در بورس كالای هر كشوری، محصولاتی عرضه و معامله می شوند كه آن كشور در تولید آن محصولات دارای مزیت باشد كه در ایران، مواد پتروشیمی از كالاهای استراتژیك و با مزیت بالا در تولید و صادرات قلمداد می شوند.
همچنین برخی دیگر از كارشناسان با مقایسه ساختارهای اقتصادی ایران با كشورهای پیشرفته دنیا عنوان می كنند كه در هیچ كشوری تا این حد امكان استفاده از رانت در بازار پتروشیمی وجود ندارد.
منتقدان تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت می پرسند، آیا می توان محصول پتروشیمی و استراتژیكی را كه فقط دو مجتمع در كشور تولید می كنند را به حال خود در بازار آزاد رها كرد؟ میزان تولید، عرضه و قیمت آن دو تولیدكننده كه از خوراك دولتی استفاده می كنند نباید مشخص باشد؟ به این ترتیب اگر فروش محصولات از بورس كالا خارج شود، كوچكترین انحراف این دو شركت می توان منافع یك ملت را به خطر بیاندازد.
به گزارش ایرنا، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت به تازگی مطرح شدن بحث خروج معاملات پتروشیمی از بورس كالا را نظر شخصی وزیر صنعت عنوان و به طور كامل با این موضوع مخالفت كرده است. همچنین محمد شریعمتداری معاون اجرایی رئیس جمهوری نیز با ارسال نامه ای به سازمان حمایت، فروش محصولات پتروشیمی خارج از سیستم بورس كالا را خلاف قانون اعلام كرد تا این پرونده مختومه اعلام شود.
با این حال تاكید وزیر صنعت سبب شد تا مجلس شورای اسلامی با وارد شدن به این موضوع، سعی كند پرونده خروج معاملات پتروشیمی ها از بورس را برای همیشه ببندد.
اقتصام** 9141 ** 2023
تهران- ایرنا- سرانجام پس از مخالفت های فراوان كارشناسان و مسئولان حوزه پتروشیمی در قبال تلاش ها برای خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس كالا، این بحث به صحن علنی مجلس كشیده شد.
