ایران به سبب برخورداری از جمعیت جوان، همواره مطلوب و مدنظر شركت های چندملیتی دخانیات بوده و اكنون كه دیوار تحریم ها فروریخته، میل سوداگران مرگ برای حضور بیشتر در این سرزمین جوان بیشتر شده، اما افزایش مالیات می تواند این دندان طمع را از جا بركند.
آمارها حاكی از مصرف سالانه حدود 60 میلیارد نخ سیگار در كشور است كه حدود یك سوم آن قاچاق است.
كارشناسان، ارزان بودن سیگار و قلیان، قیمت پایین و مالیات اندك آن را عامل بازار بزرگ این ماده اعتیاد آور در ایران می‌دانند.
به گواه آخرین آمار وزارت بهداشت، 25 تا 27 درصد مردان بالای 15 تا 16 سال و 3.5تا چهار درصد زنان در كشور سیگار می‌كشند و مصرف قلیان در بین جوانان به خصوص زنان رو به افزایش است.
رئیس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: مشكل مهمی كه اكنون و در فضای پس از برجام باید مراقبت آن باشیم این است كه تقاضاهای شركت های چند ملیتی برای حضور در بازار ایران بیشتر شده است.
خسرو صادق نیت می‌افزاید: نگرانی وزارت بهداشت و حتی سازمان بهداشت جهانی از افزایش عرضه مواد دخانی به كشور پس از برجام بیشتر شده و مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بیش از گذشته مراقبت حضور بیشتر شركت های بزرگ چند ملیتی دخانیات به كشور باشند.
وی ادامه می دهد: مشكل مهم دیگری كه در زمینه مبارزه با دخانیات وجود دارد، قیمت پایین و ارزان بودن این كالای مضر در ایران است كه نسبت به كشورهای دنیا و از جمله كشورهای منطقه جزو پایین ترین ها است.
به گفته رئیس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، میزان مالیات دخانیات در ایران نیز نسبت به كشورهای دنیا و منطقه بسیار پایین تر است در حالیكه توصیه سازمان بهداشت جهانی به كشورها این است كه با افزایش مالیات سیگار مصرف آن را كاهش دهند.
صادق نیت می‌گوید: مخالفان افزایش مالیات سیگار این نكته را مطرح می‌كنند كه ممكن است این كار، موجب افزایش قاچاق مواد دخانی به كشور شود در حالیكه توصیه جدی سازمان بهداشت جهانی كه بر مبنای تحقیقات مختلف ارائه شده این است كه افزایش مالیات و قیمت مواد دخانی هیچ ربطی به قاچاق این كالا ندارد.
وی درباره میزان مناسب مالیات سیگار و مواد دخانی نیز به خبرنگار ایرنا می‌گوید: از نظر مالیات سیگار اكنون كشور ما بعد از افغانستان قرار دارد و كمترین مالیات را دریافت می‌كنیم.
صادق نیت می افزاید: ادعا می‌شود كه در ایران حدود 15 درصد بر دخانیات مالیات اعمال می شود اما واقعیت این است كه میزان مالیات بر مواد دخانی در ایران كمتر از پنج درصد است در حالیكه در كشورهای موفق میزان مالیات بر سیگار حدود 70 درصد است.
رئیس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت ادامه می دهد: پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی نیز در خصوص مالیات بر خرده فروشی سیگار 70 درصد است. نظر وزارت بهداشت این است كه در سال آغاز افزایش مالیات بر سیگار (سال 95)، میزان مالیات سیگار 25 درصد باشد و بصورت تدریجی هر سال افزایش پیدا كند.
** ایجاد نظام رهگیری دخانیات در ایران
وی ادامه می دهد: آنچه در موضوع قاچاق سیگار و مواد دخانی موثر است، كنترل عرضه در بازار، كنترل مرزها و ایجاد نظام رهگیری تولید و عرضه مواد دخانی است و كشورهایی كه در زمینه مبارزه با دخانیات موفق بوده‌اند، نیز همین مسیر را طی كرده‌اند.
صادق نیت می‌گوید: با توجه به بار بالای بیماری های ناشی از مصرف دخانیات در كشور - كه منجر به بیماری های مزمن مختلف از جمله قلبی، تنفسی و سرطان می‌شود -، درآمد ناشی از مالیات سیگار می‌تواند برای درمان این بیماران هزینه شود.
اما موضوع دخانیات و بازار چرب و شیرین آن برای سوداگران داخلی و خارجی، پیشینه‌ای دارد كه علی اكبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی هفته گذشته در دیدار با خانم ورا سیلوا رئیس دبیرخانه كنوانسیون مبارزه با دخانیات سازمان بهداشت جهانی به گوشه هایی از آن اشاره كرد.
به گفته وی، سالانه 63 هزار نفر بر اثر مصرف دخانیات در كشور فوت می‌كنند، طول عمر افراد سیگاری حدود 20 سال كم می‌شود، همچنین مردان سیگاری 23 برابر و زنان سیگاری 13 برابر افراد عادی به سرطان ریه مبتلا می‌شوند و احتمال سكته در افراد سیگاری دو تا چهار برابر افزایش می‌یابد.
** لایحه افزایش مالیات دخانیات به مجلس رفت
سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی نیز در این دیدار با اعلام ارائه لایحه افزایش مالیات بر دخانیات به مجلس اعلام داشت: از جمله اقدامات دولت یازدهم برای مبارزه با دخانیات ارائه لایحه افزایش مالیات بر دخانیات به مجلس است كه امیدواریم با تصویب آن در مجلس بتوانیم كاهش مصرف دخانیات را برای همه گروه های سنی و در همه مجامع شاهد باشیم.
اهمیت رشد مصرف دخانیات در ایران آن قدر بود كه وزیر بهداشت در دیدار با این مقام سازمان بهداشت جهانی لب به گلایه گشوده و بگوید: مهمترین مشكل من به عنوان وزیر بهداشت در مبارزه با دخانیات این است كه همكاران ما در دولت و مجلس و حتی قوه قضاییه كه تصمیم گیرنده و سیاستگذار هستند با افزایش مالیات بر خرده فروشی مواد دخانی مخالفت می‌كنند و از این نظر بین دستگاه های مسئول كشور اتفاق نظر وجود ندارد.
دبیركل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات پیش از این گفته بود: ایرانی‌ها سالانه نزدیك به 60 میلیارد نخ سیگار مصرف می‌كنند و روزانه حدود ۳۰ میلیارد تومان برای خرید این ماده مضر هزینه می كنند.
به گفته محمدرضا مسجدی كه سمت دبیركلی انجمن جهانی مبارزه با بیماریهای ریوی را نیز بر عهده دارد، بیش از 30 درصد بازار سیگار و مواد دخانی ایران در دست قاچاقچیان است و سیگارهای قاچاق در حجم انبوه و با كامیون وارد بازار ایران می شود.
** سیگار را ارزان كردند
رئیس جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات همچنین پیش از این به خبرنگار ایرنا گفته بود: سیگار در یك دهه گذشته در مقایسه با تورم 30 درصد ارزان شده است.
به گفته مسجدی، حقوق یك كارگر 10 سال پیش حدود 400 هزار تومان بود و امروز یك میلیون و 200 هزار تومان است، درست است كه این حقوق كفاف زندگی یك كارگر را نمی دهد، اما قبلا یك كارگر سیگاری 10درصد حقوق خود را بابت سیگار می‌داد و اكنون شش درصد.
خانم ورا سیلوا رئیس دبیرخانه كنوانسیون جهانی منع دخانیات سازمان بهداشت جهانی نیز هفته گذشته در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا در وزارت بهداشت تصریح كرد: اگر ایران می خواهد در آینده، جامعه‌ای سالم و ثروتمند داشته باشد باید جلوی افزایش مصرف مواد دخانی به خصوص قلیان را بگیرد و یكی از مهمترین راهكارهای رسیدن به این هدف افزایش مالیات بر مواد دخانی و گران كردن این كالاها از جمله قلیان است.
وی با اشاره به دیدار با اعضای كمیسیون بهداشت مجلس ایران در سفر هفته گذشته خود به كشور افزود: اكنون ایران در فصل بودجه سال آینده قرار دارد و مجلس ایران می تواند با تصویب لایحه افزایش مالیات سیگار نقش مهمی در كنترل و كاهش مصرف مواد دخانی ایفا كند.
از: افشین شاعری
اجتمام(4) ** 3063 ** 1071
تهران - ایرنا - گشایش بازارهای ایران با اجرای برجام، نظر بسیاری از سرمایه گذاران خارجی را به خود جلب كرده و در این رهگذر شركت های تولید كننده سیگار نیز برای حضور در این بازار پر رونق رقابت سختی را آغاز كرده اند، اما آنچه مانع نفوذ مخرب این شركت ها می شود، افزایش مالیات بر تولیدات آنها است.
