به گزارش ايرنا، جوبايدين روز جمعه به استانبول آمد و يك روز از برنامه سفر خود را به حضور نمادين در ميدان سلطان احمد استانبول براي اداي احترام به كشته شده هاي حمله انتحاري داعش در اين ميدان و ديدار با شماري از روزنامه نگاران و آكادميسين هاي منتقد دولت آنكارا و شخص رئيس جمهوري تركيه و ديدار با گروهي از مسئولان احزاب سياسي و يك روز ديگر را به گفت وگوي مفصل با رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري و احمد داوداوغلو نخست وزير تركيه اختصاص داد.
ماه گذشته در يك حمله انتحاري در ميدان سلطان احمد استانبول 10 گردشگر آلماني كشته و 15 نفر نيز زخمي شدند. تركيه اعلام كرد اين حمله را يك عضو داعش متولد عربستان و شهروند سوريه انجام داده است.
ديدار بايدين با گروههايي كه در دوره اخير مورد هدف مستقيم اردوغان بوده واكنش هاي گسترده اي را در پي داشت. اردوغان به آكادميسين هايي كه با امضاي طوماري خواهان توقف عمليات ارتش و نيروهاي امنيتي تركيه در مناطق كردنشين شرق و جنوب شرق اين كشور شده اند، واكنش تند نشان داده و اين اساتيد و مدرسين دانشگاهها را به روشنفكر بلكه سياه فكر و سياه دل و خائن معرفي كرده است. ديدار بايدين با مسئولان حزب دمكراتيك خلق ها كه خود را نماينده كردها معرفي مي كند نيز هدف اردوغان بودند.
خانم زينب گورجانلي روزنامه نگار، در مقاله اي در روزنامه سوزجو در تحليل سفر بايدين به تركيه و ديدار وي با طيف هاي مختلف جامعه تركيه نوشته است: آنچه كه قابل توجه است بايدين در تماس با روزنامه هاي مخالف، گروه رسانه اي نزديك به فتح الله گولن را داخل نكرده است.
فتح الله گولن و جماعت نور وابسته به او متهم به تشكيل دولت موازي در تركيه است كه حدود سه سال مي باشد مورد هدف اردوغان و دولت آنكارا است و عمليات گسترده اي براي پاكسازي عناصر اين جماعت در دستگاه دولتي اين كشور ادامه دارد.
پايه ديگر سفر بايدين به تركيه را مذاكرات رسمي او با مقامات تركيه تشكيل مي دهد.
سركان دميرتاش روزنامه نگار سرشناس و نويسنده روزنامه انگليسي زبان حريت ديلي مي گويد، اصولا بايدين برنامه سفري به تركيه نداشت ولي به دنبال بروز تنش در روابط تركيه و عراق، بايدن تركيه را نيز در سفر دوره اي خود به كشورهاي اروپايي گنجانيده است.
او با اشاره به اينكه بايدين مسوول پيگيري مساله عراق مي باشد، در گفت و گوهاي طولاني خود با اردوغان و داوداوغلو موضوع بعشيقيه و حضور نيروهاي نظامي تركيه در عراق را گفت و گو كرده است.
دميرتاش مي گويد، شنيده ها حاكيست در اين تماس ها در قبال اعمال فشار سنگين بغداد براي خروج نيروهاي نظامي تركيه از عراق، فرمولي از سوي آنكارا مطرح شد كه انتظار مي رود تا حدودي در واشنگتن مورد قبول باشد؛ گويا تركيه مي خواهد با دادن وجهه بين المللي به پايگاه بعشيقيه با مركز قرار دادن اين پايگاه جهت هماهنگي و كنترل عمليات بين المللي ضد داعش در عراق، به حضور نظامي خود در عراق ادامه دهد.
تركيه با ادعاي آموزش نيروهاي سني موصل و پيشمرگان كرد عراقي در پايگاه بعشيقه حضور نظامي دارد. آنكارا مي گويد به دنبال افزايش تهديدات داعش عليه اين پايگاه اقدام به تقويت نيروهاي خود كرده كه با بزرگنمايي رسانه اي، حساسيت هاي عراق را برانگيخته است. اين درحالي است كه بغداد خواهان خروج نيروهاي تركيه از عراق است.
بايدين در استانبول به طور جداگانه بيش از 2 و نيم ساعت با داوداوغلو و 2.5 ساعت با اردوغان گفت و گو كرد؛ اظهارات اردوغان در روز يكشنبه يعني يك روز بعد از ديدار با بايدين نشان مي دهد نه تنها در مساله بعشيقه بلكه در مورد سوريه نيز مواضع واشنگتن آنكارا را خرسند نكرده است.
اردوغان گفت: كشورهايي كه خود را هم پيمان و دوست تركيه اعلام مي كنند از اعلام صريح مواضع خود در قبال تروريست ها خودداري نموده اند؛ آنكارا مي گويد كشورهاي غربي و آمريكا از صريح سخني در مورد تلعين پ.ك.ك و وابسته آن پ.ي.د در سوريه اجتناب مي كنند.
اين در حالي است كه بايدين آشكارا در كنفرانس مطبوعاتي مشترك خود با احمد داوداوغلو گفت پ.ك.ك از نظر آمريكا يك سازمان تروريستي است. اما او از پ.ي.د سخني نگفت.
تركيه مدعي است پ.ي.د يعني حزب اتحاد دمكراتيك سوريه امتداد پ.ك.ك است و مي خواهد با كنترل بخش اعظمي از مرز سوريه با تركيه، زمينه ارتباط كانتون هاي سه گانه كردها در سوريه را فراهم آورد؛ آنكارا اين تحول را در راستاي منافع ملي خود ارزيابي نمي كند.
مولود چاوش اوغلو وزير خارجه تركيه روز دوشنبه در آنكارا گفت: تركيه حزب اتحاد دمكراتيك (پ.ي.د) و نيروهاي مقاومت مردمي (ي.پ.گ) را به عنوان يك سازمان تروريستي مي شناسد و مخالف حضور آن در مذاكرات ژنو براي حل بحران سوريه است.
وزير خارجه تركيه با ادعاي اينكه دولت بشار اسد برخي گروههاي به اصطلاح مخالف را تجميع كرده است، گفت: اگر ي.پ.گ خيلي اصرار دارد كه در مذاكرات شركت كند، مي تواند در قالب هيات مذاكره كننده دولت بشار اسد در مذاكرات حضور يابد.
تركيه پيشتر نيز مخالف حضور نمايندگاني از دولت بشار اسد در مذاكرات ژنو بود.
كارشناسان روابط بين المللي در آنكارا با اشاره به اينكه آنكارا پيشتر با پ.ي.د رابطه داشت و صالح مسلم رهبر اين تشكل به دفعات به تركيه آمده و با حاكان فيدان رئيس سازمان اطلاعات و مقامات وزارت خارجه اين كشور گفت وگو كرده بود، مي گويند آنكارا در پي ناكامي از تشويق پ.ي.د در قراردادن اين تشكل در بين گروههاي معارض سوري همراه خود و بعداز ماجراي كوباني و همكاري و همسويي هاي آن با پ.ك.ك و دولت بشار اسد و روسيه، اين گروه را به عنوان گروه تروريستي اعلام كرده است.
چنين ديده مي شود كه در مذاكرات بايدين با مقامات تركيه اختلاف نظر هاي دو طرف در خصوص پ.ي.د همچنان به قوت خود باقي مانده است. اما اين اختلاف نظرها شايد نتواند مانع از مشاركت پ.ي.د در مذاكرات ژنو باشد كه احتمالا 29 ماه ژانويه جاري برگزار خواهد شد.
موضوع ديگري كه به گفته سركان دميرتاش در مذاكرات بايدين با اردوغان و داوداغلو به تفصيل گفت وگو شد، موضوع يك نوار حدود 90 كيلومتري از مرز سوريه با تركيه است كه در كنترل داعش قرار دارد.
شايد تنها موضوعي كه بتوان به عنوان دستاورد مثبت در گفت و گوهاي دو طرف مورد ارزيابي قرار داد، چگونگي كنترل اين بخش از مرز تركيه با سوريه مي باشد. آمريكا و غرب هنوز هم مدعي است اين مرز به طور كامل كنترل نمي شود و پيكارجويان (تروريست ها) از اين مرز براي رفت و آمد به سوريه استفاده مي كنند؛ به ادعاي آنها اين مرز هم چنين در تجارت نفتي داعش نيز مورد استفاده است.
رسانه هاي تركيه گزارش دادند، آمريكا قرار است فناوري پيشرفته براي كنترل 24 ساعته اين مرز را در اختيار تركيه قرار دهد. البته تركيه نيز در حال احداث ديوار در مرز خود با سوريه است.
به گزارش اين رسانه ها در آينده نزديك قرار است وزير امنيت داخلي آمريكا در اين رابطه به تركيه سفر كرده تا مذاكرات دو طرف در اين زمينه را نهايي كند.
خانم گورجانلي در تحليل چرايي سفر بايدين به تركيه به رغم اينكه دستاوردهاي محدود اين سفر قابل پيش بيني بود، مي نويسد: واقعيت اين است گرچه آمريكايي ها همواره دم از دمكراسي مي زنند ولي در تحليل نهايي منافع ملي خود را لحاظ مي كنند. رابطه آمريكا با عربستان نيز در همين چارچوب قابل ارزيابي است. اولويت آمريكا در عراق و سوريه مبارزه با داعش و تامين امنيت عرضه انرژي است. دوم اينكه آمريكا گرچه از اقدامات غير دمكراتيك دولت حزب عدالت و توسعه به ظاهر ناخرسند است ولي وجود يك حزب پرقدرت بر راس قدرت را با ملاحظات ثبات سياسي ترجيح مي دهد. سوم بازگشت ايران به جامعه بين المللي با حل مساله هسته اي خود مي باشد. اسراييل بيش از هر كس در منطقه از حصول اين توافق و اجرايي شدن برجام ناراحت است. بايدين خواست در ملاقات با داوداوغلو و اردوغان آنها را به نزديكي با اسراييل(رژيم صهيونيستي) و حل مساله قبرس در شرايط ژئوپليتيك جديد منطقه تشويق كند. نزديكي آنكارا و تل آويو و حل مساله قبرس مي تواند از نگراني هاي اسراييل (رژيم صهيونيستي) در شرايط جديد منطقه اي بكاهد.
اظهارات سال گذشته بايدين در خصوص اينكه كشورهاي هم پيمان آمريكا در منطقه از جمله تركيه مسئول بروز پديده اي به نام داعش هستند با واكنش تند اردوغان و دولت آنكارا روبرو شده بود.
بايدين در سخنراني خود در دانشگاه هاروارد با عنوان اينكه بزرگترين مشكل ما، هم پيمانان منطقه اي هستند، تصريح كرده بود: آنها خواستار درگيري شيعه و سني در منطقه شدند.
وي افزود كه 'رجب طيب اردوغان' رييس جمهوري تركيه در ديدار اخيرش با وي در حاشيه نشست هاي مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورك گفت كه تركيه نمي بايست مرزهاي خود را چنان بي محابا براي عبور تروريست هاي تكفيري باز مي گذاشت.
بايدن تصريح كرد: كشورهايي مانند تركيه كه به اين گروهها كمك كردند، وضع منطقه را به اين روز رسانده اند.
معاون رئيس جمهوري آمريكا افزود: همپيمانان منطقه اي واشنگتن، بزرگترين مشكل ما در سوريه هستند؛ تركها، دوست خوبي براي آمريكا هستند و من رابطه خوبي هم با شخص اردوغان دارم و زمان طولاني نيز با او گذرانده ام. عربستان سعودي، امارات متحده عربي و ... براي سرنگون كردن دولت بشار اسد، مصمم بودند كه جنگ نيابتي شيعه و سني در منطقه راه بيندازند. آنها به كساني كه با اسد بجنگند، صدها ميليون دلار پول و دهها هزار تن سلاح دادند. به كساني از كشورهاي خارج براي پيوستن به القاعده و النصره مي آمدند، كمك كردند. راه دادند. به افراط گرايان و پيكارجوياني كه از كشورهاي خارج قصد پيوستن به اين گروهها را دادند، آغوش باز كردند.
رجب طيب اردوغان رييس جمهوري تركيه نيز در واكنش به سخنان معاون رييس جمهوري آمريكا درباره نقش تركيه در ظهور داعش خواهان عذرخواهي وي شد.
وي سخنان جو بايدن معاون رييس جمهوري آمريكا را رد كرد و اعلام كرد كه بايدن بايد بابت اين اظهارات عذرخواهي كند.
اردوغان گفته است: اگر بايدن واقعا اين را گفته، براي من تبديل به تاريخ شده است؛ او اگر واقعا اين حرف ها را زده است، بايد از من عذرخواهي كند.
رييس جمهوري تركيه مدعي شد كه هيچ جنگجوي خارجي از طريق مرزهاي تركيه وارد سوريه نشده است؛ شايد برخي با ويزاي توريستي به اين كشور رفته اند، اما هيچ كسي با سلاح از مرز تركيه عبور نكرده است.
چنين ديده مي شود كه آنكارا با تحميل شرايط جديد منطقه به ويژه سوريه علاوه بر عدول از بسياري از خواسته هاي خود در خصوص شيوه حل بحران سوريه، به نوعي راه تعامل با آمريكا و غرب را برگزيده است.
خاورم/2011**1275
آنكارا – ايرنا – سفر دو روزه جوبايدين معاون رئيس جمهوري آمريكا به تركيه كه گفته مي شود پس از بروز تنش در روابط آنكارا – بغداد بر سر حضور نيروهاي نظامي تركيه در عراق برنامه ريزي شده، به استثناي موضوع بعشيقيه، گفته مي شود در ساير زمينه ها ناكامي ها و ناراحتي هايي را از منظر دولتمردان تركيه در پي داشت.
