به گزارش روز یكشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، شناخت ویژگی های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و قومی سرزمین كهن و پهناور ایران می تواند گامی موثر در راستای شناخت بهتر فرهنگ و تمدن آن باشد.
آثار تاریخی و فرهنگی كه در موزه های مختلف ایران نگهداری می‌شود از جمله كتابها از اهمیت زیادی برخوردار هستند زیرا ما را به تاریخ دور و گذشته متصل می‌كنند.
منابع تاریخی از جمله كتاب های ایران شناسی و اسلام شناسی برای معرفی فرهنگ ایران به جهان اهمیت فراوانی دارند و به وسیله آنها می توان از گذشته و هویت ملت ایران مطلع شد و اینكه این دیار از چه تمدن بالایی برخوردار است.
سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران با گرد آوری اطلاعات بروز و مستند، بطور اجمال شناختی از ایران به دست می دهد.
این سازمان از آغاز تاسیس در سال 1316 هجری شمسی علاوه بر جمع آوری منابع مختلف، به گردآوری كتاب های ایران شناسی همت گماشت.
آشنایی ایرانی ها با آثار ایرانشناسان غربی در اواسط عصر قاجاریه و در عهد ناصرالدین شاه آغاز شد و كم كم ایرانیانی كه برای تحصیل به خارج از كشور رفته یا در ایران با زبانهای خارجی و عموما فرانسه آشنا شده بودند، شروع به تهیه برخی از این آثار كردند، سپس كتابخانه دارالفنون و كتابخانه سلطنتی هم برخی از این كتب را خریداری كردند.
تا مدت‌ها این نوع كتب بیشتر در كتابخانه‌های شخصی محققان ایرانی یافت می‌شد تا این كه نخستین بار با تاسیس كتابخانه ملی قانونا این وظیفه به یك نهاد رسمی كشور واگذار شد.
مجموعه اولیه كتابخانه ملی عبارت بود از كتب اهدائی ایرانشناسان، كتابخانه دارالفنون، كتابخانه معارف، كتابخانه سلطنتی، كتابخانه بانك استقراضی روس كه كتاب‌های بسیار خوبی به زبانهای آلمانی و فرانسه داشت و چندی بعد كتابخانه‌ای كه دولت آلمان به ایران هدیه كرده بود در سال 1341 و در زمان ریاست ایرج افشار در كتابخانه ملی همه كتاب‌های ایرانشناسی از میان كتب خارجی خارج و در محلی جداگانه قرار گرفت.
در واقع برای اولین بار بخش ایرانشناسی در كتابخانه ملی راه اندازی شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ چند مجموعه از جمله كتابخانه پهلوی و مجموعه دكتر شادمان نیز به كتابخانه ملی منتقل و اهدا شد.
در سال 1369 طبق اساسنامه جدید مصوب مجلس شورای اسلامی، مركز مطالعات ایرانشناسی و اسلام شناسی رسما تاسیس شد و سپس همزمان با افتتاح ساختمان جدید كتابخانه ملی در سال 1383بخش ایرانشناسی و اسلام شناسی در محل مخازن تخصصی گشایش یافت.
در اواخر سال 1385 این بخش به محل جدید در ساختمان كتابخانه انتقال یافت.
**بیش از 65 هزار نسخه كتاب و سه هزار عنوان پایان نامه
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی در این باره به خبرنگار فرهنگی ایرنا می گوید: منابع موجود در بخش ایران شناسی و اسلام شناسی شامل سه دسته كتاب، پایان نامه و نشریات است و در حال حاضر تعداد كتب موجود در این بخش حدود 65 هزار و 500 نسخه بوده كه چهار زبان آلمانی،انگلیسی، فرانسوی و روسی بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند.
رضا شهرابی با بیان اینكه منابعی در این بخش به زبان های هندی،اسپانیایی، ایتالیایی، اروپای شرقی، اسكاندیناوی و تركی نیز وجود دارد، می افزاید: از دیگر منابع این بخش كه طی سال‌های اخیر به مجموعه ایرانشناسی افزوده شده، پایان نامه‌های دانشجویان ایرانی و غیر ایرانی دكتری خارج از كشور با موضوع ایران و اسلام است.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر تعداد پایان نامه ها بیش از سه هزار عنوان است و بیش از چهار صد عنوان و در حدود هفت هزارنشریه ایرانشناسی و اسلام شناسی چاپ خارج از كشور نیز از دیگر منابع موجود در این بخش است.
** وجود 400 عنوان سفرنامه
شهرابی می افزاید: از منابع كتابی ارزشمند ایرانشناسی می‌توان به سفرنامه‌ها اشاره كرد كه در حدود 400 عنوان است مانند سفرنامه آنتونی شرلی در سال 1613 میلادی، مجموعه 10 جلدی سفر نامه شاردن در سال 1711 و سفرنامه آدام اولئاریوس چاپ 1662 .
به گفته وی، قدیمترین كتاب مجموعه ترجمه گلستان سعدی به زبان آلمانی اثر آدام اولئاریوس چاپ 1660 میلادی است.
مدیر كل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی درباره اهم فعالیت‌های بخش ایرانشناسی و اسلام شناسی كتابخانه ملی ایران اضافه می كند: دریافت، حفاظت و نگهداری از منابع مختلف ایرانشناسی و اسلام شناسی، همكاری برای گسترش مجموعه منابع مختلف ایرانشناسی و اسلام شناسی، تدوین و گسترش تبادل اطلاعات در حوزه ایرانشناسی و اسلام شناسی در سطح ملی و بین المللی، انجام خدمات اطلاع رسانی در این حوزه به اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله مهمترین وظایف این بخش است.
شهرابی می گوید: این بخش همچنین به منظور گردآوری، سازماندهی و اطلاع رسانی منابعی كه به زبانهای لاتین و غیرفارسی در خصوص معرفی ایران و فرهنگ، تاریخ، علوم این كشور و همچنین منابعی كه در حوزه علوم اسلامی، هنر و تاریخ اسلامی منتشر شده، تشكیل شده است.
وی با بیان اینكه خدمت رسانی در این بخش همه روزه بجز ایام تعطیلات رسمی در روزهای شنبه و دوشنبه از ساعت 8 تا 20 و در روزهای یكشنبه، سه شنبه و چهارشنبه از 8 تا 16 می باشد، می افزاید: بخش ایران شناسی و اسلام شناسی دارای یك تالار مجزای 2طبقه با ظرفیت پذیرش 50 پژوهشگر طراحی شده است.
شهرابی آمار منابع موجود در این بخش را به تفكیك زبانها به شرح زیر معرفی می كند: كتابها به زبان انگلیسی 24 هزار نسخه
، فرانسه10 هزار نسخه، روسی هشت هزار نسخه و آلمانی شش هزار نسخه
به گفته وی، سایر منابع به زبانهای ایتالیایی، عربی، تركی و اردو است.
** مكانی برای بهره مندی محققان و پژوهشگران
شهرابی می گوید: مراجعین بیشتر محققین و پژوهشگران داخلی هستند هرچند طی سال همواره این بخش پاسخگوی افراد خارجی می باشد؛ افرادی كه یا شاغل به تحصیل در ایران هستند و یا از كشور متبوع خود برای انجام پژوهشی خاص به كتابخانه ملی رجوع كرده اند.
وی اضافه می كند: همه پایان نامه های موجود در بخش ایرانشناسی خارجی هستند و توسط دانشجویان ایرانی و یا خارجی به انجام رسیده البته بخش عمده ای از این پایان نامه ها به زبان انگلیسی و مربوط به فارغ التحصیلان در دانشگاه های انگلستان و آمریكا است.
شهرابی ادامه می دهد: مجموعه ای از پایان نامه ها به زبانهای آلمانی ، ایتالیایی، فرانسوی و تركی نیز در این بخش موجود است.
به گفته وی، مجموعه منابع ایرانشناسی هریك معرف بخشی از مسائل فرهنگی، دینی، ادبی، تاریخی و هنر ایران و اسلام هستند اما از مجموعه های كامل می توان به هفت جلد تاریخ ایران چاپ كمبریج ، مجموعه چند صد جلدی اسلام شناسی فواد سزگین، مجموعه چند جلدی آرتور پوپ درباره هنر ایران و مجلدات دایره المعارف ایرانیكا اشاره كرد.
شهرابی می افزاید: در میان منابع ایرانشناسی كتبی وجود دارد كه در آنها به هنر، تاریخ و فرهنگ ایران زمین پرداخته شده و بخشی از اطلاعات موجود در آنها در واقع به نوعی معرف آثار گردشگری در ایران هستند هرچند تعدادی از كتب نیز بطور مشخص درباره شهرهای ایران نظیر شیراز و اصفهان به چاپ رسیده كه موضوع آنها مسائل گردشگری ایران است.
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی می افزاید: از نكات قابل توجه برای بازدیدكنندگان این بخش می توان به قدمت و نفیس بودن برخی از منابع مانند سفرنامه ها، كثرت و تنوع زبانی منابع خارجی در ایرانشناسی ،مجموعه های اهدایی مانند مجموعه كتابخانه رایش و وجود منابع چاپ جدید در این بخش اشاره كرد.
فراهنگ**1880 ** 1569
تهران- ایرنا- ایران از مراكز اصلی تشكیل تمدن جهان است كه با برخورداری از امكانات مناسب طبیعی و انسان های توانمند همواره نقشی مهم در تكوین فرهنگ جهانی داشته است.
