به گزارش خبرنگار معارف ایرنا، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه روز دوشنبه در نشست خبری كه به مناسبت سیزدهمین سالگرد صدور فرمان رهبر معظم انقلاب پیرامون تشكیل كرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره برگزار شد با ارائه گزارشی اعلام كرد: تا كنون 112 جلسه در قالب مجمع و 84 جلسه به عنوان شورای علمی و همچنین 350 جلسه در قالب شورای علمی كرسی ها برگزار شده است.
وی از امضای 76 تفاهم نامه همكاری با كمیته های دستگاهی خبر داد و گفت: علاوه بر برگزاری 45 كارگاه آموزشی توجیهی در دستگاه های مختلف 33 همایش و رونمایی انجام شده و همچنین 72 كتاب و كتابچه با موضوع كرسی های نظریه پردازی منتشر شده است.
خسروپناه در ادامه گفت: تا كنون 500 طرح نظریه نوآوری و نقد از سوی مراكز علمی به این هیات ارسال شده است كه 279 طرح به اجلاسیه های دفاع و داوری راه یافتند و 23 طرح توانستند از نظریه خود دفاعی موفق داشته باشند.
** تفاوت كرسی های نظریه پردازی و آزاداندیشی
وی درباره تفاوت كرسی های نظریه پردازی و علمی و كرسی های آزاد اندیشی گفت : كرسیهای علمی با آزاداندیشی تفاوت دارد. چون آزاد اندیشی جنبه فرهنگی دارد و هرچه بیشتر این كرسی ها برگزار شود، هدفش بهتر تامین می‌شود اما كرسی های علمی، جنبه معرفتی دارد و نمی‌تواند صرف نشست صوری و ظاهری باشد.
این استاد فلسفه و حكمت تاكید كرد : پژوهشگری كه می‌خواهد كرسی علمی برگزار كند، باید پیش از آن مقاله‌ای نوشته و كاری انجام داده باشد كه اگر چنین نباشد، طبیعتاً در برابر ناقد نمی‌تواند دفاعی از خود داشته باشد.
خسروپناه در ادامه گفت: برهمین اساس هیات حمایت از كرسی های نظریه پردازی اجازه برپایی طرحی هایی را صادر می كند كه برای كرسی ترویجی باشد ولی درباره كرسی علمی به این دلیل كه ادعای نظریه پردازی دارد، باید اساتید تصمیم بگیرند كه ارزش اجلاس دارد یا خیر.
وی همچنین گفت: البته ثبت نظریه كار دشواری است و نباید انتظار غیر واقع بینانه از تولید نظریات داشت. چون مقداری از مشكلات در ثبت نظریات به ساختارهای آموزشی و پژوهشی در مراكز علمی باز می‌گردد كه مراكز ما بیشتر آموزش محور هستند تا پژوهش محور و لذا اساتید كمتر وقت و فرصت اندیشیدن و كار پژوهشی پیدا می‌كنند.
** تاریخچه هیات حمایت از كرسی های نظریه پردازی
وی درباره روند تشكیل هیات حمایت از كرسی های نظریه پردازی گفت: این هیات ابتدا در فرهنگستان علوم و سپس در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مستقر شد و درحال حاضر در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت میكند.
رئیس موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران افزود: این هیات یك مجمع عالی و پنج كرسی علمی دارد كه شامل كرسی علوم عقلی، علوم نقلی، علوم رفتاری، علوم اجتماعی و هنر و معماری است و هر یك از این كرسی‌ها دارای یك شورای علمی است كه اساتید دارای پایه بالای علمی در آن ها عضویت دارند.
وی افزود: هر دانشگاه و مركز علمی و پژوهشی دارای كمیته دستگاهی است كه طرح ها ابتدا در این كمیته‌ها مطرح و سپس به دبیرخانه ارسال می شود.
عضو شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی گفت: ذیل كمیته‌های دستگاهی و با توجه به نیاز موجود تاكنون 45 كارگاه توجیهی در دانشگاه‌های مختلف برگزار شده و 119 نشست نیز با روسای دانشگاه‌ها به منظور توجیه فرآیند تصویب و تدوین طرح نامه و نحوه اجرای برنامه‌های كرسی‌ها صورت گرفته است.
** راه اندازی كرسی ترویجی
وی در ادامه از راه اندازی طرحی جدید به نام كرسی های ترویجی خبر داد و گفت: این كرسی ها داوری ندارد ولی ناقد دارد و به همین دلیل كرسیهای ترویجی ساده‌تر برگزار می‌شود.
رئیس موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ادامه داد: آن دسته از كرسیهای نظریه‌پردازی و نوآوری كه پس از داوری به صورت موفق دفاع می‌شوند، با پیگیری‌های دبیرخانه هیات حمایت مورد پشتیبان واقع می‌شوند و گواهی صادر شده از سوی دبیرخانه هیات نیز مورد قبول بنیاد ملی نخبگان، جشنواره فارابی و صندوق حمایت از پژوهشگران است.
خسروپناه در پاسخ به سوالی مبنی بر این كه چرا تاكنون خانه ملی گفت و گوی آزاد تشكیل نشده، اظهار داشت: خانه ملی گفت و گوی آزاد یك عملیات و فعالیت است و باید هر دانشگاهی خانه گفتگوی آزاد باشد. چون دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی مقر گفت و گوی علمی هستند.
دبیر هیئت حمایت از كرسیهای نقد و مناظره و نظریه‌پردازی اضافه كرد: خانه ملی گفت و گوی آزاد، محلی است كه زمینه مناسب به منظور نقد نظرات علمی را بدون هیچ محدودیتی فراهم میكند و خوشبختانه تاكنون هر نظریه علمی قابل ارائه و نقد توانسته در كرسی‌ها مطرح شود.
** پیشینه تشكیل هیات حمایت از كرسی های نظریه پردازی
جمعی از دانش‌آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در 16 بهمن سال 1381 با ارسال نامه ای به رهبر معظم انقلاب خواستار ارتقای كمیت و كیفیت تولید فكر و علم در حوزه و دانشگاه شدند و بر سالم سازی گفتگوها و تضمین بقای فضای سالم، متعادل و علمی برای بحث و گفتگو به منظور زمینه سازی در تولید علم و نظریه و ایجاد نهضت نرم‌افزاری تاكید كردند.
این اندیشمندان پیشنهاد كردند با یك بسیج عمومی و حمایت «تصمیم‌گیران فرهنگی و متصدیان حوزه و دانشگاه» كرسیهای آزاد علمی با حضور هیات های منصفه علمی و تخصصی تشكیل شود تا با طرح منطقی ایده‌ها، ترویج نظریه‌پردازی و نوآوری روشمند، برگزاری مناظره‌های علمی و نتیجه بخش و نیز نهادسازی برای پاسخ به پرسش های جدید، جنبش تولید نرم‌افزار دینی و علمی، كرسیهای آزاد علمی با حضور هیات های منصفه علمی و تخصصی در دانشگاه و حوزه ایجاد شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ضمن موافقت با این پیشنهاد، آزادیخواهی و «بیان اندیشه توأم با ادب استفاده از آزادی» را یك مطالبه اسلامی برشمرده و افزودند: نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به كالای قاچاق و یا امری تشریفاتی تبدیل كرد، چنانچه نباید به جای مناظره به جدال گرفتار آمد و به جای آزادی به دام هتاكی و مسئولیت‌گریزی لغزید.
ایشان آزادی «تفكر، قلم و بیان» را از اهداف اصلی انقلاب اسلامی برشمرده و افزودند: تنها قید آزادی بیان، «منطق و اخلاق و حقوق معنوی و مادی دیگران» است و انقلاب اسلامی آمده است تا این آزادی را به فرهنگ اجتماعی و حكومتی تبدیل كند.
رهبر معظم انقلاب با برشمردن آثار منفی تلاش عده‌ای سیاست‌زده یا سیاست‌زدا برای تبدیل فضای فرهنگی كشور به سكوت مرداب گونه یا تلاطم گرداب‌وار، این حركات را زمینه‌ساز خستگی و انزوای خردمندان و صاحبدلان و انفعال و عقب‌گرد جامعه و حكومت خواندند.
ایشان تاكید كردند: برای علاج بیماری‌ها و هتاكی‌ها و مهار هرج و مرج فرهنگی بهترین راه حمایت از آزادی بیان در چارچوب قانون و تولید نظریه در چارچوب اسلام است و بدون فضای انتقادی سالم و بدون آزادی بیان و گفت و گوی آزاد، آن هم با «حمایت حكومت اسلامی» و «هدایت علما و صاحبنظران»، تولید علم و اندیشه دینی و در نتیجه تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی ناممكن یا بسیار مشكل خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب سه روش پیشنهادی مطرح شده در نامه جمعی از دانش‌آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در مورد تشكیل كرسیهای «نظریه‌پردازی، پاسخ به سوالات و شبهات و نقد و مناظره» را، علمی و معقول ارزیابی كرده و افزودند: ایده «تولید نظریه و فكر» نباید به برخی قلمروهای فكر دینی یا علوم انسانی و اجتماعی محدود بماند بلكه باید كلیه علوم و رشته‌های نظری و عملی حتی علوم پایه و كاربردی را در برگیرد.
ایشان در ادامه از شورای مدیریت حوزه علمیه قم خواستند تا با اطلاع و مساعدت مراجع بزرگوار و محترم و با همكاری و مشاركت استادان و محققان برجسته حوزوی فرصت اجرای این طرح را فراهم آورند و از شورای عالی انقلاب فرهنگی و بویژه ریاست این شورا خواستند كه این ایده را در اولویت دستور كار خود قرار دهد تا زمینه رشد كلیه علوم دانشگاهی و آغاز «دوران خلاقیت و تولید» فراهم شود.
رهبر معظم انقلاب ابراز امیدواری كردند مراحل اجرای این ایده، دچار فرسایش اداری نشود و تا پیش از بیست و پنجمین سالگرد انقلاب، نخستین ثمرات مهم آن آشكار شده باشد.
فراهنگ**1003**9132 **1569
تهران - ایرنا -دبیر هیات حمایت از كرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارشی از عملكرد 10 ساله این هیات ارائه كرد.
