كمتر از 2 هفته تا برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری زمان باقی است و فضای جامعه ی ایران كم كم رنگ و بوی انتخاباتی به خود می گیرد. در این میان، تبلیغات نامزدها به عنوان یكی از ویژگی ها و بایسته های فضای انتخاباتی از اهمیت بالایی برخوردار است. بر همین اساس، نامزدها برای معرفی برنامه ها و توانمندی های خود دست به تبلیغات می زنند تا جایی كه به باور برخی كارشناسان، برنده رقابت های تبلیغاتی را باید پیروز میدان هماوردی های انتخاباتی به شمار آورد.
حال این پرسش مطرح است كه تبلیغات انتخاباتی برای معطوف شدن به نتیجه باید دارای چه شاخصه هایی باشد و در عین حال چگونه می توان در كشاكش رقابت های انتخاباتی، فرایند تبلیغات را به شكل قانونی، اخلاقی و مشروع به انجام رساند. در این زمینه چند نكته لازم به یادآوری است.
1- در این نكته شكی نیست كه برگزاری انتخابات پرشور افزون بر انگیزه های سازنده مشاركت بیشینه، نیازمند رعایت اخلاق و احترام به سلیقه های متفاوت است. هر چند نظام های مردمسالار فضای رقابت را برای جریان های سیاسی فراهم می كنند اما نباید این فضای رقابتی و تبلیغات انتخاباتی به عرصه بروز بداخلاقی هایی همچون تحریف، تخریب، تحقیر، توهین و بهتان نسبت به رقیب تبدیل شود.
یكی از آسیب هایی كه در تبلیغات انتخاباتی باید مورد توجه قرار بگیرد مساله ی تحریف است به این معنا كه نقل قول یا جمله هایی از رقیبان انتخاباتی به طور ناقص و دلبخواه مورد بهره برداری یا به عبارت دقیقتر سوءاستفاده قرار گیرد. از دیگر آسیب ها در تبلیغات انتخاباتی شیوه ناپسند برچسب زدن‌های نادرست و غیر اخلاقی است.
دیگر چالش جدی در فرایند تبلیغات، در زمینه شعارهای انتخاباتی رخ می نماید. از این رو است كه نامزدهای انتخاباتی باید از پراكندن قول ها و وعده هایی كه خارج از توانشان است، پرهیز كنند. به طور ویژه در رقابت های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی، شعارهای تبلیغاتی باید در راستای منافع ملی باشند و منافع و مصالح حوزه انتخابی در مرحله بعدی قرار بگیرد چرا كه نمایندگان مجلس تبلور اراده ملت اند و نه یك شهر، بخش و منطقه خاص.
از طرفی باید بحث عدالت و فرصت های برابر در تبلیغات انتخاباتی مورد توجه قرار گیرد چرا كه بی توجهی به این مساله مهم گزینش شایسته ترین نامزدها را با مشكل مواجه می كند. از دیگر آسیب های جدی در زمینه تبلیغات انتخاباتی بهره بردن از امكانات عمومی و بیت المال در راستای تبلیغات فردی و گروهی است كه نظارت و برخورد جدی تری را می طلبد.
2- تبلیغات انتخاباتی در گستره زمانی دچار دگرگونی های جدی و مهمی شده است. تبلیغاتی كه تا چندی پیش تنها از راه پخش تراكت، نصب پوستر و بنر، برگزاری نشست ها و جلسه های گوناگون و گاه استفاده از ظرفیت های قومی و قبیله ای انجام می گرفت؛ اكنون به كانال ها و صفحه های ارتباطی در فضای مجازی و شبكه های اجتماعی راه یافته است.
بر همین پایه، تبلیغات دوره های اخیر انتخابات نسبت به دوره های پیشین دچار دگرگونی اساسی شده است. البته این رخداد با خود نقاط قوت و ضعفی را در پی دارد. در فضای كنونی، رسانه های اجتماعی و شبكه های فضای مجازی فرصت های عادلانه و قابلیت های بی نظیری را در راستای تبلیغ نگرش ها و برنامه های نامزدها فراهم می سازند. با این حال این رسانه های نو در كنار اثرگذاری مثبت می توانند آسیب ها و چالش هایی را نیز با خود به همراه داشته باشند تا جایی كه بازتولید همه آسیب ها و ناپسندی های تبلیغات سنتی نظیر شایعه پراكنی، اتهام زنی، ریخت و پاش های انتخاباتی و ... را می توان در تبلیغات فضای مجازی به چشم دید. به همین خاطر فرهنگ استفاده درست از ابزارهای امروزی (مدرن) در تبلیغات ضرورت می یابد و باید مورد توجه قرار بگیرد.
3- آنچه مشخص است اینكه در رقابت های انتخاباتی، هر چهره و جریان سیاسی سعی دارد با برجسته سازی خود، شعارها و برنامه هایش مورد اقبال بیشتر رای دهندگان قرار گیرد و رقیبان را به حاشیه براند. با این حال رعایت قواعد بازی، احترام متقابل و حركت در چارچوب قانون، شرع و اخلاق، بایسته ای غیر قابل چشم پوشی است. با این حال طی روزهای گذشته شاهد بی اخلاقی هایی در زمینه كنشگری سیاسی برخی نامزدهای دلواپس و تندرو و طرفدارانشان بودیم.
یكی از مهمترین نمودهای این بی اخلاقی های انتخاباتی در قالب رفتارهای ساختار شكنانه ای همچون شعار دادن علیه رقیب و پاره كردن پوسترها و بنرهای تبلیغاتی در مراسم راهپیمایی 22 بهمن به چشم آمد؛ مراسمی كه سال ها است نماد همدلی و انسجام ملت ایران در مهمترین جشن سیاسی كشور بوده است. از این رو رفتارهای ناپسندی كه بارها در جریان رقابت های انتخاباتی كشورمان دیده شده، نیازمند برخوردهای جدی و قاطعانه با متخلفان است تا بار دیگر شاهد چنین رخدادهایی در كشور نباشیم. به عبارت دیگر «رجوع به مرّ قانون» نباید فقط در مرحله بررسی و احراز صلاحیت ها لحاظ شود بلكه در روند برگزاری تبلیغات انتخاباتی نیز نظارت و قانونگرایی باید با به طور جدی و ویژه مورد توجه قرار گیرد.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**458**9279**1459
تهران- ایرنا- تبلیغات، جزیی جدایی ناپذیر از انتخابات است و با باور برخی ناظران، فرجام رقابت های تبلیغاتی است كه نتیجه ی انتخابات ها را رقم می زند. با این حال، تبلیغات نیز دارای قواعد خاصی است كه خود در چارچوب بایسته های رفتار انتخاباتی می گنجد.
