كلیه های خود را دریابید

به طور معمول در هر فرد سالم دو كلیه وجود دارد كه در طرفین ستون مهره‌ها و زیر دنده‌های تحتانی واقع شده اند. كلیه‌ها به رنگ قرمز متمایل به قهوه‌ای و از نظر شكل شبیه لوبیا هستند. هر كلیه به اندازه مشت بسته فرد است. اكثر اعضاء بدن برای عملكرد مطلوب وابسته به كلیه‌ها هستند. در نتیجه كلیه‌ها یكی از مهم‌ترین اعضای بدن انسان هستند.
در حال حاضر، 86 هزار نفر در كشور مبتلا به بیماری های كلیوی هستند كه از این تعداد 20 هزار نفر دیالیزی و 24 هزار نفر پیوندی هستند. مردان در قیاس با زنان بیشتر در معرض مشكلات كلیوی هستند.
رئیس انجمن اورولوژی ایران روز یكشنبه در گفت گو با خبرنگار علمی ایرنا شایع ترین بیماری های دستگاه ادراری در مردان را ابتدا پروستات و سپس سنگ های ادراری و عفونت ها برشمرد و گفت: سنگ ها در گذشته بیشتر در مثانه تشكیل می شد، اما امروزه به دلیل تغییر شیوه زندگی، بیشتر در كلیه تشكیل می شوند.
دكتر عباس بصیری با اشاره به افرادی كه كلیه آنها ریسك سنگ سازی دارد، گفت: افرادی كه ریسك سنگ سازی دارند و در جاهای گرم كار می كنند و یا به طور دائم در معرض آفتاب هستند، اگر مایعات كافی مصرف نكنند خطر ابتلا به سنگ كلیه در آنها افزایش پیدا می كند.
بصیری تصریح كرد: البته این به این معنی نیست كه آنها مستعد ابتلا به همه انواع بیماری های كلیه، سرطان ها و ناهنجاری ها هستند. مناطق گرم و خشك كه تعریق زیاد و حجم ادرار را كم می كند، ممكن است در افزایش ابتلا به سنگ نقش داشته باشد.
بصیری تصریح كرد: كم تحركی و تغییر الگوی غذایی از فیبر و سبزیجات به مصرف گوشت از جمله علت هایی است كه افراد را در معرض ابتلا به بیماری های كلیه و مجاری ادرار قرار می دهد.
وی با اشاره به تاثیر مفید و مثبت ورزش در سلامت كلیه ها گفت: كم تحركی یكی از ریسك های ایجاد سنگ است و در مجموع افرادی كه دارای مشاغل ساكن و بی حركت هستند، خطر ابتلا به سنگ كلیه در آنها افزایش می یابد.

*** ابتلای 3 برابری مردان به سنگ های ادراری
رئیس انجمن اورولوژی ایران با اشاره به این كه اصولا سنگ های ادراری در مردان به میزان دو تا سه برابر زنان است، گفت: سرطان های كلیه و مثانه كه بین زنان و مردان مشترك هستند، باز هم به میزان دو تا سه برابر در مردان شایع تر است و در مجموع می توان گفت كه بیماری های مجاری ادراری در مردان بیشتر دیده می شود.
وی تصریح كرد: تنها موردی كه میزان آن در زنان بیشتر است، بحث عفونت های مثانه است كه از بیماری های خطرناك نیست و خطر جانی ندارد.

*** مصرف ویتامین ها و تشكیل سنگ
وی در رابطه با مصرف ویتامین ها و تبدیل آنها به سنگ گفت: اگر ویتامین های تزریقی به مدت زیاد مصرف شود، مثلا ویتامین C به مدت زیاد مصرف شود خطر ابتلا به سنگ كلسیم اگزالات در فرد را افزایش می دهد.
دكتر بصیری ادامه داد: یتامین D هم اگر تزریقی باشد و نه جذب روده ای، به علت افزایش میزان كلسیم می تواند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد ولی اگر به میزانی كه پزشك روماتولوژیست یا ارتوپد برای پوكی استخوان تجویز می كند، مصرف شود تاثیر چندانی در ابتلا به سنگ كلیه ندارد.
وی در باره نشانگان و علایم نارسایی كلیه تصریح كرد: در افرادی كه دو كلیه دارند (اكثر افراد)، ممكن است یك كلیه خاموش باشد و اصلا كار نكند و فرد هم متوجه نشود چون كلیه دیگر مشغول به كار است و اصولا اگر نصف یك كلیه هم در بدن فردی فعال باشد، علایم نارسایی كلیه در او بروز نمی كند و شخص متوجه نمی شود.
رئیس انجمن اورولوژی ادامه داد: در افرادی كه یك كلیوی هستند، اگر كلیه شان آسیب ببیند، با علایم ضعف، بی حالی، خستگی، بی اشتهایی، خارش بدن و بی حوصلگی متوجه وجود مشكلی می شوند كه با بررسی به نارسایی كلیه می رسند.
وی ادامه داد: افرادی كه دو كلیه دارند، متوجه بروز مشكل در یكی از كلیه هایشان نمی شوند، مگر این كه كلیه ای كه در حال خاموش شدن است به دلیل یك اتفاق ناگهانی مثلا پیدا شدن سنگ در آن و یا عفونت منجر به تب و لرز و درد، مشخص شود. اگر این علایم بروز نكند، فرد متوجه خاموشی كلیه نخواهند شد. بنا بر این، علائم عمومی زمانی بروز می كند كه دو كلیه و یا یك كلیه در افراد تك كلیوی از كار بیفتد.

***رژیم غذایی و سنگ كلیه
دكتر بصیری در رابطه با تاثیر رژیم های غذایی بر كلیه گفت: رژیم های غذایی معمولا خیلی تاثیرگذار نیستند مگر این كه فرد بیماری زمینه ای داشته باشد. به عنوان مثال اگر فردی نارسایی كلیه دارد و ضعف كار كلیه در او وجود دارد، اگر رژیم های پر پروتئین و كراتینین و كراتین داشته باشد، كلیه توانایی دفع این مواد را ندارد و باعث آسیب به آن می شود ولی اگر كار كلیه طبیعی باشد، مصرف این ها چندان تاثیری ندارد.
وی تصریح كرد: ما به بیمارانی كه سنگ كلیه دارند، توصیه می كنیم كه نمك كمتر مصرف كنند چرا كه یك عامل شناخته شده در ایجاد سنگ كلیه است. اگر كلیه به صورت طبیعی فعال است، رژیم غذایی خیلی تاثیر گذار نیست.

***توصیه های دكتر بصیری برای مراقبت از كلیه ها:
1- افراد باید وجود مشكل كلیوی در خانواده و بستگان درجه اول را بررسی كنند. مشكلات كلیوی مورد نظر، سرطان پروستات، سنگ كلیه و تعداد دیگری از این قبیل سرطان ها هستند كه تا حدودی ریشه خانوادگی دارند. اگر فردی سابقه بیماری پروستات در پدر ،برادر و یا عمو را دارد، باید از 40 سالگی به فكر كشف این بیماری باشد.
2- در صورت نبود سابقه خانوادگی، شخص به علایم ادراری توجه كند.
3- اگر فرد سوزش ادرار، تكرر ادرار، شب ادراری، مشكل در ادرار(قطره ای)،دردهای شدید و ناگهانی پهلو، تعریق زیاد، تهوع، استفراغ و خارش بدن دارد، باید به پزشك مراجعه و بررسی كند. در صورت نبود سابقه خانوادگی و این علایم، ضرورت چندانی برای بررسی و یا نگرانی نیست.
علمی **1440**2017