بر اساس بررسي هاي ميداني انجام شده هر قطعه ماهي قرمز در بازار به قيمت 5000 تا 50 هزار ريال به فروش مي رسد در حالي كه در لحظات آخر فرا رسيدن شب عيد هر سه عدد ماهي 5000 ريال به فروش مي رسد.
سالانه 3.2 ميليون قطعه ماهيان زينتي در استان آذربايجان غربي توليد مي شود كه مي تواند سود آوري خوبي براي فعالان اين بخش به عنوان يكي از مشاغل خانگي داشته باشد.
اما آنچه كه در اين ميان حايز اهميت به نظر مي رسد، احترام به محيط زيست و طبيعت در كنار احترام به جلوه هاي سفره هفت سين ايراني است.
در سفره زيباي هفت سين ايران زمين سير، سماق، سركه، سيب، سنجد، سبزه و سمنو هر كدام جايگاهي خاص در آداب و رسوم منطقه دارند و در آغوش آب و آيينه و قرآن كريم زينت سفره هاي هر ايراني در ايام نوروز مي شوند.
هر كدام از اين محتواي سفره هفت سين به نوعي از طبيعت برگرفته شده است كه اهميت حفاظت از طبيعت را عيان مي سازد ولي موضوعي كه در قرن اخير در ايران به دنبال توسعه راه ها و گسترش ارتباط با ساير ممالك بسط يافته و مي توان به آن اشاره كرد جلوه نمايي ماهيان قرمز(نارنجي) چيني بر سفره هاي هفت سين ايراني و رهاسازي اين آبزي با سرنوشتي گنگ و مبهم بعد از پايان ايام عيد در آبهاست.
اين آبزي چيني حدود 80 سال قبل وارد ايران شد و امروز شاهد حضور آن بر سر سفره هفت سين ايراني در عيد هستيم به گونه اي كه همه ساله از اواخر بهمن ماه تشت هاي ماهي قرمز در تمام خيابانها چيده مي شود.
گلفروشي ها، ميوه فروشي ها، آكواريومي ها و حتي صاحبان ديگر شغل ها گويي در مورد فروش ماهي قرمز وظيفه اي مهم دارند تا اقدام به فروش اين نوع آبزيان كنند.
فروشنده هايي كه حتي معناي وجود ماهي قرمز را بر سر سفره نمي دانند، كودكان را تشويق به خريد ماهي قرمز مي كنند.
اين موضوع تا حدي وارد فرهنگ غني و طبيعت دوست ايرانيان شده كه در سال هاي اخير مردم حضور اين ماهيان در بازار را نويدي بر آغاز و فرا رسيدن بهار مي دانند.
اين بي اطلاعي از فلسفه ماهي قرمز كه ريشه اي در فرهنگ ايراني و حتي منطقه آذربايجان براي آن يافت نشده، تنها مخصوص فروشنده ها نيست شايد بيش از 90 درصد مردمي كه ماهي مي خرند، نمي دانند ماهي قرمز عيد نماد چيست.
اما آنچه كه بيشتر در بين مردم مطرح است و مي توان جزو اهداف خريد ماهي محسوب كرد، اين است كه اغلب اين ماهي ها وسيله اي براي سرگرمي و بازي بچه ها هستند كه تنها يك تا دو هفته دوام مي آورند غافل از اينكه تجارت و خريد و فروش ماهي قرمز همه ساله جيب توليد كنندگان را پر و ميليون ها ماهي را به كام مرگ مي كشاند و در كنار آن باعث بروز مشكلاتي در محيط زيست از جمله پديده آلودگي منابع آبي را نيز به صورت جدي در پي دارد.
با يك حساب سر انگشتي اگر حتي تنها تعداد اندكي از خانواده هاي ايراني يك ماهي قرمز در ايام پاياني سال خريداري كنند، شايد بيشتر از 10 ميليون قطعه ماهي در يك ماه به فروش مي رسد كه اين ماهيان در روز 13 بدر در آبها و منابع آبي كشور رهاسازي مي شوند.
كارشناسان بر اين عقيده اند كه اين ماهي ها جدا از زيبايي، گونه هاي خطرناكي هستند چرا كه ممكن است عامل انتقال قارچ به انسان باشند و بعد از رها شدن در رودخانه ها هم در صورت بيمار بودن و دارا بودن قارچ آن را به طبيعت منتقل كنند.
بعد از عيد بسياري از افراد اين ماهي ها را در رودخانه ها رها مي كنند كه بعد از مدتي تبديل به ماهي هاي سياهي مي شوند كه ماهي هاي بومي رودخانه را از بين مي برند زيرا يك گونه غيربومي و تقريبا مهاجم هستند.
در آذربايجان غربي نيز اين شغل در كنار ساير شغلهاي كاذب يك ماه براي دستفروشان و فروشندگان بازارگرمي دارد و بعد از آن سرنوشت اين ماهيان به طبيعت و منابع آبي استان گره مي خورد در حالي كه سلامتي مردم نيز به منابع آبي وابسته است.
آنچه كه در دو سال اخير و البته امسال بيشتر علاوه بر ماهي قرمز در بازار استان به چشم مي خورد، حضور لاك پشت ها و مارهاي كوچك 20 سانتي متري صيد شده از شمال كشور و نيز سمندر كردستاني در كنار تنگ هاي بلورين ماهي هاي قرمز بر روي پيشخوان مغازه ها است كه در صورت عدم برخورد و فرهنگ سازي جدي در مورد حفاظت از محيط زيست و فرهنگ ناب ايراني، بايد به زودي منتظر مشاهده سمندرها، سارها، مارها و لاك پشت ها بر سر سفره هفت سين ايراني نيز باشيم.
همه ساله در ازاي تفريح و لذت دو هفته اي كودكان، چندين ميليون قطعه ماهي مي ميرند و يا در منابع آبي رهاسازي مي شوند كه بايد نسبت به عوارض زيست محيطي اين اقدام توجه شود.
هرچند ممكن است برخي از طبيعت دوستان و يا اعضاي تشكل هاي زيست محيطي اين مساله را موضوعي كم اهميت در مقابل نابودي درياچه اروميه، جنگلهاي زاگرس و جنگلهاي شمال كشور، آلودگي هواي كشور با گرد و غبار، تلنبار چندين هزار تن زباله و شيرابه در محيط زيست و صدها بحران زيست محيطي تلقي كنند و يا حتي بيان اين موضوع را به سخره گيرند، اما تهديد منابع آبي با رهاسازي اين ماهيان در آبها كه تامين كننده آب شرب بسياري از شهرها هستند، موضوع كم اهميتي نيست.
مسوولان نيز نبايد از كنار اين موضوع به سادگي بگذرند و آلودگي منابع آبي توسط ماهيان قرمز را كه به احتمال زياد هم شايد حامل برخي قارچ ها و انگل ها و بيماريها باشند، ناديده بگيرند.
مساله قابل توجه ديگر نفوذ نمادي از فرهنگ بيگانه در سر سفره هاي هفت سين ايراني است كه بايد كم كم اين رسم و آيين غلط را از فرهنگ غني كشور حذف كرد و در فصل نو به جاي حمله به محيط زيست و محصور كردن ماهيان و حيوانات، به كودكان حفاظت از محيط زيست و طبيعت را در كنار صيانت از فرهنگ بي مثال و ناب ايراني آموزش داد.
گزارش: طاهره نويدآرين
7125/1905
اروميه- ايرنا- همزمان با فصل زايش و رويش كه روح و روان انسانها و طبيعت با آن جاني دوباره مي گيرد، بسياري از ايرانيان بدون آگاهي از فلسفه و علت وجود ماهي قرمز بر سر سفره هاي عيد اقدام به خريد اين آبزي مي كنند و بدعت چندين ساله حضور ماهي بر سر سفره هفت سين را تداوم مي بخشند.
