ديابت را جدي تر بگيريم

به گزارش ايرنا هرساله روز هفتم آوريل به عنوان روز جهاني بهداشت از سوي سازمان ملل متحد گرامي داشته مي شود و شعار امسال روز جهاني بهداشت «غلبه بر ديابت» است.
اولويت ها و نگراني هاي بهداشت عمومي جهان موجب شده است تا هر ساله يك دغدغه با شعار خاص توسط سازمان بهداشت جهاني انتخاب و تلاش هاي بين المللي براي كاهش و يا ريشه كن كردن آن متمركز شود.
نوزدهم فروردين سالجاري مصادف با هفتم آوريل و گراميداشت روز جهاني بهداشت بهانه اي شد تا خبرنگار ايرنا به گفت و گو با « عذرا كريم كُشته» پزشك متخصص داخلي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني زاهدان بپردازد.
اين متخصص بيماريهاي داخلي معتقد است كه علت تمركز بر ديابت در روز جهاني بهداشت امسال ، عوارضي است كه اين بيماري بر سلامت فرد ايجاد مي كند و مي تواند زمينه ساز ابتلا به ساير بيماري ها باشد.
كريم كُشته گفت: اگر بيماري ديابت كنترل نشود بر روي ساير اندام ها و ارگان هاي بدن تاثير مخرب خواهد گذاشت كه نتيجه آن ابتلا به انواعي از عارضه ها خواهد بود و چيزي جز درد و رنج را براي فرد به همراه نخواهد داشت. ابتلا به رتينوپاتي چشم ، آترواسكلروز ( انسداد عروق قلب ) و نفروپاتي كليه از عوارض كنترل نشدن قند خون در يك بيمار ديابتي است كه در مورد آخر ، كليه ها پروتئين دفع خواهند كرد و در نهايت حتي ممكن است موجب نارسايي كليه شود.
عضو كرسي طب داخلي دانشگاه علوم پزشكي زاهدان ادامه داد: تخريب اعصاب سيستم عصبي محيطي از ديگر عوارض كنترل نشدن قند خون است كه با علايمي چون گزگز كردن و يا بي حسي اندام تحتاني همراه است كه به دنبال كاهش حس لامسه در كف پاي اين بيماران ، ممكن است زخم هايي در اين محل ايجاد شود كه گاهي اوقات عفونت را هم در پي دارد و شايع ترين علت قطع اندام در جهان است.
كريم كشته در تشريح اين بيماري گفت: ديابت دو نوع دارد؛ نوعي از آن در بزرگسالي و در سن 30 تا 40 سالگي ايجاد مي شود كه به ديابت نوع 2 مشهور است و نوع ديگر اين بيماري كه در سن زير 30 سالگي بروز پيدا مي كند به نام ديابت نوع يك خوانده مي شود. علت ابتلا به ديابت نوع يك هنوز ناشناخته است اما تعدادي از دانشمندان معتقدند بعضي از ويروس ها ممكن است موجب ايجاد اين بيماري شود. در اين نوع از ديابت سلول هاي انسولين ساز در لوزالمعده دچار اختلالاتي مي شود كه نتيجه آن وابستگي بدن به انسولين است و بيماري فقط با داروي انسولين كنترل مي شود. انسولين ماده اي است كه بدن به طور طبيعي براي پايين نگاه داشتن قند خون (گلوكز) ساخته و ترشح مي كند.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي زاهدان افزود: شايع ترين نوع ديابت در جامعه ديابت نوع 2 است، ابتلا به اين نوع از ديابت در مواردي به سابقه خانوادگي فرد بر مي گردد به طوري كه اگر يك زوج هر دو مبتلا به ديابت نوع 2 باشند 40 درصد احتمال دارد فرزندشان نيز مبتلا به ديابت نوع 2 شود.
*** تنظيم رژيم غذايي، ورزش، غربالگري سه عامل دوري از ديابت
اين پزشك متخصص داخلي توصيه مي كند چنانچه فردي در خانواده اي زندگي مي كند كه پدر و مادر و يا يكي از آنان مبتلا به ديابت است حتما هرساله از نظر ابتلا به اين بيماري بررسي شود و ورزش و رژيم غذايي مناسب را در برنامه خود بگنجاند تا به اين بيماري مبتلا نشود و يا ابتلا به آن را به تاخير بيندازد.
علاوه بر سابقه خانوادگي مثبت به بيماري ديابت ، مصرف بي رويه غذاهاي آماده، كم تحركي، اضافه وزن، پرفشاري خون بالاي 140⁄90، خانم هاي داراي تخمدان پلي كيستيك ( كيست هاي متعدد در تخمدان ) و خانم هايي كه نوزاد با وزن بالاي 4.5 كيلوگرم حمل داشته اند از ديگر نشانه هاي خطر ابتلا به ديابت نوع 2 است كه كريم كشته به آن اشاره كرد.
محاسبه BMI نيز مي تواند در تعيين خطر ابتلا به ديابت مفيد باشد كه از فرمول (كيلوگرم برحسب وزن)/〖متر به قد〗^2 به دست مي آيد و در تفسير آن مي توان گفت چنانچه عدد حاصل بالاي 35 باشد بيمار مستعد ابتلا به ديابت است.
وي اظهار داشت: همانطور كه كم تحركي خطر ابتلا به بيماري ديابت را افزايش مي دهد، عملكرد ورزش دقيقا برعكس است و قراردادن زماني مشخص براي ورزش در زندگي و پايبندي به آن، خطر ابتلا به ديابت نوع 2 را كاهش و باعث كنترل قند خون در بيماران مبتلا به ديابت نوع يك مي شود. افراد ديابتي بايد در هفته 5 مرتبه و هر بار به مدت نيم ساعت از وقت خود را به ورزش كردن اختصاص دهند.
عضو كرسي طب داخلي دانشگاه علوم پزشكي زاهدان رعايت رژيم غذايي در يك فرد ديابتي را در درجه اول و قبل از ورزش كردن و مصرف دارو مهم مي داند و در تشريح اين مطلب ادامه مي دهد: اگرچه رژيم غذايي هر بيمار ديابتي با بيمار ديابتي ديگر ممكن است متفاوت باشد اما مواردي در رژيم غذايي اين بيماران تقريبا ثابت است و آن لزوم استفاده از كربوهيدرات هاي پيچيده مانند ميوه و سبزيجات به جاي مصرف كربوهيدرات هاي ساده اي همچون قند ، شكر ، آرد و برنج است. استفاده از خشكبار نظير توت خشك ، عناب و كشمش در كنار چاي به جاي مصرف قند نيز مفيد است.
كريم كشته ادامه داد: بيماران ديابتي بايد از مصرف چربي هاي اشباع نظير روغن هاي جامد و حيواني پرهيز كنند و به جاي آن روغن هاي كمتراشباع مانند روغن زيتون، آفتابگردان و ذرت را در سبد غذايي خود قرار دهند. روغن زيتون را نبايد براي سرخ كردن مواد غذايي استفاده كرد چراكه حرارت موجب تخريب ساختار هاي سازنده آن شده و مضر مي شود به همين سبب بايد آن را به غذا اضافه كنند. بيماران ديابتي در مصرف ميوه و سبزيجات ، لبنيات كم چرب و گوشت لخم و بدون چربي محدوديت خاصي ندارند.
اين متخصص داخلي توصيه مي كند همه افراد بيماري ديابت را جدي بگيرند و بالاي سن 45 سالگي هر سه سال براي انجام تست هاي غربالگري و انجام آزمايشات به پزشك مراجعه كنند و در صورت داشتن سابقه خانوادگي مثبت نسبت به ديابت و يا حاملگي نوزاد بالاي 4.5 كيلوگرم در خانم ها اين غربالگري ها را از سن 30 سالگي و يا كمتر و سالانه انجام دهند.
*** كلينيك ديابت استان نيازمند توجه بيشتر
پزشك متخصص داخلي كلينيك ديابت استان سيستان و بلوچستان يكي از دلايل بي اطلاعي از تعداد بيماران ديابتي استان را خاموش بودن علايم اين بيماري مي داند به گونه اي كه بسياري از افراد با آن كه مبتلا به ديابت هستند اما زماني نسبت به بيماري خود آگاهي مي يابند كه با انجام آزمايش ، قند خون بالاي 200 دارند و دفع مكرر ادرار در آنان ديده مي شود.
مجهز نبودن تنها كلينيك ديابت استان و فقدان برنامه اي براي آمارگيري اين بيماران از دلايل در دسترس نبودن آمار تعداد بيماران ديابتي در سطح استان است كه كريم كشته به آن اذعان كرد.
به گفته چند نفر از بيماران ديابتي؛ تنها كلينيك ديابت در استان سيستان و بلوچستان در حالي در بيمارستان حضرت علي اصغر (ع) شهرستان زاهدان در حال ارائه خدمات درماني به بيماران ديابتي است كه از نظر امكانات و تجهيزات در سطح ضعيفي قرار دارد و نبود فضاي فيزيكي مناسب ، كمبود پرسنل و نبود كارشناس تغذيه از مشكلات جدي اين كلينيك محسوب مي شود.
بيماران ديابتي اظهار اميدواري كردند: روز جهاني بهداشت امسال كه متمركز بر كنترل و غلبه بر بيماري ديابت است بهانه اي باشد تا مديران مربوطه اقدام شايسته تر و مسئولانه تري براي بهبود وضعيت اين كلينيك انجام دهند.
7311 / 6081