تلاش بين المللي براي ايجاد ثبات در بازار نفت

در اين گزارش كه در شماره شنبه 30 فروردين 1395 خورشيدي انتشار يافته است، مي خوانيم: توليدكنندگان نفت عضو و غيرعضو اوپك ديروز درشهر دوحه قطر گردهم آمده اند تا تلاش كنند طرح فريز نفتي را براي كاهش عرضه نفت و بهبود قيمت ها تصويب كنند.
توافق اوليه طرح فريز نفتي در ماه فوريه(بهمن-اسفند) 2016 بين كشورهاي روسيه، عربستان، قطر و ونزوئلا حاصل شد. روسيه به عنوان بزرگترين توليدكننده نفت غيرعضو اوپك و عربستان به عنوان بزرگترين توليدكننده نفت عضو اوپك نقش اصلي را در عرضه بيش از تقاضاي نفت به بازار و افت قيمت ها دارند. ميزان اضافه عرضه نفت به بازار اكنون يك ميليون و 500 هزار بشكه در روز برآورد مي شود.
عربستان سعودي از ماه ژوئن(خرداد-تيرماه) 2014 با هدف جلوگيري از سهم گيري نفت شيل (توليد نفت از ماسه هاي نفتي) از بازار جهاني نفت، افزايش توليد نفت را بدون هيچ اجماعي با ديگر توليدكنندگان هم گروه خود آغاز كرد و با اين اقدام قيمت هاي نفت را از 115 دلار در ماه ژوئن 2014 به 76 دلار در هر بشكه در ماه نوامبر همان سال كاهش داد.
روند نزولي قيمت ها در سال 2015 تداوم يافت و قيمت هر بشكه نفت به سطح 30 دلار نيز سقوط كرد. اعلام توافق اوليه طرح فريز نفتي در ماه فوريه سال جاري ميلادي، قيمت هاي نفت را 30 درصد بالا برد. قيمت هاي نفت در آستانه نشست دوحه به دامنه 40 تا 43 دلار رسيد. مازاد عرضه نفت خام در بازارها موجب كاهش 70 درصدي قيمت آن از اواسط سال 2014 تاكنون شده است.
**موضع ايران درباره طرح فريز نفت
بيژن زنگنه وزير نفت با حمايت از طرح تثبيت توليد نفت (فريز نفتي) و برگزاري نشست دوحه گفته، ايران تحت هيچ شرايطي نمي تواند از حق و سهم تاريخي خود از بازارهاي جهاني نفت خام صرف نظر كند.
وي افزود: طرح فريز يا منجمد كردن توليد نفت خام در سطح ماه ژانويه ٢٠١6، در نشست چهارجانبه وزيران نفت و انرژي روسيه، ونزوئلا، قطر و عربستان ماه فوريه(بهمن-اسفند) امسال در دوحه مطرح شد؛ در اين نشست تصميم گرفته شد براي سامان دادن بازار و براي اينكه نبود تعادل ميان عرضه و تقاضا از ميان رود توليد نفت در سطح ماه ژانويه ٢٠١6 تثبيت شود.
وزير نفت ضمن حمايت جمهوري اسلامي ايران از اين طرح با بيان اينكه چند نكته مهم در اين ايده وجود دارد، همكاري جدي كشورهاي عضو و غيرعضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) را يكي از اين نكته ها دانست و تصريح كرد: در اين طرح براي نخستين بار يك همكاري جدي، موثر و سازنده ميان توليدكنندگان اوپك و بخشي از توليدكنندگان غير عضو اين سازمان به وجود آمده است.
وزير نفت با تاكيد بر اين كه ايران از طرح فريز نفتي حمايت مي كند، اما آن را كافي نمي داند، يادآور شد: ما به اعضاي اوپك و برخي كشورهاي غير عضو اوپك همچون روسيه كه با ما در ارتباط بودند گفتيم كه بايد واقعيت بازگشت نفت ايران را به بازار درك كنند زيرا اگر ايران بخواهد توليد نفت را در سطح ماه ژانويه تثبيت كند بدان معناست كه هيچ اتفاقي در رفع تحريم هاي اين كشور نيفتاده است. وي تاكيد كرد، تحت هيچ شرايطي نمي توانيم از حق و سهم تاريخي خود از بازار نفت صرف نظر كنيم.
**همگامي روسيه با اوپك در طرح فريز نفتي
در دوره هاي مختلف افت بهاي نفت در بازارهاي جهاني، هيچگاه كشورهاي مهم توليدكننده نفت غيرعضو اوپك اعضاي اوپك را براي ساماندهي بازار نفت به طور عملي همراهي نكرده اند.
اوپك هميشه در ساماندهي بازار نفت و بهبود قيمت ها تنها بود. اما اكنون روسيه به عنوان بزرگترين توليدكننده نفت غيرعضو اوپك براي همكاري با اوپكي ها پاپيش گذاشته و خواهان كاهش اضافه عرضه نفت به بازار و اجراي طرح فريز نفتي شده است.
كارشناسان بازار نفت، پيشقدمي روسيه در اين حركت را از آن جهت ارزيابي مي كنند كه اين كشور نگران افت بهاي گاز در بازارهاي جهاني است. زيرا گاز طبيعي براساس بهاي نفت قيمت گذاري مي شود و هر چه قيمت نفت در سراشيبي قرار گيرد، قيمت گاز نيز به تبع آن افت خواهد كرد و اين مساله به اقتصاد روسيه كه بزرگترين صادركننده گاز دنيا به شمار مي رود، ضريه سنگيني زده و اين كشور با كسري بودجه مواجه شده است. روسيه روزانه بيش از 10 ميليون بشكه نفت توليد و بخش عمده آن را صادر مي كند.
سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه درباره نشست دوحه گفته بود، مسكو به همكاري و تعامل با كشورهاي عضو اوپك براي تثبيت بازار جهاني نفت روي آورده است.
**عقب نشيني عربستان از افزايش توليد
عربستان سعودي پس از اقدام يك جانبه به افزايش توليد نفت و پايين آوردن بهاي نفت به منظور بيرون راندن توليدكنندگان نفت شيل از بازار به درخواست اوپكي ها براي كاهش توليد نفت و بهبود قيمت ها وقعي ننهاد. اما اكنون براي نخستين بار با كسري بودجه مواجه شده و در جست وجوي راهي براي كاهش مخارج و رهايي از وابستگي به نفت است.
براساس آمار منتشر شده، به دليل كاهش بهاي نفت، ذخاير ارزي توليدكنندگان نفت جهان كاهش يافته و حدود نيمي از آن مربوط به عربستان سعودي است كه به 138 ميليارد دلار يا 23 درصد از كل ذخاير اين كشور مي رسد. پس از آن كشورهاي روسيه، الجزاير، ليبي و نيجريه هستند.
عربستان در سه ماهه چهارم سال گذشته ميلادي 38.1 ميليارد دلار از ذخاير خود را هزينه كرده كه بزرگترين كاهش سه ماهه از سال 1962 است.
**پيش بيني نتايج نشست دوحه
گمانه زني هاي بسياري درباره نشست دوحه شده است؛ برخي معتقدند اين نشست بدون هيچ نتيجه و تصويب طرحي به پايان خواهد رسيد. برخي نيز معتقدند اين نشست به دليل تاثيرنامطلوب كاهش بهاي نفت بر اقتصاد كشورهاي توليدكننده نفت عضو و غيرعضو اوپك، طرح فريز نفتي تصويب خواهد شد.
در نشست ديروز دوحه كه اعضاي اوپك شامل ايران، قطر، امارات متحده عربي، عربستان سعودي، اندونزي، الجزاير، نيجريه، ونزوئلا، كويت، اكوادور، عراق، آنگولا (بدون حضور ليبي) و برخي توليدكنندگان ديگر شامل برزيل، مكزيك، روسيه، قزاقستان شركت كرده اند، رياض و مسكو نقش اصلي را در توفيق يا شكست خواهند داشت. تصويب طرح فريز نفتي، رشد ناگهاني قيمت هاي نفت را سبب نخواهد شد اما اميد مي رود از افت بيشتر جلوگيري كرده و روند بهبود قيمت ها را ادامه دار كند.
وزير نفت عمان با اشاره به حصول توافق بين عربستان و روسيه گفت: عربستان و روسيه به توافق اوليه رسيده اند كه تا اول اكتبر توليد نفت خود را در حد توليد ژانويه گذشته نگاه دارند.
به گزارش بلومبرگ، وزير نفت عمان افزود: انتظار مي‌رود ساير توليدكنندگان نيز به توافق پايبند باشند.
قبل از جلسه مقامات عربستاني گفته بودند تنها زماني به اين طرح مي پيوندند كه تمامي كشورها از جمله ايران به آن پايبند باشند.
*منبع: روزنامه ابتكار
**گروه اطلاع رساني**9370**2002