به گفته دكتر بهزاد خوانساري نژاد رئيس اداره آزمايشگاه هاي استان مركزي، يكي از گام هاي اساسي در برنامه تحول نظام سلامت كه به ابتكار دولت يازدهم از دو سال قبل كليد خورده، ارتقاء حوزه تجهيزات پزشكي و تشخيصي است كه اين مهم توانسته در خدمات كمي و كيفي آزمايشگاه ها آثار مستقيمي داشته باشد و در يك كلام چهره خدمات تشخيصي را در حوزه سلامت متحول كند. به مناسبت 30 فروردين ماه روز علوم آزمايشگاهي كم و كيف اين مهم را در استان مركزي را از وي جويا شديم.
س- لطفا بفرمائيد چه تعداد آزمايشگاه در استان مركزي فعاليت دارند؟
ج- بر اساس آخرين آمارها به جز ساوه، 106 آزمايشگاه در استان مركزي فعال است كه 51 آزمايشگاه در حوزه بهداشت شهري و روستائي زير نظر دانشگاه علوم پزشكي فعاليت دارند و از 55 آزمايشگاه درماني موجود نيز 13 آزمايشگاه دولتي، شش آزمايشگاه زير پوشش تامين اجتماعي ، 30 آزمايشگاه خصوصي است و شش آزمايشگاه نيز زير نظر ارگان ها و نهادهاي استان فعاليت دارند.
س- آيا آزمايشگاه مرجع در استان مركزي وجود دارد؟
ج- بله در اين استان يك آزمايشگاه مرجع فعاليت دارد كه وظايف مهم آن در پايش و كنترل فعاليت هاي آزمايشگاهي و مميزي كيفي امور آزمايشگاه ها است.
براساس قانون آزمايشگاه مرجع وظيفه دارد در مواردي كه ابهام در موضوعات تخصصي و نتايج ازمايشگاهي پيش مي آيد و تطابق نتايج حاصل نمي شود، وارد عمل شود و با انجام آزمايش هاي خاص و يا ارجاع نتايج به خارج استان دراين خصوص تعين تكليف كند.
برنامه هاي آموزش پرسنل آزمايشگاهي و برگزاري كارگاه هاي تخصصي و كنترل كيفيت از ديگر وظايف آزمايشگاه مرجع است.
س- برنامه تحول نظام سلامت چه تاثير كيفي در حوزه آزمايشگاهي استان داشته است؟
ج- با اجرايي شدن اين برنامه و راهبردهايي كه درحوزه تامين تجهيزات پزشكي و تشخيصي حوزه دولتي اعمال شده، در سال گذشته در خصوص تقويت تجهيزات خاص در بخش آزمايشگاهي تحول اساسي در استان ايجاد شده به طوريكه اين رشد امكانات بي سابقه بوده و در حيطه آزمايشگاه هاي دولتي بهترين ظرفيت ها ايجاد شده است.
س- آيا منابع مالي كه پس ازبرنامه تحول نظام سلامت در حوزه ازمايشگاهي استان تزريق شده، مشخص است؟
ج- به دليل پراكندگي واحدهاي آزمايشگاهي در سطح استان آمار دقيقي از اين منابع مالي در دست نيست اما برآورد مي شود 15 تا 20 ميليارد ريال تجهيزات تخصصي و روزآمد در حوزه ازمايشگاه هاي دولتي استان اضافه شده باشد.
س- چه اقدامي در مجموع آثار مثبت تحول نظام سلامت در بخش آزمايشگاهي استان مشهودتر است؟
ج- يكي از اقدامات مهم در اجرايي شدن برنامه تحول نظام سلامت اين بود كه آزمايشگاه كلينيك فوق تخصصي امام رضا (ع) اراك كه در سال هاي قبل تعطيل شده بود به شكل تخصصي در تست هاي خاص و مهم با تجهيزات مدرن بازگشايي شد و اينك به عنوان يكي از مجموعه هاي دولتي پركار كه با تعرفه هاي دولتي و با كيفيت و دقت بالا كار مي كند، در خدمت مردم است.
يكي ديگر از پيامدهاي مثبت برنامه تحول نظام سلامت در عرصه آزمايشگاهي استان مركزي اين بود كه زنجيره خدمات آزمايشگاهي را با توجه به امكانات موجود در حوزه آزمايشگاه هاي دولتي استان تكميل كرد و هم اكنون تنها حدود پنج درصد از آزمايش هاي خاص امكان انجام درون استاني ندارد و اين درحاليست كه انجام آنها نيز از طريق نظام ارجاع بيمارستاني و دولتي انجام پذير است.
از طرفي پيش از اين بسياري از آزمايش ها وقتي انجام مي شد همراه بيمار بايد براي پيگيري امور و آوردن نتيجه اقدام مي كرد اما در نظام تحول سلامت ارجاع بر عهده شبكه گذاشته شده است و اين كيفيت و رضايتمندي بالاتري را ايجاد كرده است.
س- در حال حاضر حوزه آزمايشگاهي استان مركزي تا چه اندازه براي خدمات تخصصي به بيماران آمادگي دارد؟
ج- با اجراي برنامه تحول نظام سلامت در استان مي توان ادعا كرد كه بيش از 95 درصد تست هاي تخصصي آزمايشگاهي به مدد تجهيز آزمايشگاهي و امكانات ويژه به روز در حوزه دولتي استان قابل انجام است و حدود پنج درصد از تست هاي آزمايشگاهي تخصصي به خارج استان و حوزه خصوصي برده مي شود و علت آن هم اين است كه تجهيزات سرمايه اي آن بسيار گران قيمت است و محدوديت تعداد تست ها صرفه اقتصادي براي تهيه اين تجهيزات را همراه ندارد.
در حال حاضر انجام پركارترين تست هاي آزمايشگاهي با فراواني 219 مورد تست خاص و تخصصي در استان امكان پذير شده است درحاليكه پيش از اجراي برنامه نظام تحول سلامت، تنها توان اجراي 78درصد تست هاي تخصصي معادل 172 تست در استان بود.
اگرچه كل تست هاي تخصصي آزمايشگاهي بالغ بر 400 تست مي شود اما بسياري از اين تست ها كم مراجعه است و كاربرد زيادي ندارد و بر اساس درخواست محدود پزشكان به خارج از مراكز درماني دولتي دانشگاه ارجاع مي شود.
س- شرايط نيروي انساني در سطح آزمايشگاه هاي دولتي و خصوصي استان چگونه است؟
ج- مجموع نيروي انساني در آزمايشگاه هاي استان 164 نفر شامل نيروهاي كاردان تا كارشناسي ارشد و همچنين 108 نيروي انساني در آزمايشگاه هاي بهداشتي شهري و روستايي و 174 نفر نيز در آزمايشگاه هاي خصوصي است.
س- چند متخصص آزمايشگاهي و مسئول امور فني در حوزه آزمايشگاه هاي استان مركزي فعاليت دارند؟
ج- در مجموع 35 متخصص و مسئول امور فني در آزمايشگاه هاي استان مركزي فعاليت دارند كه 17 نفر آنان آسيب شناس، 14 نفر دكتراي حرفه اي علوم آزمايشگاهي دارند و بقيه متخصصان تك رشته اي در مراكز دولتي هستند.
س- مهمترين كمبودها در حوزه آزمايشگاهي استان مركزي چيست؟
ج- از نظر تعداد مراكز آزمايشگاهي استان در حوزه دولتي و خصوصي شرايط خوبي دارد و واحد هاي فعال موجود كفايت مي كند اما به نظر مي رسد در زمينه نيروي انساني متخصص و مسئول فني آزمايشگاهي كمبود وجود دارد كه البته اين معضل در ساير استان ها نيز وجود دارد.
در حال حاضر در حوزه آزمايشگاه هاي دولتي پنج متخصص آسيب شناسي، دو دكتراي حرفه اي علوم آزمايشگاهي فعاليت دارند در حاليكه حداقل بايد 12 نفر در اين بخش شاغل باشند و اميد است اين كمبودها با برنامه هاي خاص در افزايش نيروهاي متخصص و به كارگيري نيروهاي طرحي و افزايش ضريب كار تامين شود.
س- آزمايشگاه هاي خصوصي وجود مميزي و كنترل كيفي سختگيرانه را معضل جدي خود مي دانند، نظر شما در اين خصوص چيست؟
ج- مساله مهم در حوزه فعاليت هاي آزمايشگاهي كيفيت تشخيص پزشكي است و در اين راستا سختگيري و رصد امور ، نظارت كيفي و مستمر حرف اول را مي زند و به نظر مي رسد كه اين سختگيري ها مشكل نيست بلكه بخش مهمي از كار مديريتي و نظارتي آزمايشگاه هاست.
استان مركزي با يك ميليون و 414هزار نفر جمعيت 20 مركز درماني فعال دارد كه 16 بيمارستان با مديريت حوزه دولتي، سه بيمارستان تحت پوشش تامين اجتماعي و يك بيمارستان داراي مديريت خصوصي است.
6013/6012
اراك - ايرنا - آزمايشگاه ها در چرخه سلامت به عنوان مرجع و ابزار تشخيصي، جايگاه ويژه اي دارند و ظرفيت ها، امكانات و نحوه خدمات آنها به طور مستقيم در كيفيت درمان اثرگذار است.
