نگاه مشترك ایران،افغانستان و هند به سواحل مكران برای جهش اقتصادی منطقه

به گزارش ایرنا، مسئولان اتاق تجارت و صنایع افغانستان می گویند كه تازه ترین توافق نامه توسعه بندر چابهار در سواحل مكران ایران( دریای عمان)، نهایی شده و به دلیل اهمیت این بندر راهبردی برای این سه كشور و كشورهای آسیای میانه، تا یك ماه آینده به احتمال زیاد در كابل به امضای مقام های بلندپایه هر سه كشور خواهد رسید.
افغانستان در خشكی محصور شده و بازرگانان این كشور به دلیل مشكلاتی كه برای آنان پیش آمده نیاز دارند تا برای واردات و صادرات كالاهای خود به آبهای آزاد از راه دیگری به جز بندر كراچی پاكستان، دسترسی پیدا كنند. این كشور در حال حاضر از طریق بندر كراچی محصولات هند را به كشور خود وارد و یا از آنجا به آسیای میانه و اروپا صادر می كند.
مقام های بلندپایه افغانستان ومسئولان اقتصادی این كشور بارها تصریح كرده اند كه كابل باید به راه های ترانزیتی دیگری به جز مسیرهایی كه ناگزیر آنان باید ازخاك پاكستان بگذرند، نیاز دارد تا اقتصاد و نیازمندی های ترانزیتی این كشور وابسته به یك كشور نباشد.
بازرگانان افغانستان كالاهای هند را با عبور از مسیرهای پاكستان و افغانستان به كشورهای آسیای میانه منتقل می كنند، اما پاكستان به عنوان رقیب دیرینه هند، به رانندگان كامیون ها اجازه نمی دهد تا كالاهای هندی را با عبور از خاك پاكستان، به مناطق دیگر انتقال دهند و باوجود امضای موافقت نامه ترانزیتی میان دو كشور آنان نمی توانند به راحتی از این مسیر استفاده كنند.
«خانجان الكوزی» نایب رئیس اتاق تجارت وصنایع افغانستان دراین باره به خبرنگارایرنا گفت كه چابهار نزدیك ترین بندر دریایی به افغانستان است و علاوه بر نزدیك بودن نسبت به بندر كراچی پاكستان و بندر عباس ایران، دولت افغانستان را از وابستگی به اسلام آباد رها می كند.
وی می افزاید: اگر چابهار توسعه یابد و فعالیت های ترانزیتی در آن فعال شود، خط آهن كشیده شده و ظرفیت زیربنایی آن برای كشتی های با تناژ بالا در این بندر ایجاد شود، افغانستان می تواند با استفاده از این بندر مواد خام و مصرفی را از آسیای میانه به آسیای جنوبی بویژه به هند انتقال دهد.
نایب رئیس اتاق تجارت و صنایع افغانستان می گوید كه هند یك كشور بزرگ صنعتی است و از نظر مواد خوراكی و میوه جات بسیار غنی است، اما تجارت محصولات هند با كشورهای آسیای میانه برای بازرگانان ما با چالش مواجه است و پاكستان اجازه نمی دهد تا هند مبادلات تجارتی خود را از مسیر این كشور با آسیا میانه انجام دهد و به همین دلیل اهمیت چابهار یك اهمیت منطقه ای و بین المللی است.
موانع ایجاد شده بر سر راه بازرگانان افغان برای انتقال كالاهای هند به كشور خود و یا كشورهای آسیای میانه موجب شده است تا مسئولان اتاق تجارت و صنایع افغانستان، از دولت وحدت ملی درخواست كنند كه موافقت نامه ترانزیتی میان كابل و اسلام آباد را لغو و یا آن را مورد بازنگری قرار دهد و اجازه ندهد پاكستانی ها هم از این مسیر برای انتقال كالاهای خود به اسیای میانه از خاك افغانستان استفاده كنند.
این مشكلات نگاه افغانستان و هند را به سواحل مكران سوق داده است.بخش خصوصی افغانستان بشدت علاقه مندبه گسترش تجارت با ایران است و در حال حاضر منطقه آزاد چابهار50 هكتار زمین دراختیار 130شركت افغان كه در یك سال گذشته در این منطقه به ثبت رسیده اند، واگذار كرده است.
«عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان، پیش از سفر سال گذشته خود به هند و پس از بازگشت از سفر سه روزه به تهران كه در روز پایانی سفر خد به چابهار عزیمت كرد و با امكانات و ظرفیت های آن اشنا شد، در كنفرانس مطبوعاتی خود از واگذاری زمین به بازرگانان افغان ابراز خرسندی كرد و گفت كه در گفت و گوهای خود با نخست وزیر هند در باره توسعه ظرفیت های چابهار با وی رایزنی خواهد كرد.
قرارداد همكاری برای مشاركت هند در توسعه فاز یك بندر چابهار ایران، اردیبهشت 1394 بین وزیران حمل نقل دو كشور در تهران به امضاء رسید و مطابق این قرارداد، هند 85 میلیون دلار در تجهیز فاز یك طرح توسعه بندر چابهار سرمایه گذاری خواهد كرد و به مدت 10 سال بهربرداری از این فاز را برعهده خواهد داشت.
اقدامات اساسی برای تكمیل زیرساخت ها به ویژه احداث خط آهن و توسعه بنادر برای بارگیری و تخلیه كشتی های غول پیكر انجام شده وبه گفته«محمدباقر نوبخت» معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، یكی از اولویت های دولت یازدهم توسعه سواحل مكران خواهد بود. سرعت پیشبرد اجرای طرح های در دست اقدام به ویژه خط آهن در این منطقه، برای دست یافتن به راهبرد كشور برای استفاده گسترده از مزایای دریا و سواحل آن، دارای اهمیت حیاتی خواهد بود.
با توجه به اینكه استفاده ازسواحل مكران برای بازرگانان افغان، یكی از كوتاه ترین، ارزان ترین و با صرفه ترین مسیرها برای تجارت افغانستان با هند و كشورهای آسیای میانه و اروپا خواهد بود، نگاه آنان به این مسیر دوخته شده و هند نیز به دلیل روابط غیردوستانه با پاكستان، در اندیشه استفاده از این بندر برای بی اعتنایی بیشتر به رقیب دیرینه خود است.
استفاده از بندر چابهار در سواحل مكران ایران بعد از ایجاد گشایش های جدید و دور شدن از فضای بی رغبتی سرمایه گذاران بعد از اجرای برجام، یك فرصت برای تحول اقتصادی كشورهای منطقه از جمله افغانستان، هندوستان و كشورهای آسیای میانه و پیوستگی اقتصادی میان این كشورها خواهد بود. فرصتی كه این كشورها تمایل ندارند استفاده از آن را به تاخیر بیندازند.
اساق*1610*1590