تالاب هاي بين المللي هرمزگان تشنه توجه

از حدود يكهزار تالاب شناخته شده در ايران،84 تالاب داراي اهميت بين المللي هستند و از 22تالاب بين المللي كنوانسيون رامسر ،6 تالاب بين المللي و تحت حفاظت محيط زيست شامل جزيره شيدور ، خور خوران ، دهانه رودخانه گز و حرا و دهانه رودخانه هاي شور ، شيرين و ميناب و آذيني در استان هرمزگان واقع شده كه نيازمند توجه ويژه براي احياي مجدد و استفاده از ظرفيت هاي گوناگون آنها در بخش هاي مختلف از جمله گردشگري است.
تالاب هاي بين المللي هرمزگان شامل خور خوران حد فاصل بندرلافت جزيره قشم وبندر خمير به طول 100هزارهكتار ، مصب رودخانه هاي شور، شيرين و ميناب در 70كيلومتري شرق بندرعباس به مساحت 54هزارهكتار، مصب رودخانه هاي گز وحرا در 120كيلومتري جنوب شرقي بندرعباس و آذيني با 28هزارهكتارهم در سيريك واقع شده است.
از مزيت هاي تالاب هاي بين المللي هرمزگان، واقع شدن درمسير عبور آب هاي سيلابي به دريا و يا واقع شدن در كنار درياست كه جنگل هاي حرا ومانگرو را درخود جاي داده است.
هرچند اين گونه ها با آب شور دريا سازگاري دارند اما بسته شدن برخي مسير هاي ورودي آب به اين تالاب ها براثركاهش بارندگي ، تخريب طبيعت و شكستن شاخ وبرگ جنگل هاي موجود براي تامين غذاي دام توسط جوامع محلي ومتروكه شدن آنها ، حفظ اين تالاب ها را سخت كرده است.
از ابتداي فروردين امسال مسئولان استاني وكشوري بحث تالاب هاي بين المللي موجود درهرمزگان را به ميان كشيدند و از وضعيت نامناسب آنها سخن گفتند و براي بهبود آن استمداد طلبيدند كه اين توجه و تمركز چنانچه جنبه عملي به خود بگيرد اميدواري براي خروج تالاب هاي هرمزگان از انزوا را افزايش مي دهد.
مسئولان از نزديك ديدند اين تالاب ها كه سالهاي سال محلي براي زيست و تخم گذاري انواع آبزيان و لانه سازي پرندگان كنار آبزي بوده اين روزها چگونه خلوت شده اند.
استاندار هرمزگان دراين باره مي گويد: در كشور ،خورها و تالاب هاي متعددي وجود دارد،اما به جرات مي‌توان گفت ظرفيت ها وقابليت هاي گردشگري تالاب خورآذيني كه همانند نگيني در شرق استان بوده ، مورد غفلت واقع شده است.
جاسم جادري كه به منظور بازديد از تالاب هاي شرق به سيريك سفر كرده بود در نشست شوراي اداري سيريك با محوريت توسعه گردشگري تالاب خورآذيني در اين شهرستان افزود: اين منطقه در دهه هاي اخير با وجود ظرفيت‌هاي قابل توجه ، مورد غفلت برنامه ‌ريزان توسعه واقع شده است.
وي بيان داشت: براي توسعه گردشگري درهرمزگان كه ازاهميت زيادي برخورداراست ، نخستين سفر سال جديد خود را به منطقه سيريك با داشتن خورآذيني اختصاص داده تا از نزديك آن را مورد بررسي قرار دهيم.
استاندار هرمزگان اظهاركرد: قابليت‌هاي متعدد اين منطقه مديريت عالي استان را به ايجاد زيرساخت‌ها و پشتيباني‌ براي توسعه گردشگري بومي‌محور ،تشويق مي‌كند.
وي يادآورشد: در ايام تعطيلات نوروز شهرستان سيريك 340 هزار گردشگر داشته كه اين رقم با اندك تبليغ ومعرفي بيشتر شهرستان در سال‌هاي آينده مي تواند گردشگران زيادي را به سوي خود جذب كند.
وي با اشاره به شعار سال از سوي رهبر معظم انقلاب به نام اقتصاد مقاومتي ، اقدام و عمل گفت: ‌توسعه گردشگري و تقويت زيرساخت هاي موجود در روستاها و تالاب ها و افزايش زيرساخت ها در بعد نرم افزاري و سخت افزاري دراولويت نخست اقتصاد مقاومتي در استان قرار دارد.
استاندارهرمزگان درجريان اين سفر40 ميليارد ريال اعتباربراي ايجاد طرح هاي زيرساختي و اقامتگاههاي گردشگري وتوريستي به تالاب بين المللي آذيني سيريك اختصاص داد و ياد آور شد: با توجه به موقعيت جغرافيايي، استراتژيكي و گردشگري و رويشگاه جنگلي منحصر به فرد درختان مانگرو حرا و چندل به لحاظ تنوع اكولوژيكي محل مناسب تخم گذاري انواع آبزيان و پرندگان ،توجه استاني و ملي به اين محل ضروري است.
از ديگر اقدام هاي استانداري هرمزگان اختصاص هشت ميليارد ريال براي آسفالت 22كيلومتر جاده آسفالته دو راهي روستاي گونمردي تا اسكله آذيني ، تامين منبع آب شرب 50هزارمترمكعبي براي گردشگران وصيادان وهمچنين نصب پنل خورشيدي ويا نصب موتوربرق و تقويت پوشش آنتن دهي همراه سايت BTS وبازسازي محوطه اسكله خور آذيني مرمت و بازسازي شامل احداث آلاچيق ، سرويس هاي بهداشتي و خدماتي و اقامتگاهاي توريسم و گردشگري به مساحت يكصد هكتاري ازخور و جزيره آذيني بود.
حدود سه ماه پس از سفر استاندار هرمزگان به اين منطقه ،فرماندار سيريك درباره روند اجرايي شدن مصوبه هاي اين سفر توضيح داد وگفت: اجراي اين مصوبه ها در حال پيگيري مي باشد و وظايف هر يك از دستگاه هاي دولتي در اين زمينه مشخص شده است.
سعدالله مباركي اضافه كرد: راه و شهرسازي به دنبال واگذاري روكش آسفالت جاده خور آذيني به پيمانكار است و شركت آب و فاضلاب روستايي نيز در حال آماده سازي يك منبع براي تامين آب در منطقه تالاب خور آذيني است.
وي همچنين از رايزني ها با اداره كل منابع طبيعي براي در اختيار گرفتن بخشي از اراضي منطقه براي ايجاد زيرساخت هاي گردشگري خبر داد.
مشاورعالي استاندار هرمزگان نيز در اين زمينه گفت: براي بهره مندي بدون آسيب از تالاب ها ، حمايت مردمي و اجراي درست ودقيق قانون بايد در دستور كار باشد وهيچ كس حق دور زدن قانون محيط زيست را ندارد.
مرتضي حقيري زاده اظهار داشت: از آنجايي كه تالاب ها به عنوان يك زيست بوم جانوران بشمار مي رود توسعه گردشگري نيز با حفاظت از محيط زيست تحقق مي يابد.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست ميناب هم گفت: تالاب بين المللي رود شور ، شيرين و ميناب يكي از منطقه حفاظت شده و مهمترين اكوسيستم هاي جنگل حرا در جنوب كشور نياز به مراقبت دارد.
سهراب پشتاره درگفت وگوبا خبرنگارايرنا افزود: منطقه حفاظت شده تياب يكي از مهمترين اكوسيستم هاي جنگل حرا همچنين زيستگاه زمستان گذراني مهمي براي گونه هايي از پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي و زيستگاه مناسب تخم ريزي و پرورش نوزادان ماهيان تجاري ، سخت پوستان ، ميگوها ، صدفها ، دو كفه اي ها و ساير آبزيان بوده است.
به گفته وي ، مصب رودخانه هاي شور، شيرين و ميناب ناحيه زمستان گذراني مهمي براي پرندگان آبزي وكنار آبزي ازجمله صدف خور ، گيلانشاه بزرگ وپليكان پا خاكستري وچندين گونه ديگر محسوب مي شود و زيستگاه جوجه آوري گونه هايي از تيره حواصيلها همانند حواصيل بزرگ و حواصيل هندي مي باشد.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست ميناب ادامه داد:جنگلهاي مانگرو حرا افزون بر ارزش هاي زيست محيطي ، داراي ارزش گردشگري هستند و مي توان ازآن براي قايقراني ومشاهده گونه هاي پرندگان وطبيعت گردي استفاده كرد.
پشتاره ياد آور شد: قطع درختان حرا براي سوخت يا تعليف دام ، آلودگي هاي نفتي وتاحدودي هم آلودگي ناشي از فاضلاب شهر بندرعباس و همچنين توسعه صنعت پرورش ميگو ازعوامل تهديد كننده اين تالاب محسوب مي شوند.
وي گفت: محيط بانان در اين منطقه با شكار غيرمجاز مبارزه مي‌كنند اما هنوز حيوانات بي‌شماري توسط شكارچيان نابود مي‌شوند لذا بايد از اين روند با آگاه سازي از عواقب بعدي ومخرب جلوگيري كرد .
به دنبال سفر استاندارهرمزگان به شرق استان وبررسي وضعيت تالاب هاي اين منطقه چهارمين كارگاه مشورتي تدوين برنامه مديريت زيست بومي تالاب رودشور، شيرين و ميناب شكل گرفت و مدير طرح ملي حفاظت تالاب هاي ايران در اين زمينه گفت: سهم حقابه در مديريت و حيات تالابي مهم بوده و نبايد با افزايش مصرف حوزه آبريز سهم حقابه تالابي كم شود چرا كه نتيجه آن تخريب محيط زيست است.
محسن سليماني روزبهاني اظهار داشت : از آنجايي كه اكوسيستم تالابي ارتباط تنگاتنگ با شرايط اقليمي و محيطي دارد و ممكن است در دوره اي خشك يا در شرايط ايده آل باشد، بنابراين كاربرد الفاظ از بين رفتن، نابودي و خشكي براي تالاب ها، علمي نيست وپايه و اساس كار در مديريت تالاب ها علاوه بر حفظ تنوع زيستي و اكوسيستمي ، موضوع ارزش ها و كاركردهاي تالاب است.
وي خاطر نشان كرد : مديريت تالاب ها در جهان تك بعدي و تنها از منظر تنوع زيستي نيست بلكه پيامدها و كارويژه هاي تالابي نظير پاكسازي هوا ، تعديل خرد اقليم ، جذب آلاينده ها، كنترل سيلاب و تامين آب و غذا ،پررنگ و برجسته مي شود.
وي با اشاره به ناهماهنگي بين بخشي دستگاه هاي اجرائي كه هركدام خود را متولي و ذينفع تالاب مي دانند اظهارداشت: اين بزرگترين خطر در كمين تالاب هاست و اگر سازمان حفاظت محيط زيست نتواند جوامع محلي و دستگاه هاي اجرائي ذينفع تالابي را هماهنگ كند هرگز نمي تواند به تنهايي در جلوگيري از تخريب تالاب ها اثرگذار باشد.
مدير طرح ملي حفاظت تالاب هاي ايران ادامه داد: از آنجايي كه ارزش تالاب به عنوان سرمايه طبيعي براي آحاد مردم و بهره برداران به خوبي تشريح نشده در چنين شرايطي محيط زيست قرباني توسعه خواهد شد وبايد با همه توان مردم را نسبت به زنده نگهداشتن تالاب ها آگاه كرد و در يك فرايند مشاركتي، برنامه جامع مديريت را در دستور كار قرار داد.
تالاب ها، محيط هايي هستند كه ميان خشكي و دريا واقع شده ، اما اولين تعريف علمي تالاب را معاهده بين المللي موسوم به كنوانسيون بين المللي رامسر ارائه كرده است.
تالاب به مناطق مردابي، آب مانند؛ نمزارهاي سياه و باتلاقي، بركه هاي مصنوعي و يا طبيعي كه به طور دائم و يا موقت داراي آب ساكن يا روان، شيرين، شور و يا نيمه شور هستند و يا به مناطقي از سواحل دريا گفته مي شود كه در هنگام جذر، ارتفاع آب در آنها بيش از 6 متر نباشد.
تالاب ها عرصه هاي ارزشمندي هستند كه معيشت بيش از يك ميليارد نفر در دنيا به آنها وابسته است و مقصد گردشگري بيش از نيمي از توريست هاي دنيا را تشكيل مي دهند، اين در حالي است كه از سال 1900 ميلادي به اين سو، نزديك به 60 درصد از تالاب هاي جهان از دست رفته است و سالانه نزديك به يك درصد از تالاب ها به واسطه هجوم پروژه هاي توسعه اي نابود مي شوند كه آمار بسيار تكان دهنده اي است.
ايران با دارا بودن اقليم متنوع، تالاب هاي زيادي را در خود جاي داده است، با توجه به تعاريفي كه در كنوانسيون رامسر(كنوانسيون حفاظت از تالاب ها) مطرح است، بيش از هزار تالاب در ايران وجود دارد كه از جمله آنها مي توان به درياچه پشت سدها، رودخانه ها و سواحل تالابي اشاره كرد.
گزارش ازخليل تنيده رئيس ايرنا هرمزگان.