توافق هسته ای سكانداران دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم در قامت نمایندگان ملت ایران با كشورهای گروه 1+5 در تیرماه پارسال توانست به سال ها اختلاف در خصوص پرونده فعالیت های صلح آمیز هسته ای كشورمان پایان دهد. به موجب این توافق قرار شد فعالیت های هسته ای با اطمینان بخشی های مورد نظر 1+5 از سوی ایران به جامعه جهانی ادامه یابد و در برابر، غرب حق برخورداری از انرژی هسته ای را برای كشورمان به رسمیت بشناسد و تحریم های ظالمانه خود علیه جمهوری اسلامی ایران را لغو كند؛ توافقی برد- برد كه خواست نسبی 2 طرف را تامین می كرد.
اجرای برجام از دی ماه 1394، نقطه آغاز انجام تعهدات متقابل در این زمینه بود. با وجود گذشت بیش از پنج ماه از اجرایی شدن برجام، هنوز اقتصاد ما از تنگناهایی رنج می برد كه ناشی از برخی موانع به جای مانده از تحریم ها و فضای روانی برآمده از آن است.
اگرچه در دوره پسابرجام اقتصاد ایران به موجب رفع تحریم ها، گسترش جذب سرمایه های خارجی، دریافت بخش مهمی از درآمدهای مسدود شده كشور و تسهیل ارتباط پولی و مالی بین المللی، گشایشی محسوس را تجربه كرد اما نتایج حاصل از اجرای برجام به صورت دقیق چیزی نبود كه غرب متعهد شده بود؛ مساله ای كه بارها مسوولان دولتی به منظور یادآوری مسوولیت كشورهای غربی در قبال تعهداتشان و كسب بیشینه منافع ملی بر آن تاكید كرده اند.
اظهارنظرهای واقع بینانه و پیگرانه مسوولان ارشد دولتی چون «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «ولی الله سیف» رییس كل بانك مركزی در مورد كیفیت اجرای برجام و كم كاری غربی ها در انجام تعهداتشان در ماه های گذشته اما دستاویز مخالفان دولت قرار گرفت و موجب شد آنان با نادیده گرفتن دستاوردهای غیرقابل انكار توافق هسته ای، هر روز به نوعی برجام را زیر سوال ببرند. مساله ای كه به گفته آگاهان و صاحبنظران می تواند به گسترش آسیب اجتماعیِ ناامیدی در میان مردم منجر شود. همچنین برخی نگاه ها و تفسیرهای غیرواقعگرایانه در زمینه برجام و تمجیدهای چشم بسته از آن سبب ساز ایجاد توقعات دور از دسترس شده است.
در این پیوند، رهبر انقلاب دیروز سه شنبه (بیست و پنجم خرداد) در دیدار سران قوا و مسوولان ارشد نظام، این نظرهای غیرواقع بینانه در مورد برجام را مبالغه آمیز خواند و تصریح كرد: «هم افرادی كه از برجام تمجید می‌كنند و هم مخالفان و منتقدان آن، در بیان نظرات خود گاهی مبالغه و اغراق می‌كنند، در حالی كه برجام هم نقاط مثبت و محسنات دارد و هم نقاط ضعف و معایب.»
اصل برجام اما همواره مورد تایید و حمایت رهبری بوده و مراحل گوناگون مذاكرات هسته ای با هدایت ایشان صورت گرفته است. با این حال، بسیاری از مخالفان دولت همواره پا را فراتر می نهند و اصل توافق را زیر سوال می برند، به همین خاطر رهبری در سخنان دیروز خود باز هم از تلاش فراوان و سخت مذاكره كنندگان هسته ای تجلیل كرد و بیان داشت: «آنچه كه در خصوص برجام می گوییم، مطلقا ناظر به زحمات و تلاش های این برادران عزیز نیست، بلكه ارزیابی عملكرد طرف مقابل است.»
مخالفان باید توجه داشته باشند توافق هسته ای، سند ملی مورد تایید رهبری و چارچوبی از تعهدات متقابل ایران و قدرت های جهانی است كه در شرایط كنونی می تواند حقوق هسته ای و منافع ملی كشورمان را تامین كند. زیر سوال بردن اصل برجام به نفع هیچكس نیست و كنشی واگرایانه از خواست مجموعه نظام به شمار می رود.
این مساله البته به معنی اجرای كامل و بی كم و كاست توافق و پایندی كامل طرف غربی به تعهداتش نیست. از این رو، مسوولان دستگاه دیپلماسی و مقام های اجرایی كشورمان در جلب توجه غرب به انجام تعهدات و تامین منافع ملی ایران از هیچ تلاشی فروگذار نكرده اند و نخواهند كرد. در این مسیر، دولت به پشتوانه حمایت همه اركان نظام، گروه های سیاسی و مردم نیاز دارد تا با قدرتی بیشتر مطالبات ملی جمهوری اسلامی ایران را پیگیری كند. از این رو بدیهی است كه اگر طرف غربی تعهدات خود را نقض كند، دولت جمهوری اسلامی ایران هم در راستای تامین منافع خود به پاینبدی به تعهداتشان پایان خواهند داد، همانطور كه رهبری تاكید كرد: «جمهوری اسلامی ابتدائا برجام را نقض نخواهد كرد، زیرا وفای به عهد، دستور قرآنی است اما اگر تهدید نامزدهای ریاست جمهوری امریكا مبنی بر پاره كردن برجام عملی شود، جمهوری اسلامی برجام را آتش خواهد زد كه این كار هم دستوری قرآنی درباره نقض عهد متقابل است.»
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9275** 9283**9279
تهران- ایرنا- سخنان تازه رهبر انقلاب در مورد «محسنات» و «معایب» برجام، برآیند رویكرد هدایتگرانه رهبری در زمینه توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی است؛ رویكردی كه باید به عنوان سرمشقی فراگیر، مبنای ارزیابی های موافقان و مخالفان داخلی برجام قرار گیرد و كشورهای غربی را به انجام كامل تعهداتشان در این زمینه برانگیزد.
