يادش بخير روزهايي كه گله مند از فضاي كوچك آپارتمان ها و زندگي هاي ماشيني راه پارك ها و فضاهاي سبز را پيش مي گرفتيم تا ريه اي تازه كرده و در پس تمام گرفتاري ها ساعتي را در دامان زيبايي هاي طبيعت و در جمع هاي خانوادگي خود آرام بگيريم.
اما اين روزها در كنار پارك ها كه عبور مي كنيم در هر گوشه و كناري، جوانان و خانواده هايي را مي بينيد كه در كنار هم نشسته و قلياني را در ميان گپ و گفت هاي دوستانه شان مهمان كرده اند؛ قلياني كه دست به دست مي چرخد و دود آن به دست نسيم گرفته فضاهاي سبز سپرده مي شود تا نفس هاي پارك ها را تنگ و تنگ تر كند.
آري امروز بساط قليان ديگر پايه ثابت پارك روي بسياري از خانواده ها شده است و اگر با اين وضعيت پيش برويم بايد در مسيرهاي ورودي پارك ها و فضاهاي سبز بنويسيم ' اينجا پاتوق قليان كش هاست، ورود بيماران تنفسي و قلبي ، كودكان و زنان باردار ممنوع '.
همواره آماري از برخورد با عرضه كنندگان قليان در پارك ها و اماكن عمومي منتشر مي شود، اما واقعيت گوياي اين است كه روز به روز عرصه براي جولان قليان اين اثر به ظاهر هنري خوش الحان اما مخرب و اعتيار آور در پارك ها بيشتر شده و نمي توان از درآمد زايي خوب آن براي عرضه كنندگان هم غافل شد.
حال قلياني كه روزگاري به رسم خرده فرهنگ هاي نادرست گذشته، پاي كرسي پدر بزرگ ها بود و تنها در دست ريش سفيدان مي چرخيد، پا به خانواده هاي به ظاهر مدرن امروزي باز كرده و لوله قليان حتي به دست كودكاني افتاده است كه ريه هايشان هنوز براي ورود به هواي دنياي بزرگترها كامل نشده است.
زماني كه خطر مصرف يك وعده قليان برابر مصرف يكصد نخ سيگار اعلام شد، سودجويان فرصت غنميت شمردند و با تصميمي تجاري پيشه، تله‌هاي فريبنده ديگر مانند عرضه قليان همراه توتون‌هاي با طعم ميوه‌اي را از مجراي پاك نفس هاي خيل جوانان ما به بوته آزمايش گذاشتند.
تله‌هايي كه زائيده سفره پر رنگ و لعاب اما بي مزه تهاجم فرهنگي است، يكي پس از ديگري عوارض قليان را چند برابر ميكنند و غفلت هاي فرهنگي ما نيز بازاري بزرگ براي اين سودجويان فراهم كرد كه هر ريال اين سود ضربه اي به حوزه سلامت وارد مي كند كه اثرات جبران ناپذير آن تا چند سال آينده خود را نشان خواهد داد.
خبرگزاري ايرنا همدان با هدف آگاهي بخشي به خانواده ها و جوانان پاك سرشتمان از آسيب و خطرهاي مصرف قليان و مواد دخاني، موضوع را از منظر كارشناسان امر به شرح ذيل بررسي و واكاوي نموده است.
** همدان سومين استان مصرف كننده دخانيات در كشور
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي همدان در اين باره مي گويد: استان همدان سومين مصرف كننده دخانيات در كشور است كه اين مي تواند تهديدي جدي براي سلامت افراد باشد.
وي ادامه داد: مصرف سيگار و قليان براي مصرف كننده آن بسيار مضر و سرطانزا است اما دود حاصل از آن به نام دود دست دوم براي اطرافيان فرد مصرف كننده زيان بارتر است.
وي اضافه كرد: كودكان از آن دسته افرادي هستند كه به دود دخانيات حساس تر بوده و اين دود مي تواند زمينه بروز انواع سرطان‌ها را در آنها افزايش دهد.
وي ادامه داد: اثرات زيانبار دود سيگار و قليان در زنان بيشتر از مردان است و بروز مشكلاتي نظير حاملگي خارج از رحم، سقط خود به خودي و كمبود وزن نوزاد در هنگام تولد در زنان سيگاري بيشتر از زنان غير سيگاري است.
اميري بروز بيماري هاي شديد تنفسي، آسم و مشكلات ريوي و بيماري هاي قلبي و عروقي را از ديگر عوارض مصرف دخانيات بر شمرد تصريح كرد: 71درصد از نوجوانان و 90 درصد از اولياي مدارس موافق ممنوعيت كامل استعمال دخانيات در اماكن عمومي بوده و 44 درصد عموم جامعه موافق اين ممنوعيت هستند.
وي اجراي كامل قوانين را راهگشاي اين مشكلات عنوان كرد و افزود: درباره مصرف دخانيات قانون بايد به درستي اجرا شود و عرضه نشدن دخانيات در حريم مراكز آموزشي، مذهبي و فرهنگي كه در قانون لحاظ شده نيز به جامعه بسط داده شود.
** گرايش بانوان به مصرف قليان نگران كننده است
يك كارشناس حوزه آسيب‌هاي اجتماعي درباره شايع شدن مصرف قليان در اماكن عمومي گفت: عوامل بسياري موجب گرايش و تمايل روزافزون دختران جوان به مصرف قليان شده است كه يكي از آنها تغييراتي است كه در هويت جنسيتي در سال‌هاي اخير رخ داده است.
بهاره عظيمي بيان كرد: در فضاهاي بزرگ شهري و با درجه كمتر در شهرهاي كوچك، شاهد اين هستيم كه تغيير در هويت جنسيتي دختران باعث شده است كه مرز بسياري از رفتارهاي مردانه و زنانه در مصرف، فراغت، سرگرمي و هيجان‌هاي مردانه و زنانه، كمرنگ شود و روندي در راستاي نزديك شدن فضاهاي مردانه و زنانه به يكديگر ايجاد كند.
وي ادامه داد: در چنين شرايطي كه نگرش جامعه هم ميان والدين و هم ميان فرزندان نسبت به مصرف قليان مثبت بوده و منع فرهنگي ندارد، به نظر مي‌رسد مهمترين راهكار براي آگاه‌سازي جامعه تبليغات مناسب فرهنگي و اطلاع‌رساني عمومي است.
وي بيان كرد: اما نبايد فراموش كرد كه بخشي از بار تمايل روزافزون جوانان به مصرف قليان، ناشي از وجود خلا در سرگرمي‌هايي براي گذران اوقات فراغت و دورهمي‌هاي جوانان است.
وي اظهار كرد: بايد فراغت‌هايي در جامعه فراهم شوند كه ارزان و در اختيار همه باشند و بتواند با جذابيت‌هاي قليان رقابت كنند.
عظيمي تصريح كرد: همچنين آگاه‌سازي خانواده‌ها به پيامدهاي مصرف قليان و ضررهايش بر فرزندانشان بايد از اولويت‌هاي اصلي امور فرهنگي باشد تا حداقل از همراهي و همكاري خانواده‌ها براي رواج قليان ميان جوانان پيشگيري شود.
وي اذعان كرد: در مكان‌هايي كه قليان به صورت عمومي مصرف ميشود جدا از كساني كه خود از كشيدن قليان دچار زيان‌هاي بسيار مي‌‌شوند، افرادي كه در آن نزديكي هم قرار دارند آثار جبران ناپذيري را دريافت ميكنند.
بهاره عظيمي افزود: همچنين در اين محيط ها كه آماده بروز ساير خلاف‌ها هم است، كودكان و كساني كه براي هواخوري به فضاي آزاد آمده‌اند به يك محيط مخرب و به شدت تاثير‌گذار وارد مي‌‌شوند.
وي عنوان كرد: مصرف قليان در فضاهاي عمومي از دو نظر آسيبب زا است يكي از نظر آثاري كه همان توتون روي جامعه مي‌‌گذارد و به نوعي پس از مدتي به مد تبديل و سبب شده تا افراد جمع شوند و به صورت گروهي يك عمل ناشايست را انجام دهند و ديگري در گرايش افراد به مواد قوي‌‌تر از قليان است.
وي ادامه داد: بايد مسئولان قبل از هر قانوني با متخصصان اين امر مشورت كنند، اين كه قليان بدون مطالعه و كار كارشناسي جمع شود ، چندان خوب نيست و پس از مدتي تبديل به شيوه زير زميني و خلاف‌هاي بيشتر ميشود.
** ميانگين سن مصرف قليان به 12 سال رسيده است
كارشناس عوارض دخانيات دانشگاه علوم پزشكي استان همدان گفت: سن مصرف قليان در كشور به شدت كاهش يافته و هم اكنون به 12 سال رسيده است.
مهدي خدابخشي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: در 15 ماه گذشته چهار هزار قليان در استان همدان ضبط و 86 واحد عرضه كننده قليان نيز در سطح استان پلمپ شده است.
وي بيان كرد: در اين راستا 170 نفر نيز به دادگاه معرفي و جريمه هاي سنگيني براي اين افراد لحاظ شده است به گونه اي كه جريمه يكي از اين متخلفان 130 ميليون ريال بوده و دو نفر نيز به حبس محكوم شدند.
وي از راه اندازي كمپين 'قليان ها را گلدان كنيم'در سطح كشور خبر داد و افزود: قليان هاي ضبط شده در استان نيز به صورت گلدان در نقاط مختلف استان جانمايي خواهند شد.
وي كاهش سن مصرف قليان را دليل غفلت خانواده ها بيان كرد و گفت: والدين نسبت به افزايش مصرف قليان در بين نوجوانان و جوانان هوشيار بوده و مضرات مصرف آن را به فرزندان گوشزد كنند.
خدابخشي افزود: پديده مصرف قليان كه در حال حاضر به يك معضل و آسيب اجتماعي پنهان تبديل شده است از آن جهت چهره منفوري به خود نگرفته كه اغلب آن را بي ضرر و غير قابل اعتياد دانسته و يا آن را كم ضررتر از مصرف سيگار قلمداد مي كنند.
وي اظهار كرد: استفاده از قليان در سال هاي اخير در بين دختران و زنان نيز افزايش چشمگيري داشته است به گونه اي كه بي محابا در گوشه و كنار خيابان ها و پارك ها آن را استعمال مي كنند .
وي افزود: متاسفانه امروزه مصرف قليان براي نشان دادن ميزان صميميت و آزادي در بين افراد خانواده دست به دست بين تمامي اعضاي فاميل مي چرخد و مصرف مي شود.
خدابخشي گفت: تنباكوهاي تحت عناوين ميوه اي، عطري و اسانس دار نه تنها بي ضرر نيستند بلكه عوارض به مراتب بيشتري نسبت به تنباكوي ساده دارند زيرا مواد آروماتيك ( تركيبات حلقه اي) موجود در آن ها بر اثر حرارت زياد خاصيت سرطان زايي و سمي فوق العاده اي پيدا مي كنند.
وي عنوان كرد: به علاوه مزه و طعم مناسب و سهولت مصرف اين گونه تنباكوها نسبت به تنباكوهاي معمولي باعث افزايش گرايش بيشتر نوجوانان و جوانان به مصرف و ايجاد وابستگي به آن ها مي شود.
وي اضافه كرد: مقدار تنباكوي مصرفي در يك وعده قليان معادل مصرف 20 تا 50 نخ سيگار است به اين دليل با افزايش سطح نيكوتين خود مصرف كننده پس از مدتي به ظاهر تفنني براي رفع نياز خود به روش سهل تري كه همان مصرف سيگار است، روي مي آورد.
كارشناس مبارزه با دخانيات دانشگاه علوم پزشكي همدان تصريح كرد: قهوه خانه ها و استفاده از قليان در آنها يكي از معضلات جامعه ما محسوب مي شود و وجود انواع قهوه خانه و سفره خانه ها و تبديل آنها به شغل هاي كاذب، سبب شده تا در اين راستا استفاده از قليان به عنوان يك تفريح و تفنن روز به روز در جامعه چشم گير تر شود.
خدابخشي با بيان اينكه آموزش نه گفتن به فرزندان مهمترين نياز جوانان نسل امروز است بيان كرد: برخي افراد در بالاترين رده‌هاي سياستگذاري در كشور اعتقاد دارند كه كشيدن قليان بهتر از مصرف ساير موادمخدر است در حاليكه مصرف دخانياتي همچون سيگار و قليان دروازه ورود به مصرف ساير دخانيات است.
وي كنترل نشدن مصرف دخانيات را مهمترين مشكلات كشور برشمرد و افزود: در كشورهاي توسعه يافته قانون و رعايت آن براي همه افراد است و هر فرد در هر رده و جايگاهي به خاطر نقض قانون مجازات ميشود به اين دليل نيز افراد مقيد به رعايت اين قوانين هستند.
وي بيان كرد: اعتيادآوري نيكوتين 10 برابر بيشتر از ماده مخدر هروئين است اما خانواده ها به مصرف آن ايرادي نمي بينند.
خدابخشي كنترل نشدن مصرف دخانيات را از مهمترين مشكلات كشور برشمرد و افزود: در كشورهاي توسعه يافته قانون و رعايت آن براي همه افراد است و هر فرد در هر رده و جايگاهي به خاطر نقض قانون مجازات ميشود به اين دليل نيز افراد مقيد به رعايت اين قوانين هستند.
** انتقال بيماري هاي واگير دار با مصرف قليان
يكي از پزشكان عمومي استان همدان نيز در اين زمينه گفت: تنباكويي كه در قليان مصرف مي شود از نوع نامرغوب ترين تنباكوهاست و آلودگي اين تنباكوها به يك نوع باكتري موسوم به كوكسي گرم مثبت و يك نوع قارچ موسوم به آسپرژيلوس به اثبات رسيده است .
دكترمجيد كياني افزود: تحقيقات نشان داده است مصرف اين تنباكوها آسيب هاي جبران ناپذيري به ريه و دستگاه تنفس انسان وارد مي كند و علاوه بر سرطان زا بودن اين مواد دخاني، بيماري پنوموني را بطور چشمگيري در مصرف كنندگان افزايش مي دهد.
وي اضافه كرد: اين تنباكوها به علت نا مرغوب بودن قابل استفاده در سيگار نبوده و به همين دليل آن را با انواع مواد شيميايي و اسانس ميوه تركيب مي كنند و به اسم توتون ميوه اي مي فروشند كه اين امر بيماري زايي دود آن را چند برابر مي كند.
وي عنوان كرد: كشيدن قليان همانند سيگار مي تواند خطر ابتلا به سرطان ، بيماري هاي قلبي، سكته، عقيم شدن، افزايش فشار خون، مشكلات بارداري، بيماري هاي لثه، بيماري هاي دندان، مسدود شدن شريان ها، زخم معده و آب مرواريد چشم، سل ، هپاتيت و تب خال را افزايش دهد.
وي اضافه كرد: در قليان مواد سمي حاصل از سوختن زغال به دود آن افزوده مي شود كه به اين دليل بيماري زايي دود حاصل از كشيدن قليان به مراتب از دود سيگار بيشتر مي شود.
** با عرضه كنندگان قليان برخورد جدي مي شود
رئيس اداره نظارت بر اماكن عمومي استان همدان نيز در اين باره گفت: در سالجاري نظارت و برخورد جدي با عرضه‌كنندگان قليان در اماكن و مراكز عمومي در دستور كار قرار دارد.
سرهنگ حاجي آقا مظاهري ادامه داد: با مواردي از جمله عرضه قليان، رعايت نكردن شئونات، اختلاط دختران و پسران در قهوه‌خانه‌ها و فعاليت اين مراكز تا نيمه‌هاي شب نظارت و برخورد جدي خواهد شد.
وي ادامه داد: برخي بانوان براي ارتقا يك جايگاه اجتماعي كاذب در جامعه اقدام به مصرف دخانيات كرده و دور از خانواده يا در كنار آنان اقدام به كشيدن قليان ميكنند كه اين بسيار تهديد كننده است.
وي با انتقاد از عملكرد خانواده‌ها در قبال مصرف قليان توسط فرزندانشان افزود: خانواده‌ها ديد بدي نسبت به مصرف قليان ندارند و مصرف آن را به عنوان رفتاري ناپسند نپذيرفته‌اند.
گزارش از راحله دهقاني
7530/6993
همدان - ايرنا - اين روزها اغلب پارك ها و فضاهاي سبز شهري پاتوق خيل جواناني شده كه قليان را بهانه اي جبران ناپذير براي فرصت سوزي دورهمي هاي دوستانه خود انتخاب كرده اند و در پس اين رفتار تهديد آميز و خانمان سوز ، چهره سبزگون پاركها را نازيبا و نفس ها را به شماره انداخته است.
