جشنواره های سینمایی و مردم از هم جدا نیستند/‌فیلمسازی در مورد یك معضل جهانی سیاه نمایی نیست

به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، فیلم سینمایی «بچه‌ای با جوراب قرمز» به نویسندگی و كارگردانی خداداد جلالی در نخستین حضور بین المللی خود دو جایزه معتبر از جشنواره فنلاند كسب كرد.
كسب نشان برف سفید و دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن برای «سمانه نصری» و نشان برف طلایی و دیپلم افتخار بهترین كارگردانی و بهترین فیلم برای «خداداد جلالی» دستاورد «بچه ای با جوراب قرمز» در این جشنواره اروپایی بود.
در فیلم «بچه‌ای با جوراب قرمز» سمانه نصری، پانته آ بهرام، امین زندگانی، علیرضا كمالی، افشین سنگ چاپ، امیر یل ارجمند، شهاب شكوه محمدی، سیامك حلمی، فرانك تمنایی و مجتبی علی اكبری ایفای نقش می كنند.
به بهانه موفقیت بین المللی «بچه ای با جوراب قرمز»، میزگردی با حضور «خداداد جلالی» نویسنده و كارگردان، «سمانه نصری» بازیگر، «محمد حسن نجم» مجری طرح و «فرانه نصری» دستیار كارگردان این اثر در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) برگزار شد كه مشروح آن در پی می آید:

** یك اثر خوب زاییده تفكر جمعی است
- ایرنا: آقای جلالی به عنوان نویسنده و كارگردان «بچه‌ای با جوراب قرمز» در مورد ایده اولیه فیلمنامه و دغدغه‌های فیلمسازی خود بگویید؟
- جواب: فعالیت خود را قبل از ورود به سینما از تئاتر آغاز كردم. نمایشنامه می نوشتم نوشتم و كارگردانی می كردم. سپس فیلم های «بچه های عاشورا»، «ظهر روز دهم»، «سوگ سایه ها» و «ماشین عروس» را كارگردانی كردم. اما در مورد «بچه ای با جوراب قرمز»، نمی كردم كه از پی این فیلم با چنین حجمی بالا بیایم. فیلمی كه در شرایط سخت جغرافیایی در زمستان فیلمبرداری شد.
به نظرم اگر اثری خوب است زاییده یك تفكر جمعی است. اگر به من در جشنواره فنلاند جایزه داده اند یا فردا در جشنواره های دیگر، تماما تحت تاثیر كار گروهی است. اما درباره دغدغه ام در فیلمسازی باید بگویم، بچه هایی كه دارند در شرایط سخت سوریه، یمن، افغانستان، آفریقای جنوبی و لیبی بزرگ می شوند آیا واقعا بچه هایی هستند كه امینت روانی و سلامت روحی دارند؟ بچه هایی كه در سوریه و عراق خواب هستند و یكباره بمب منفجر می شود، آیا واقعا سلامت جسمی، روانی و در نهایت سلامت اجتماعی خواهند داشت؟ اینها را گفتم تا برسم به «بچه ای با جوراب قرمز»؛ بچه داستان، به نیابت از تمام بچه های خاورمیانه است، به نیابت از بچه هایی است كه در سوریه و بغداد و لیبی، بی گناه خود و مادرشان كشته می شوند. مساله من در سناریو این است كه احساس كردم در جهان اتفاقی می افتد كه باید از آن گفته شود.
خدا را شكر در سرزمین من جنگ نیست و بچه ها را نمی كشند اما متاسفانه این اتفاق در جاهای دیگر می افتد. این فیلمنامه را در افغانستان نوشتم تا برسد به جاهای كه این اتفاق می افتد و هر زمان كه احساس كنم قصه دیگر در عرصه جهانی برای اینگونه اتفاقات لازم است، اگر بتوانم می نویسم و می سازم و برایم فرقی نمی كند كه آن آدم ها كجایی باشند.

- ایرنا: برسیم به مبحثی با عنوان فیلم های جشنواره ای. اصلا با طرح چنان موضوعی موافق هستید. منظورم اصطلاح فیلم های جشنواره ای است و یا اینكه صحبت می شود مبنی بر اینكه كارگردان هایی برای جشنواره های خارج از كشور فیلم می سازند؟
- جواب: اساساً جشنواره های سینمایی و مردم را از یكدیگر جدا نمی دانم و هر دو در هم تنیده هستند. با چیزی مخالفم كه از حد خود بگذرد. معتقدم در هر جامعه ای لحظات سیاه و تاریكی وجود دارد، در آمریكا، اروپا، اقیانوسیه و حتی در همین تهران و كشور خودمان، با این كه بیایم و از این سیاهی ها به نفع شخصی استفاده كنم مخالفم. وقتی سیاهی ها را می گویید باید تعریف جهانی داشته باشید تا همه مردم جهان آن را بفهمند اما وقتی شما در مورد سیاهی یك سنت فرضی كه در یكی از روستاها اتفاق می افتد كه مثلا در شب اول قبر مرده را در می آورند و با او صحبت می كنند و باز خاك می كنند فیلم بسازید، كه هیچ جای دنیا رسم نیست و آن را درك نمی كنند، دارید از این موضوع به نفع شخصی استفاده می كنید. «بچه ای با جوراب قرمز» سیاه نمایی نیست و من هم اهل سیاه نمایی نیستم.
در مورد یك معضل جهانی فیلم ساخته ام و اتفاقا خیلی مردم سرزمینم را با عطوفت دیدم كه به آن دختر افغانی راه را نشان می دهند و حتی به خاطر این بچه، جان خود را از دست می دهند.

- ایرنا: در مورد انتخاب بازیگران فیلم بگویید و اینكه آیا شما هم از آن دسته فیلمنامه نویسانی هستید كه بر اساس بازیگران خاص، شخصیت های خود را خلق می كنید و قصه را جلو می برید؟
- جواب: نه. عموما وقتی فیلمنامه می نویسم به كسی فكر نمی كنم. وقتی «بهارناز» را می نوشتم، سمانه نصری را نمی دیدم و فكر نمی كردم كه سمانه نصری نقش این مادر افغان را بازی كند. از 300 زن افغان برای این نقش تست گرفتیم. حدود هفت ماه پیش تولید این اثر طول كشید اما متاسفانه نتوانستیم با زن های افغان به نقطه اشتراك برسیم. محك بازیگر این است كه تو هر چقدر بزرگتر می شوی افتاده تر هم می شوی، واقعا چرا شهاب حسینی به اینجا می رسد؟ آیا سئوال كردید كه چرا شهاب حسینی به عنوان بهترین بازیگر جهان در سال 2016شناخته می شود؟ چرا؟ برای اینكه او می داند ترس یعنی چه، می فهمد كه حیا یعنی چه و فرهنگ بازیگری یعنی چه؟

ایرنا - در ارتباط با اكران فیلم در ایران و اینكه احساس می كنید كه استقبال مخاطب در این روزهایی كه از لحاظ مخاطب حال سینمای ایران خوب است، چگونه خواهد بود؟
- جواب: فكر می كنم كه مردم سینما دوستی داریم و اگر فیلم من اكران شود مردم سینما دوست حتماً آن تماشا می كنند. سینمای بزرگ و شریف ایران زمین باید از طرف مسئولان مهربانی بیشتری ببیند. از مسئولان فرهنگی می خواهم راهی پیدا كنند و اكران فیلم را در ایران مسیر و به آثار فرهنگی كمك كنند. حالا اگر دوستان در گروه سینمایی هنر و تجربه نبودند، معلوم نبود كه دیگر چه بلایی قرار بود بر سر فیلم های خوبی كه در این گروه اكران می شود بیاید.

** پس از كسب جایزه، همه چیز سخت تر شده است
- ایرنا: خانم سمانه نصری از نخستین تجربه بازیگری خود بگویید، چه تئاتر و چه جلوی دوربین تا برسیم به امروز كه جایزه گرفتید.
- نصری: ‌بازیگری را از دوره های آموزش بازیگری شروع كردم. پس از اتمام دوره، چند كار تئاتر داشتم. اما اولین تجربه حرفه ای تصویرم را با آقای جلالی در «سوگ سایه ها» انجام دادم كه بطور قطع تجربه خاصی نداشتم اما همیشه سعی كردم ساده بازی كنم و مانند زندگی واقعی عمل كنم و كار بعدی «شب بی ستاره» و «ماشین عروس» بود و در آخر «بچه ای با جوراب قرمز» در نقش «بهارناز» است و دقیقا همین جا بود كه دیدم تجربه كاری چقدر می تواند موثر باشد.
امروز احساس می كنم تازه بر پله اول حوزه و دنیای بیكران بازیگری پا گذاشته ام.

- ایرنا: در ارتباط با شخصیت «بهار ناز» كمی بگویید. از برخورد اولتان با این شخصیت در فیلمنامه به چه صورت بود؟
- جواب: در ابتدا كه فیلمنامه را خواندم دلم برای این شخصیت سوخت چون آن زمان تازه مادر شده بودم و برای همین خیلی بیشتر می توانستم دركش كنم، مادری كه نمی تواند یا بهتره بگویم اجازه نمی دند كه بچه اش را حتی در آن شرایط بزرگ كند و حالا باید بچه خود را از این فضا فراری دهد. دقیقا می توانم بگویم كه «بهارناز» از داشتن كمترین چیزها هم منع شده بود.

- ایرنا: برای تكمیل شخصیت «بهارناز» و پیشبرد شخصیت در فیلمنامه چگونه عمل شد؟
- جواب: با توجه به اینكه آقای جلالی بازیگردانی اثر را هم به عهده داشت، كمك های زیادی از طرف او انجام شد و به نظرم بازیگر تا فیلمنامه خوبی دستش نرسد نمی توند آن را درك و تحلیل كند.

- ایرنا: برای سمانه نصری قبل و بعد از كسب جایزه بازیگری در فنلاند چه اتفاقی افتاده است؟
- جواب: احساس می كنم، همه چیز سخت تر شده است. فكر می كنم نقطه ای وسط یك اقیانوس هستم. مسلماً پیشنهادات بعدی سخت تر خواهد شد و مسئولیت من بیشتر.

** فیلم را برای جشنواره‌های ورشو، ملبورن و پوسان فرستاده‌ایم
- ایرنا: آقای نجم شما به عنوان مجری طرح در این فیلم سینمایی حضور داشتید ابتدا درباره آشنایی با آقای جلالی كارگردان اثر توضیح بدهید.
- جواب: اولین فیلم سینمایی كه تولید كردم یك كار كودك بود و آذر سال گذشته اكران شد به نام «بچگی تو فراموش نكن». بعد از آن با آقای جلالی آشنا شدم. در آن زمان مشغول تولید فیلمی بود و نتوانستیم با هم همكاری كنیم. اما از دور مشورت و همصحبتی انجام می شد. تا همكاری برای این فیلم شكل گرفت. اكنون نیز مشغول رایزنی برای اكران فیلم در گروه هنر و تجربه هستیم.

- ایرنا: در مورد حضور جهانی فیلم توضیح می دهید؟
- جواب: فیلم تا كنون در سه جشنواره شركت كرده و مورد توجه قرار گرفته است. در جشنواره جیپور هندوستان به عنوان بهترین اثر از سوی منتقدان شناخته شد. در جشنواره كالیفرنیا كه یك جشنواره چند فرهنگی است در بخش اكران ویژه به همراه فیلم دیگری از ژاپن انتخاب شد. در جشنواره فنلاند نیز كه خوش درخشید و جوایز بهترین كارگردانی و بازیگری زن را دریافت كرد. اكنون نیز فیلم را برای جشنواره های ورشو، ملبورن و پوسان فرستاده ایم.

** تا وقتی سینما هست چارلی چاپلین خواهد بود
- ایرنا: خانم نصری به عنوان دستیار یك و برنامه ریز این فیلم بفرمایید كه از كی وارد سینما شدید و درمورد این همكاری بگویید؟
- جواب: فوق دیپلم فیلمسازی و لیسانس موسیقی دارم و از سال 87 با عكاسی وارد سینما شدم. در مستند كوتاهی كه مربوط به سالمندان كهریزك بود كارم را شروع كردم و دستیاری را هم با آقای جلالی در فیلم های قبلی او شروع كردم.

- ایرنا: اكنون پیشنهادی دارید؟
- جواب: اكنون درگیر پیش تولید فیلم جدید آقای جلالی به نام «زنی با ارابه چوبی» هستم. پروژه‌ ای بسیار سخت با فیلمنامه زیبا اما دشوار و امیدوارم همه‌ عوامل این فیلم هم موفق باشند.

- ایرنا: اگر صحبتی دارید بفرمایید؟
- جواب: بعضی وقتها كه فیلم های صامت سینما را می بینم به یك اسمی برمی‌خورم كه دلم می خواهد همیشه در سینما یادش كنم. چارلی چاپلین، مردی كه وقتی سینما نبود او بود و تا وقتی سینما هست او نیز هست.
از: علیرضا مرادی
فراهنگ ** 9246 ** 1071