ساماندهی برچسب ها و مراكز عرضه؛ راه رفع نگرانی از فروش گوشت بز به جای گوسفند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، با وجود وفور دام های سنگین (گاو و گوساله) و سبك (گوسفند و بز) در مركزهای عرضه، قصابی ها و فروشگاه های زنجیره ای نام و نشانی از گوشت بز دیده نمی شود كه این سوال پیش می آید كه گوشت بز در كجا و كدام بازار عرضه می شود؟
گوشت قرمز یك منبع اصلی پروتئینی و از پرمصرف ترین گوشت هاست كه خوردن زیاد آن زیان دارد. اكنون سالیانه بیش از 800 هزار تن گوشت قرمز در كشور تولید و بر اساس نیاز داخلی، 10 درصد این ماده غذایی از خارج تامین می شود.
بر اساس آمارها، سرانه تولید گوشت قرمز كشور برای هر نفر 10 كیلو و 500 گرم و سرانه مصرف آن 11 كیلو و 500 گرم است؛ در حالی كه سرانه مصرف جهانی گوشت قرمز بدون احتساب گوشت خوك 13 كیلوگرم برآورد می شود.
تشخیص و شناسایی گوشت قرمز در این بازار آشفته كار مهمی است كه فقط اهل فن می توانند از پس آن برآیند.
گوشت گوسفند و بز از لحاظ كیفیت و قیمت با یكدیگر قابل مقایسه نیست اما به دلیل برخی شباهت های ظاهری امكان سوء استفاده متخلفان و سودجویان وجود دارد.
این در حالی است كه لاشه گوشت گوسفند، بز، گوساله و گاو از كشتارگاه با مهر سازمان دامپزشكی خارج می شود كه در آن نوع محصول و تاریخ مصرف مشخص شده است؛ موضوع مهمی كه در مركزهای عرضه، قصابی ها و خرده فروشی ها دیده نمی شود.
«داود اسماعیلی» از شهروندان تهران، یكی از مشكلات خرید و تهیه گوشت از قصابی ها را مشخص نبودن تاریخ مصرف محصول دانست و گفت: در بیشتر مواقع مشتریان به فروشندگان اعتماد می كنند و نه فقط تاریخ مصرف را نمی بینند بلكه شاید حتی به مهر دامپزشكی دقت نكنند؛ چه برسد به اینكه تفاوت گوشت بز و گوسفند را بدانند.
وی افزود: گاهی گوشت قرمز كیفیت لازم را ندارد و تفاوت گوشت گوسفند از بز برای من و بسیاری دیگر مشخص نیست؛ فقط اهل فن می تواند تفاوت گوشت گوسفندی و بز یا گوشت گاو ماده و گوساله را متوجه شود.
«هنگامه همتی» شهروندی است كه گوشت قرمز مورد نیاز خود را از فروشگاه های زنجیره ای می خرد.
وی به كیفیت كم و فقدان تناسب كیفیت گوشت قرمز با قیمت آن معترض بود و گفت: گوشت قرمز در حالت فرآورده خام دامی، به صورت گوشت لُخم در بسته بندی های شكیل عرضه می شود اما مشتریان نمی توانند بز یا گوسفند بودن آن را تشخیص دهند؛ زیرا گوشت ها را پاك می كنند و فقط هنگام پخت می توان متوجه كیفیت آن شد.
وی افزود: می گویند در قصابی ها و فروشگاه های زنجیره ای گاهی گوشت گاو ماده به جای گوساله و گوشت بز به جای گوسفند عرضه می شود كه از كیفیت لازم برخوردار نیست اما مشتری هزینه گوشت باكیفیت گوسفندی یا گوساله را پرداخت كرده است.
این شهروند تهرانی اضافه كرد: تاكنون در هیچ مغازه قصابی یا فروشگاه زنجیره ای شاهد نام و نشان و قیمت گوشت بز نبوده ام و فكر می كردم گوشت بز عرضه نمی شود.
وی، دلیل این سوءاستفاده برخی سودجویان را نبود برچسب مربوط به نوع دام و قیمت و كمبود نظارت دقیق دانست.
همتی گفت: به عنوان یك مصرف كننده از دستگاه های مرتبط همچون سازمان دامپزشكی كشور و وزارت بهداشت درمان انتظار دارم برای عرضه گوشت قرمز برنامه ریزی دقیقی داشته باشند تا مصرف كنندگان بیش از این متضرر نشوند.

** عرضه گوشت بز به مناطق جنوبی و كشورهای عربی
در این زمینه «علی اصغر ملكی» رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی، گفت: با توجه به كاهش زیاد گله های بز كشور برای حفظ چراگاه ها در سال های گذشته، امكان عرضه گوشت بز به جای گوشت گوسفندی و با قیمت بالا وجود ندارد.
وی تاكید كرد در تهران گله های بز نداریم و گفت: البته بز چپش (بز پرواری نابالغ) كیفیتی مشابه گوشت گوسفندی دارد اما حجم عرضه این محصول بسیار اندك است.
به گفته وی، آنچه اكنون به بازار عرضه می شود گوشت گوسفند ماده با وزن پایین است؛ زیرا وزن گوشت باید نیمی از وزن گوسفند باشد یعنی وزن گوسفند باید در زمان ذبح دستكم 40 تا 43 كیلوگرم باشد تا 18 تا 20 كیلوگرم گوشت به دست بیاید اما در بیشتر موارد وزن گوسفند به حدنصاب معمول نمی رسد كه همین امر در كیفیت آن موثر است.
وی دلیل پایین بودن كشتار جمعیت بز را بی ارزش بودن پوست و كله پاچه آن نسبت به گوسفند دانست و افزود: گوشت بز به دلیل طبع سردش در شهرستان یزد، استان های جنوبی و كشورهای عربی مورد استقبال قرار می گیرد و بخش زیادی از گوشت بز به بازار این مناطق عرضه می شود.

** نصب برچسب و شناسنامه دار كردن گوشت قرمز الزامی است
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی در شرایطی حجم عرضه گوشت بز را «بسیار اندك» ارزیابی كرد كه مسئولان وزارت جهاد كشاورزی و سازمان دامپزشكی كل كشور از احتمال بروز چنین مشكلاتی به ویژه در فراورده های بسته بندی شده یا مركزهای عرضه فاقد مجوز سخن گفتند.
در همین پیوند «محمدرضا ملاصالحی» قائم مقام تولیدات دامی وزارت جهاد كشاورزی، تاكید كرد عرضه گوشت بز به جای گوسفندی تخلف است.
ملاصالحی گفت: اكنون بیش از 20 میلیون راس بز در كشور موجود است كه نیمی از جمعیت دام سبك را به خود اختصاص می دهد؛ البته برحسب شرایط آب و هوایی در برخی سال ها جمعیت بز بومی و عشایری دچار نوسان می شود اما در نهایت كمبودی در این جمعیت نداریم.
وی افزود: به طور حتم گوشت بز به بازار عرضه و مصرف می شود اما انتظار می رود مصرف كنندگان با اطلاع از نوع محصول، گوشت را خریداری كنند؛ نه اینكه گوشت بز به جای گوشت گوسفندی بدون هیچ نام و نشانی و با قیمت بالا در قصابی ها، مركزهای عرضه گوشت یا به شكل بسته بندی به دست مصرف كنندگان برسد.
وی یكی از مشكلات عرضه نابسامان گوشت قرمز را سیستم كشتار و عرضه سنتی عنوان كرد و ادامه داد: اكنون عرضه گوشت قرمز برای مصرف كنندگان از لحاظ نوع به مواردی مانند گوسفند نر یا ماده، بره، میش، قوچ، بز نر یا ماده، بزغاله، بز چپش یا بز پیر تفكیك نشده است و این محصول به طور فله ای و مخلوط به دست مصرف كنندگان می رسد.
به گفته وی، در زمان بلوغ بزغاله هورمون هایی ترشح می شود كه باعث بروز بوی خاص و كاهش كیفیت گوشت و بازار پسندی كمتر این محصول می شود.
وی تاكید كرد كه گوشت بز قابلیت مصرف دارد و در بز «چپش» نیز كیفیت این محصول كمتر از گوشت گوسفند نیست.
ملاصالحی گفت: گوشت بز برای مصرف از كیفیت خوبی برخوردار است اما نسبت به كیفیت گوشت گوسفندی قابل مقایسه نیست؛ بنابراین گوشت قرمز باید با قیمت مناسب تری به بازار عرضه شود تا قشرهای كم درآمدتر بتوانند از این محصول پروتئینی به میزان بیشتری در سبد خانوار خود بهره مند شوند.
این مسئول، وجود دنبه و چربی روی گوشت و رنگ صورتی روشن آن را از مشخصات شناسایی ظاهری گوشت گوسفندی دانست و افزود: اما این امر در گوشت های بسته بندی شده چندان مشخص نیست.
قائم مقام تولیدات دامی وزارت جهاد كشاورزی گفت: برای حمایت از مصرف كنندگان باید عرضه گوشت قرمز مورد توجه سازمان های ذیربط همچون سازمان دامپزشكی كشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی قرار گیرد تا با برنامه ریزی های لازم بازار این محصول ساماندهی شود.
وی افزود: به طور حتم با ساماندهی بازار گوشت قرمز همچون بازار گوشت مرغ از برخی تخلفات جلوگیری می شود و گوشت كیفی و با قیمت مناسب به دست مصرف كنندگان می رسد.
وی ادامه داد: طبق برنامه ریزی باید به سوی شناسنامه دار كردن گوشت قرمز و ساماندهی مراكز عرضه گوشت حركت كنیم كه متولی این امر سازمان دامپزشكی كشور است و وزارت جهاد كشاورزی نیز در نظر دارد در این مسیر همكاری كند.

** مردم گوشت قرمز را از قصابی ها و مراكز معتبر بخرند
«عباس عباسی» مدیركل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشكی كشور، در این زمینه به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: جمعیت گوسفندی كشور نسبت به شمار بز، غالب است.
وی یادآوری كرد: سازمان دامپزشكی كشور فقط متولی نظارت بر مسائل بهداشتی و سلامت محصولات و فراورده های خام دامی است و بر قیمتگذاری این محصولات در بازار هیچ نقشی ندارد.
به گفته وی، نظارت بهداشتی بر ذبح گاو، گاومیش، شتر، بز و گوسفند در كشتارگاه ها صورت می گیرد.
وی درباره مدت زمان نگهداری لاشه گوشت نیز گفت: در كشتارگاه روی گوشت قرمز برچسب های تاریخ كشتار، مدت زمان نگهداری، نوع دام و مهر دامپزشكی زده می شود و لاشه گاو دارای چهار و گوسفند 2 برچسب دارد.
به گفته وی، ابتدا لاشه دام به مدت 24 ساعت وارد پیش سرد می شود و پس از ورود به بازار نیز لاشه گوسفندی 72 ساعت (سه روز) و لاشه گاوی 120 ساعت (پنج روز) قابل نگهداری در یخچال مركزهای عرضه و قصابی ها در دمای صفر تا چهار درجه است.
عباسی تاكید كرد هرگونه لاشه دامی كه بدون برچسب و مهر سازمان دامپزشكی به بازار عرضه شود مورد تایید این سازمان نیست و در مورد آن برخورد قانونی صورت می گیرد.
وی اعلام كرد بخش زیادی از كشتار بز مربوط به مناطق حاشیه ای، مرزی، گرمسیری و نوار ساحلی (گیلان و مازندران) است.
مدیركل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشكی كشور ادامه داد: بخش زیادی از مركزهای بسته بندی مرغ، بوقلمون، شترمرغ، گوشت گاو، گوسفند، میش و بره شیشك نر و ماده در كلانشهرها و استان های بزرگ قرار دارد.
وی تاكید كرد: تاكنون در كلانشهرها بسته بندی گوشت بز و شتر وارد چرخه مصرف نشده اما ممكن است گوشت بز در برخی قصابی ها و مركزهای فروش بدون پروانه فعالیت عرضه شود.
عباسی ادامه داد: تلاش داریم با سامان دادن مركزهای عرضه و قصابی ها و شناسنامه دار كردن محصولات، از هرگونه تخلف و سوء استفاده در این زمینه جلوگیری كنیم.
وی به مردم توصیه كرد گوشت قرمز مورد نیاز خود را از مركزهای عرضه و قصابی های دارای پروانه كسب و با مجوز سازمان دامپزشكی خریداری كنند تا با مشكلی روبرو نشوند.
اقتصام**9186**1961