بازاریابی حلقه گمشده در اقتصاد صنایع دستی فارس

فارس از دیرباز یكی از استان های مشهور در عرصه محصولات دست ساز در كشور و در جهان بوده و در برخی ازرشته ها و محصولات این استان شهرت جهانی دارد زیرا از 250 رشته صنایع دستی موجود در كشور 120 رشته در این استان وجود دارد كه از این تعداد 85 رشته صنایع دستی در فارس فعال است.
رشته های خاتم سازی، قلمزنی، كاشی هفت رنگ، خوشنویسی، نگارگری، تذهیب، نقاشی قهوه خانه ای، طراحی سنتی، گره چینی، گچبری، آیینه كاری، میناسازی، حجاری، جواهرسازی، قلمكار سازی، حصیربافی و معرق، سوزندوزی، رودوزی سنتی، جلد سازی و صحافی سنتی، شیشه گری، نقاشی روی شیشه، تراشكاری روی شیشه، كاشی سازی، نازك كاری چوب، چرم دوزی و نقاشی روی چرم، از رشته های فعال صنایع دستی در فارس است.
علاوه بر داخل كشور بسیاری از تولیدات صنایع دستی استان فارس از شهرت بین المللی برخوردار و دارای شناسه جهانی است اما این روزها بخش صنایع دستی استان دارای بازار بی رونق و كساد است.
با وجود اینكه كشور ایران یكی از سه قطب برتر صنایع دستی در دنیا است و تنوع محصولات آن نیز باعث شده كشورمان جایگاه ویژه ای داشته باشد اما در بحث تبلیغات و بازاریابی و معرفی محصولات و تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی كشورمان، مناسب با جایگاه هنرمندان و تولیداتمان عمل نشده و این باعث عدم فروش و رونق این بخش شده است.
بنا به گفته بسیاری از كارشناسان بازاریابی و فروش یكی از اصول مهم در هر عرصه ای به ویژه صنایع دستی است كه اگر این مهم وجود نداشته باشد، تلاش و قدمت هنر صنایع دستی و هنرمندان این بخش ابتر است.

** صنایع دستی، راهگشای رفع مشكل بیكاری فارس
معاون گردشگری و امور زائران استانداری فارس به خبرنگار ایرنا گفت: صنایع دستی یكی از بخش های مهم در رونق اشتغال و درآمدزایی در استان است كه تاثیر مهم در رفع معضل بیكاری و توسعه اقتصادی فارس دارد.
شاپور رستمی افزود: ایجاد اشتغال از اولویت های استان است و در شرایط كنونی بخش گردشگری و صنایع دستی اولویت استان برای رونق بخش اقتصاد است كه توجه به این بخش باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد.
وی بیان كرد: بر این باوریم یكی از راهكارهایی كه می تواند به ایجاد فرصت های شغلی و رونق صنایع دستی استان كمك كند، آموزش صنایع دستی در تمامی شهرستان های استان با استفاده از مربیان و استادكاران متخصص و باتجربه است.

** بازاریابی، مهم ترین بخش در رونق صنایع دستی
رستمی اظهارداشت: بحث معرفی و فروش مهمترین عاملی در رونق و توسعه صنایع دستی اسا كه باید برای رونق صنایع دستی استان مورد توجه قرار گیرد و در صورتی كه این مهم محقق شود، بسیاری از معضلات و مشكلات فعلی فعالان صنایع دستی حل خواهد شد.
وی اضافه كرد: بازاریابی صحیح صنایع دستی می تواند زمینه ساز ایجاد و حفظ اشتغال و درآمد پایدار شود.
معاون استاندار فارس گفت: بخش صنایع دستی استان نیازمند همكاری و هم افزایی همه جانبه دستگاه ها و مدیران استان است كه همه در استان باید برای معرفی، رونق و توسعه این بخش فعالیت كنند كه در صورت تحقق این مهم،هنرمندان صنایع دستی استان نیز آمادگی دارند حضور كمی و كیفی بیشتری در این عرصه داشته باشند.
او وضعیت فعلی را شایسته جایگاه واقعی صنایع دستی استان ندانست و اضافه كرد: صنایع دستی استان فارس از غنای و شهرت جهانی برخوردار است كه باید از این فرصت برای بهره برداری مناسب برای رونق و توسعه صنایع دستی استان استفاده كرد.
رستمی عنوان داشت: صنایع دستی استان فارس بخشی از فرهنگ و هنر ایران است كه كمك به توسعه بازار تولید و مصرف مصنوعات صنایع دستی از طریق پیگیری طرح های تضمین خرید بعضی از محصولات برتر و ایجاد بازارچه های صنایع دستی می تواند رونق مناسبی در بازار صنایع دستی ایجاد كند.
وی، عملكرد انجمن صنعتگران صنایع دستی استان در حوزه بازاریابی محصولات تولیدی را ضعیف ارزیابی و بیان كرد: ضروری است كه صنعتگران صنایع دستی در قالب تشكل های تعاونی و تقویت انجمن صنعتگران صنایع دستی ساماندهی و سازماندهی شوند.
رستمی افزود: در حال حاضر قیمت، كیفیت و نحوه ارائه آثار و صنایع دستی هماهنگی و همگونی مطلوبی ندارد كه فروش مناسب صنایع دستی نیازمند كیفیت، قیمت و فرهنگ سازی مهم این هنر در بین خانواده ها و جامعه است.
او اظهارداشت: در كنار پیچیدگی های ساخت و تولید آثار صنایع دستی، فروش و عرضه آثار هنری دست ساز، مساله مهمی است كه مغفول مانده و می تواند سرنوشت صنعت را در استان فارس كه همه ساله پذیرای تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی است تغییر دهد.

** راه اندازی شهرك صنایع دستی فارس
رستمی اضافه كرد: برای ایجاد شهرك صنایع دستی استان فارس زمین به وسعت 30 هكتار نیاز است كه در این زمینه از بین چند قطعه زمین، یك زمین برای ایجاد این شهرك مشخص و قطعی شده است.
معاون گردشگری و زیارتی استانداری فارس ادامه داد: این قطعه زمین مشخص شده به وسعت 30 هكتار و در حاشیه بزرگراه حسینی الهاشمی شیراز است كه پس از بررسی های همه جانبه كارشناسان و سرمایه گذار برای احداث شهرك صنایع دستی استان فارس مشخص شده است.
وی عنوان داشت: این زمین بر اساس نیازسنجی ها و اولویت ها از جمله تسهیل در دسترسی، یك زمین برای احداث این شهرك در شیراز انتخاب شده است كه در حال حاضر مشاوران طرح توجیحی و مطالعاتی شهرك صنایع دستی را آماده و ارائه می دهند تا در صورت تایید و تصویب؛ كار به مرحله انعقاد قرارداد و عملیاتی شدن پروژه برسد.
رستمی با بیان اینكه در سالجاری عملیات اجرایی احداث این شهرك آغاز می شود گفت: راه اندازی شهرك صنایع دستی در استان یك اقدام ضروری برای حمایت از هنرمندان و فعالان این بخش است كه امیدواریم هرچه سریعتر این شهرك با هدف تجمیع و توسعه هنرهای سنتی و صنایع دستی فارس راه اندازی شود.
او افزود: سرمایه گذار برای شهرك صنایع دستی استان مشخص شده و مسایلی از جمله نقشه برداری، اجرا، نحوه فروش در قالب یك بسته سرمایه گذاری ارائه می شود اما هنوز میزان معینی از حجم سرمایه گذاری در این پروژه مشخص نشده است.
رستمی بیان كرد: تلاش می كنیم برای احداث و راه اندازی شهرك صنایع دستی در استان، بخش غیر دولتی و انجمن های فعال در حوزه صنایع دستی استان را به كار گیریم تا این بخش در استان رونق و توسعه یابد.
او با بیان اینكه شهرك صنایع دستی استان زمینه مناسبی برای احیای هنرهای صنایع دستی فراموش شده و یا در حال فراموشی در استان است اظهارداشت: قرار است در این شهرك صنایع دستی مباحث مربوط به صنایع دستی از جمله تولید، عرضه، بسته بندی، فروش و نمایشگاه ایجاد شود.

** صنایع دستی یكی از راه های تحقق اقتصاد مقاومتی
مدیر كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بخش صنایع دستی ظرفیت های منحصر به فردی در بخش اقتصادی دارد كه می تواند یكی از راه های مهم برای تحقق اقتصاد مقاومتی و ایجاد اشتغال در كشور باشد.
مصیب امیری افزود: سهولت در راه‌اندازی كارگاه‌های صنایع دستی، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری كلان، نیاز نداشتن به مواد خارجی و سهولت در تولید سبب شده كه صنایع دستی به عنوان یكی از مصادیق اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان كرد: از سال گذشته تاكنون آموزش و صدور مجوز برای تولید بیشتر و رونق بخش صنایع دستی در استان مد نظر قرار گرفته كه در این زمینه طی سال گذشته 750 نفر در بخش صنایع دستی استان آموزش دیده اند.
امیری اظهارداشت: همه این آموزش ها معطوف به ایجادكارگاه و اشتغال در استان شده و اینك نیز در بخش های مختلف صنایع دستی استان فعال هستند.
بنا به گفته مدیر كل میراث فرهنگی فارس، در حال حاضر 735 كارگاه، دو خانه، سه تشكل غیر دولتی و 200 هزار نفر صنعتگر در بخش صنایع دستی در فارس فعال هستند اما فعالیت هنرمندان در این بخش نیاز به فروش محصولات و تولیدات آنها نیز دارند و اگر تولیدات هنرمندان ما فروش نداشته باشد، صنایع دستی دچار ضرر و زیان می شود.
مصیب امیری معتقد است: هنر به ویژه هنر با حفظ اصالت خود همواره مورد توجه مردم بوده است و اما اگر هنرهای دستی و سنتی در زندگی روزانه مردم مورد استفاده قرار نگیرد رفته رفته به فراموشی سپرده می شود و در این میان هنرمندان ما نیز با پشتوانه چندین سال تجربه‌های گران بها، به آرامی و در سكوت از میان ما می‌روند، بی آنكه جایگزینی برای آنها باشد.
وی با بیان اینكه استان فارس در بسیاری از رشته های صنایع دستی حرف های زیادی برای گفتن دارد بیان كرد: رونق صنایع دستی نیاز به فرهنگ سازی و استفاده از این هنرها درزندگی روزانه مردم ما دارد و این درحالی است كه اگر بازارهای فروش تولیدات و محصولات صنایع دستی جان نگیرد این بخش همواره با ركود و بی رونقی همراه است كه برای موفقیت در عرصه فروش نیز نیازمند تبلیغات و بازاریابی صحیح برای فروش تولیدات هنرمندانمان هستیم.
امیری اظهارداشت: متاسفانه به دلیل ركود بازار فروش صنایع دستی به دلایل مختلف، امروز بسیاری از استاد كاران و هنرمندان صنایع دستی ما یا برای دل خودشان كار می كنند و یا اینكه برای تامین هزینه های اقتصادی زندگی خود راه های دیگری رابرای درامد در زندگی انتخاب كرده اند.

** تمركز بر معرفی چند رشته صنایع دستی استان
وی اضافه كرد: در بخش صنایع دستی باید ظرفیت وتوان استان بر روی چند رشته صنایع دستی كه معرف استان فارس است از جمله خاتم كاری، قلم زنی، منبت كاری، كار بر روی چوب، كار بر روی شیشه و دست بافته های داری متمركز شود.
او ادامه داد: معتقدیم باید فضاهایی استانداردی ایجاد شود كه صنایع دستی مرتبط با هم در یك مكان باشند و ضمن تولیدات این بخش در معرض دید عموم قرار گیرد.
امیری عنوان داشت: بر این اساس به دنبال ایجاد دیدگاه جدید در صنایع دستی استان فارس هستیم كه این مهم با طبقه بندی موضوعی صنایع دستی و اختصاص فضاهایی ویژه به آنها، دنبال می شود.
مدیر كل میراث فرهنگی فارس افزود: تلاش می كنیم این مكان ها به دلیل دسترسی راحت، امكان بیشتر حضور توریست ها و گردشگران و تولید و فروش بیشتر، در نزدیكی مكان های گردشگری و توریستی استان از جمله بازار وكیل شیراز باشد.
وی گفت: سرمایه گذاری بر روی چند رشته ویژه استان فارس، حمایت از صنایع دستی استان بیشتر و افزایش تولیدات، آموزش، بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی استان را به دنبال دارد.
امیری بیان كرد: باید فعالیت ها و تصمیم گیری ها در بخش صنایع دستی استان فارس بازنگری و تعریف مجدد شود و این درحالی است كه فعالیت ها در بخش صنایع دستی استان فارس نباید منحصر به شهر شیراز باشد بلكه صنایع دستی ویژه هر شهرستان باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته و بر روی آن سرمایه گذاری شود.
وی اظهارداشت: در بخش صنایع دستی باید بازارهای فروش شناخته و تولیدات بر اساس نیاز بازار و مخاطبان تولید و به بازار عرضه شود.
امیری اضافه كرد: صنایع دستی باید به فروش برسند در خانه های مردم استفاده شوند كه مدیریت بنگاه های صنایع دستی بایستی توان تولید بهینه و فروش موفق و تضمین شده محصولات صنایع دستی را داشته باشند.
او ادامه داد: در این بخش ایجاد شاخص های صنایع دستی و بسته بندی محصولات صنایع دستی جهت حضور موفق در نمایشگاه های بین المللی از فعالیت هایی است كه می تواند راهگشا باشد.
مدیر كل میراث فرهنگی فارس عنوان داشت: هدف گذاری در بخش صنایع دستی استان فارس انجام شده است كه تلاش می كنیم به نقطه مناسب حضور بیش از 50 درصد هنرمندان و انجام تولیدات این بخش در فروشگاه ها، در استان فارس برسیم.
امیری با بیان اینكه توجه به صنایع دستی، در رونق اشتغال و توانمندی استان تاثیر مطلوبی دارد افزود: برپایی نمایشگاه‌های فصلی و دائمی و شركت در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی یكی از راه‌های بازاریابی و رونق فروش صنایع دستی است كه این مهم به عنوان یك اولویت در دستور كار بخش صنایع دستی استان است.
وی بیان كرد: در سال های اخیر به دلایل مختلف و از جمله رقابت برخی كشورهای دیگر دنیا و بحث تحریم های اقتصادی بازار محصولات صنایع دستی كشور دچار ركود شده اما امیدواریم بتوان جایگاه ویژه كشور و استان را دوباره بدست آورد.
او اظهارداشت: نباید به صنایع دستی تنها به عنوان یك كالا نگاه شود زیرا صنایع دستی تبلور ویژگی ها و هویت فرهنگی مردم هر منطقه است.

** كم رونقی بازار صنایع دستی فارس
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس نیز به ایرنا گفت: متاسفانه عدم بازاریابی مناسب سبب شده كه در زمینه فروش و بازاریابی صنایع دستی موفق نباشیم كه یكی از دلایل این مهم، عدم توجه به سلیقه بازار، تولید طرح‌های سنتی و عدم بازاریابی مناسب است كه موجب كم‌ رونقی و گاه بی‌ رونقی فروش صنایع دستی در استان فارس شده است.
زهرا الحمدی افزود: در زمینه طرح‌های صنایع دستی باید با حفظ اصالت اثر، بازنگری شود و محصولاتی طراحی شود كه در زندگی امروزه نیز كاركرد داشته باشند.
وی بیان كرد: یكی دیگر از مشكلاتی كه سبب عدم فروش صنایع دستی می‌شود عدم بازاریابی دقیق است كه با برپایی بازارچه‌های دائمی و موقت صنایع دستی این مشكل تا حدودی برطرف شده است.

** فعالیت 200 هزار صنعتگر در بخش صنایع دستی فارس
الحمدی اظهارداشت: در حال حاضر بیش از 200 هزار نفر صنعت گر در زمینه صنایع دستی در فارس مشغول به فعالیت هستند كه عمده هنرمندان صنایع دستی ما در بخش دست بافته ها فعال هستند كه در روستاها و عشایر حضور دارند.
وی اضافه كرد: صنایع دستی استان از چند جنبه نیازمند حمایت های جدی است این حمایت ها باید توسط دولت و بخش خصوصی انجام شود.
او ادامه داد: حمایت های دولتی شامل پرداخت تسهیلات به صورت سرمایه در گردش و سرمایه ثابت با بهره مناسب جهت حمایت از تولید، تجهیز كارگاه های تولیدی، ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی برای فروش محصولات صنایع دستی، تامین مواد اولیه مرغوب، بازاریابی محصولات صنایع دستی در داخل و خارج از كشور می باشد.
الحمدی عنوان داشت: حمایت های بخش خصوصی در این بخش نیز شامل راه اندازی كارگاه های تولیدی، شركت در نمایشگاه های داخلی و خارجی، پیگیری دریافت تسهیلات و هزینه در حوزه صنایع دستی، سرمایه گذاری در زمینه تولید محصولات شاخص استان است.
** افزایش اشتغالزایی با تمركز فعالان صنایع دستی
الحمدی افزود: هم اینك 750 كارگاه تولیدی در حوزه صنایع دستی در این استان فعال است كه بخش عمده این كارگاه ها یا در منازل فعالان این حوزه برپاست یا كارگاه های تولیدی در شرایط نامناسبی قرار دارد.
وی گفت: در فارس نیازمند فضای شایسته ای هستیم كه شاغلان صنایع دستی و متقاضیان جدید ورود به این عرصه در آن به صورت متمركز به تولید و عرضه محصولات تولیدی بپردازند.
اوبیان كرد: اگر كارگاه های صنایع دستی متمركز شود زمینه اشتغالزایی بیشتری فراهم می شود، میزان تولید نسبت به شیوه های تولید سنتی و كارگاه های كوچك افزایش می یابد و بستر مناسب تری برای فروش فراهم خواهد شد.
الحمدی اظهارداشت: فعالیت های تولیدی در حوزه صنایع دستی یكی از آسان ترین راه ها برای ایجاد اشتغال در بین همه صنایع است زیرا با كمترین میزان سرمایه می توان در این حوزه ایجاد اشتغال كرد.
وی اضفه كرد: بر اساس آمار رسمی گمرك صادرات صنایع دستی و فرش دستبافت این استان در سال گذشته 40 میلیون دلار بوده است كه باید با برنامه ریزی مناسب از توان و خلاقیت هنرمندان این استان در زمینه هنرهای سنتی و صنایع دستی بیشتر استفاده شود.
او ادامه داد: ارتقا و توسعه بخش صنایع دستی در استان فارس یكی از اولویت های اصلی این بخش در استان است كه تلاش می كنیم مجمع صنایع دستی به ویژه در استان فارس تضعیف نشود.

** فروش محصولات، مشكل صنایع دستی
مدیرعامل اتحادیه صنایع دستی استان فارس هم به خبرنگار ایرنا گفت: یكی از بزرگترین مشكلات بخش صنایع دستی بحث فروش و بازار این محصولات است كه برای رفع این مشكل تفاهم نامه هایی ایجاد شده است.
سلمان گورنگی افزود: معتقدیم رفع بیشتر مشكلات فروش صنایع دستی، توسط صنعت گران مرتفع می شود زیرا باید بتوانند كاهایی با كیفیت را تولید و آنها را به فروشگاه ها برسانند.
وی بیان كرد: امروزه كشورهایی مانند چین، تایوان و تایلند بازارهای صنایع دستی دنیا را شناسایی و بازاریابی و كالاهای صنایع دستی خودرا را همراه با معیارهای روز دنیا تولید و توزیع می كنند و این نكته مهمی است كه در صنایع دستی ما كمتر به آن پرداخته می شود.
گورنگی اضافه كرد: تحول در بازار نیازمند تولید است كه فعالان صنایع دستی ما باید بتوانند همراه با نیازهای روز دنیا و مخاطبان خود محصولات خود را تولید و بازارهای هدف را مشخص كنند.
وی ادامه داد: با توجه به شعار دولت ها مبنی بر صادرات غیر نفتی، اگر صنایع دستی مطابق نیاز روز دنیا تولید شود تاثیر زیادی برای تحقق این مهم در كشور دارد زیرا صنایع دستی ظرفیت های بالا برای كشور ایران دارد.
گورنگی با اشاره به وضعیت صادرات صنایع دستی در استان فارس نیز عنوان كرد: برای صادرات صنایع دستی در استان فارس با بخش های مربوطه جلساتی برگزار شده تا بتوانیم این محصولات را به كشورهای حاشیه خلیج فارس و سایر كشورها صادر كنیم.
وی افزود: دست بافته های داری استان فارس بیشترین تولید و مشهورترین محصول صنایع دستی استان فارس است.

** احیای صنایع دستی فارس
رئیس اتحادیه تعاونی های صنایع دستی استان فارس افزود: استان فارس صنایع دستی ویژه و منحصر به فردی دارد كه متاسفانه برخی از آنها به مرور زمان فراموش شده و یا در حال فراموشی است كه ما در این اتحادیه احیای این صنایع دستی را با جدیت دنبال می كنیم.
گورنگی گفت: استان فارس یكی از قطب های تولید صنایع دستی كشور است طوری كه در سال های گذشته از 250 رشته صنایع دستی موجود در كشور 120 رشته در این استان فعالیت داشته و در حال حاضر نیز تنها 85 رشته در فارس فعال است.
وی بیان كرد: شهرستان های استان فارس صنایع دستی منحصر به فردی دارند كه متاسفانه در حال فراموشی و یا نابودی هستند كه با شناسایی این هنرها، آنها را بازگشایی، احیا و معرفی می كنیم.
او اظهارداشت: هنرهایی مانند خاتم سازی، قلمزنی، كاشی هفت رنگ، آینه كاری، سازهای سنتی، نگارگری و تذهیب را بیشتر می توان در شهر شیراز به صورتی متمركز یافت و دست بافته هایی كه بیشتر مختص زندگی ایلات و عشایر بوده را می توان در اكثر شهرستان های استان سراغ گرفت.
وی اضافه كرد: متاسفانه در حال حاضر در برخی از این رشته ها تنها یك یا دو هنرمند وجود دارد كه در كنار احیای این رشته های صنایع دستی، بحث آموزش آنها به نسل جوان را پیاده سازی می كنیم تا بتوانیم این هنرها را حفظ كنیم.
گورنگی ادامه داد: هنرهای سنتی از جمله سفال و سرامیك استهبان، دو كارگاه تولیدی در رشته های نمد مالی و گیوه دوزی با هنرمندان زبر دست و ماهر در این شهرستان احیا شد و در شهرستان خرم بید رشته پلاس بافی و در میمند نیز رشته شیشه گری مورد توجه ویژه واقع شده است.
وی بابیان اینكه سایر هنرهای دستی موجود در استهبان از جمله منبت، معرق، گلیم بافی همچنان فعال و در حال تولید می باشد عنوان داشت: احیا و راه اندازی تولید انبوه هنرهای دستی شاخص درسطح استان فارس از اولویت برنامه های این اتحادیه است.
** عرضه محصولات در اماكن گردشگری فرصتی برای صنایع دستی
گورنگی افزود: عرضه محصولات صنایع دستی فارس در اماكن گردشگری فرصتی مناسب برای فعالان این بخش است به طوری كه گردشگران ضمن بازدید از اماكن گردشگری با صنایع دستی استان نیز آشنا می شوند.
مدیر عامل اتحادیه صنایع دستی استان فارس گفت: مدتی است كه میراث فرهنگی فارس در برخورد با صنایع دستی استان رویكرد تازه ای در پیش گرفته كه تمام تلاش این اداره كل، اقتصادی سازی صنایع دستی در استان است لذا اداره كل میراث فرهنگی فارس رویكرد های مختلفی برای توسعه اقتصادی این صنایع انجام داده است.
گورنگی از جمله این اقدامات را اختصاص مكان های گردشگری فارس به هنرمندان حوزه صنایع دستی عنوان و اظهارداشت: یكی از بسترهایی كه بی گمان به رونق فروش كمك می كند، برگزاری نمایشگاه در كنار بناهای شاخص تاریخی است كه در طول سال و به مناسبت های مختلف نمایشگاه هایی در این زمینه برپا می شود.
3002/ 1876