12 اردیبهشت ماه امسال ورود هیات پنج نفره داوری شهرهای جهانی شورای جهانی صنایع دستی به مشهد برای ارزیابی ظرفیتها و استعدادهای هنری مشهد در زمینه تراش سنگ برای انتخاب و معرفی به عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در صدر اخبار رسانه های مختلف قرار گرفت.
سفری دو روزه كه مشاهده ظرفیتها، فعالیت هنرمندان خوش ذوق و خلاق سنگ تراش آن، تعدد كارگاهها و بازارهای تولید و فروش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در مشهد، وجود سنگ های زیبا و نیز دیگر استعدادهایی كه در نهایت به حق موجب شد مشهد پس از حدود دو ماه در كنار وجود رقبای سرسختی همچون بانكوك (تایلند) و بمبئی(هند) كه بدون شك در این زمینه حرفها برای گفتن دارند به عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی انتخاب شود.
عنوان شهرجهانی سنگ های قیمتب و نیمه قیمتی گرچه در آغاز برای مدت یكسال تعیین شده است اما در صورت موفقیت در تحقق شاخص ها و استانداردهای اعلام شده از سوی شورای جهانی این عنوان برای مدت یك سال دیگر تمدید و در نهایت با تحقق و ثبات كامل شاخص های اعلام شده برای همیشه با نام 'مشهد' در جهان همراه و همپایه خواهد بود.
برای این مهم و تحقق آن قطعا برنامه ریزی كوتاه و بلند مدت حرف نخست را می زند و از آن مهمتر همكاری و هماهنگی میان بخش های مختلف نقش به مراتب تاثیرگذاری را در این عرصه ایفا می كند.
* سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی خراسان رضوی
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران در این زمینه گفت: 39 نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی در كشور شناسایی شده كه حداقل 15 نوع از این تعداد در خراسان رضوی وجود دارد.
محمدجواد پیش بین افزود: شناسایی اكثریت این تعداد سنگ در كشور در حد اندیس یابی و تائید وجود آن پیش رفته و هنوز نیاز به اكتشاف در این زمینه است.
وی ادامه داد: از جمله سنگ های ارزشمند در خراسان رضوی می توان به آكوآمارین، عقیق، انواع كوآرتز، ژاسپر، فیروزه، گارنت و زنولیت اشاره كرد.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: در درجه نخست آنچه مهم است ایجاد همدلی و هماهنگی میان دستگاه های اجرایی مشهد در زمینه استفاده صحیح و به موقع از این فرصت است.
وی اظهار كرد: در كنار هم افزایی میان دستگاه ها، شناخت صحیح از نقایص قانونی و حركت سریع در اصلاح قوانین در این عرصه الزامی است.
پیش بین افزود: در آمارگیری و صادرات از گمرك بعضا مشكلاتی وجود دارد كه از آن جمله می توان به قرار گرفتن بخشی از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به عنوان زیر مجموعه صنایع دستی و عدم یكسان سازی دیدگاه مربوط به همه سنگها اشاره كرد.
وی ادامه داد: در این مورد آموزش كارمندان گمرك و تفكیك قائل شدن میان سنگ های ارزشمند با سایر محصولات صنایع دستی بسیار مهم است.
* رونق تجاری ارمغانی برای شهر جهانی سنگ های قیمتی
مشاور امور بین المللی و صادرات صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: انتخاب شهرهای جهانی صنایع دستی از سوی این شورا گامی در جهت حمایت از این صنایع و هنرمندان این عرصه است.
امید شیوا اظهار كرد: شهر مشهد به رغم دو رقیب سرسخت شامل شهر بمبئی از كشور هند و شهر بانكوك از كشور تایلند موفق به كسب این عنوان برای سال 2016 میلادی شد كه باید نهایت استفاده را از این فرصت برد.
وی به توانمندی ها و جایگاه والای شهر مشهد در زمینه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی اشاره و بیان كرد: انتخاب كلانشهر مشهد به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی فرصتی ارزشمند برای رونق تجاری و افزایش رفاه شهروندان این كلانشهر است.
مشاور امور بین المللی و صادرات صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: از فرصت انتخاب مشهد توسط شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی باید به بهترین نحو برای جهانی شدن این كلانشهر و فراهم كردن زمینه های رشد و رونق در عرصه های مختلف تجاری و اقتصادی استفاده كرد.
وی گفت: با این انتخاب و نامگذاری مشهد به شهری دارای برند جهانی تبدیل شد و با شهرهای جهانی وارد حوزه گفتمان سازی می شود.
* ضرورت ایجاد تنوع در تولیدات
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران نیز گفت: از مهمترین مسائلی كه باید مورد توجه تراشكاران سنگ و هنرمندان این عرصه قرار گیرد، ضرورت استفاده از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در محصولات متنوع است.
پیش بین گفت: حوزه سنگ ها صرفا شامل تراش نیست بلكه استفاده از سنگ ها بر روی اقلام و محصولات مختلف صنایع دستی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی ادامه داد: به شدت در این زمینه نوآوری و تولید محصولاتی كه كاربری جدید دارند نیاز است.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: بسیاری از كشورها با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به مراتب كم بهاتر اما به واسطه انجام فعالیت هنری انجام گرفته بر روی سنگ و یا استفاده از سنگ در سایر صنایع دستی ارزشمندی و بهای كالای نهایی تولیدی را به مراتب بالاتر می برند.
وی افزود: در این مورد هنرمندان به شدت نیازمند حمایت و هدایت هستند و لازم است در این زمینه متولیان امر بیشتر بكوشند.
پیش بین ادامه داد: حمایت تنها حمایت های مالی و پرداخت وام نیست بلكه حمایت های قانونی و عمل از هنرمندان بسیار مهم است.
وی گفت: با توجه به اینكه عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی در وهله نخست تنها یك سال برای مشهد است و در صورت تحقق و ثبات شاخص ها این عنوان ماندگار می شود بنابراین باید به مسئله به صورت عمقی و زیربنایی توجه كرد.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران افزود: اكنون زمان شعار دادن نیست و زمان كار و فعالیت است و همه مسئولان و متولیان باید به این حقیقت پی ببرند كه جهانی شدن گام نخست می باشد و این جهانی ماندن است كه سخت و مهم است.
وی بخشی از افراد فعال در حوزه تراش سنگ خراسان را افراد نیازمند توصیف و بیان كرد: اما برخی هستند كه برای سود اقتصادی به این حوزه وارد می شوند اما ماندگاری آنان به واسطه هنرمندی نیست بلكه با توجه به سود است بنابراین هنرمندان این عرصه باید شناسایی و مورد حمایت قرار گیرند.
* سنگ مصنوعی تهدیدی جدی برای بازار
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران در ادامه از وفور سنگ های مصنوعی با منشاء خارجی در بازار ابراز نگرانی و بیان كرد: باید در این زمینه به سرعت چاره اندیشی شود زیرا وفور سنگ های مصنوعی در بازار تهدیدی جدی برای بازار و فروشندگان سنگ های واقعی است.
پیش بین افزود: فیروزه های مصنوعی معروف به فیروزه چینی، آمریكایی و بعضا مصری نیمی از بازار فروش فیروزه نیشابور را تسخیر كرده اند.
وی فیروزه های چینی و آمریكایی را سنگهای شیمیایی ذكر و بیان كرد: این وضعیت نشانگر تقاضا در بازار و نیاز بخش تولید و تراش فیروزه به ماده خام است.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران ادامه داد: رقابت نزدیك فیروزه های شیمیایی و فیروزه اصل نیشابور بسیار زیاد می باشد لذا لازم است در این رابطه برنامه ریزی دقیق برای حمایت از فعالان و شاغلان صنعت فیروزه در كشور و نیشابور صورت گیرد.
وی گفت: در كنار این وضعیت یك سری سنگ ها با نام فیروزه در بازار عرضه می شوند كه در حقیقت سنگ هاولایت هستند كه رنگ شده و بجای فیروزه به فروش می رود.
این متخصص سنگ شناس افزود: تشخیص این سنگ ها در مراكز دارای لابراتوار و دستگاهها و نیز از سوی افراد با تجربه امكانپذیر است بنابراین مردم باید در خرید سنگ فیروزه نهایت دقت را داشته باشند.
وی ادامه داد: هیچ آمار دقیقی از واردات و صادرات سنگ فیروزه وجود ندارد،بخش اعظم واردات و صادرات بطور غیرمجاز انجام می شود و دلیل آن حجم پایین و سودبالای این فرآورده هاست.
پیش بین گفت: این فقدان آمار منحصر به ایران نیست زیرا در همه كشورها وجود دارد و دارای شدت و ضعف است اما در كشور ما بیشتر به دلیل شفاف نبودن قوانین گمركی و سلیقه ای عمل كردن شاهد پررنگ بودن این وضعیت هستیم.
وی افزود: یكی دیگر از مشكلات موجود در بازار فیروزه این است كه به دلیل فقدان نظارت دقیق و كارشناسی، در بسته های فیروزه نیشابور فیروزه های غیرنیشابوری هم وجود دارد.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران ادامه داد: در یك بسته نگین فیروزه كه حدود 300 نگین تراش خورده وجود دارد بین 25 تا 35 درصد فیروزه غیرنیشابوری هم مخلوط است كه این امر ضرورت نظارت بر بازار را افزایش می دهد.
وی گفت: سالانه حدود 40 تن استخراج سنگ حاوی فیروزه از معدن فیروزه نیشابور صورت می گیرد كه 15 درصد این میزان تبدیل به نگین و تراشیده می شود و در نهایت حدود شش هزار كیلوگرم سنگ فیروه در سال محصول این معدن در خراسان است.
پیش بین افزود: بخش زیادی از فیروزه نیشابور به كشورهای آسیای شرقی و حاشیه خلیح فارس و كمتر به كشورهای اروپایی و آمریكایی صادر می شود، در بین فیروزه داخلی در نیشابور، كرمان و شاهرود بالاترین كیفیت به ترتیب به فیروزه نیشابور، شاهرود و كرمان تعلق دارد.
وی ادامه داد: به معادن سنگ در كشور توجه خاصی نشده به جز معدن فیروزه كه فعال است سایر معادن سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی ایران تقریبا در ركود هستند.
رئیس كانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: در وضعیت موجود سالانه در خوشه صنعتی جواهرات مشهد حدود 9 هزار كیلوگرم نگین عقیق و حدود 4500 تا شش هزار كیلوگرم نگین فیروزه تولید می شود.
وی افزود: سایر سنگها در مشهد تقریبا منشاء خارجی دارند و وارد می شوند.
* عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی، فرصتی برای رشد
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز معتقد است انتخاب مشهد به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی فرصتی برای رشد و بالندگی این هنر و معرفی هنرمندان این عرصه به جهانیان است.
حسین زراع صفت گفت: در صورت موفقیت طی این دو سال آزمایشی اعلام این عنوان جهانی و رسیدن به استانداردهای جهانی در زمینه های مختلف فعالیت در عرصه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، مشهد بطور دائم به عنوان شهر جهانی در این عرصه معرفی می شود.
وی مشهد را دارای ظرفیت بی نظیر در حوزه تولید، فروش، عرضه و صادرات سنگهای قیمتی عنوان و بیان كرد: پارسال 54 هزار دلار صادرات سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از گمركات خراسان رضوی ثبت و همچنین میزان صادرات خوشه صنعتی جواهرات این استان دو هزار میلیارد ریال اعلام شد.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: در حوزه صادرات صنایع دستی لوكس شامل طلا و سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی نیز پارسال 3.6 میلیون دلار صادرات از خراسان رضوی صورت گرفت.
وی به فعالیت 16 هزار هنرمند در زمینه تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در این استان اشاره و بیان كرد: 482 كارگاه دارای مجوز از اداره كل میراث فرهنگی در خراسان رضوی فعالیت دارد.
زارع صفت ادامه داد: علاوه بر این، كارگاههای فراوان دیگری مشغول فعالیت در این عرصه هستند كه از این اداره كل مجوز ندارند و البته فعالیت آنها نیز مشكلی ندارد.
وی گفت: فعالیت مراكز آموزشی تراش سنگ، وجود مركز زمین شناسی منطقه ای در كنار لابراتورهای سنگهای قیمتی و در كنار آن توجه ویژه آموزش و پرورش و آموزش عالی و نیز وجود بازار مصرف سنگهای قیمتی در مشهد موجب ارتقاء این كلانشهر در عرصه بین المللی می شود.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: مراكز بزرگی مانند بازار رضا(ع) به عنوان قطب فروش سنگهای قیمتی در مشهد ظرفیت بی بدیلی است كه باید از آن بهره برد.
وی ادامه داد: سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی زمینه خوبی برای ایجاد فرصت اشتغال است و حتی می توان از آن به عنوان یك شغل خانگی یاد كرد.
زارع صفت همچنین بر ضرورت گرایش به سمت رفتارهایی با استاندارهای جهانی در عرصه تولید، فروش و صادرات تاكید و بیان كرد: باید در حوزه دانش فنی و تجهیزات این عرصه تلاش بیشتر صورت گیرد و انسجام و هماهنگی در این زمینه افزایش یابد.
وی گفت: در این چارچوب می بایست در طراحی و تنوع تولید نسبت به گذشته بیشتر فعالیت شود و در این عرصه از صرف تولید انگشتر خارج و به سمت تولید محصولات جدید و نیز استفاده از سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در بخشهای دیگر همچون پوشاك، صنایع دستی تزئینی، ظروف و موارد مشابه حركت كرد.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: همچنین فضای شهری در مشهد نیز از این پس باید به موضوع شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی بیشتر توجه كند، این امر نیازمند كمك و توجه مدیریت شهری است.
7496/1858
مشهد- ایرنا- انتخاب مشهد برای مدت یك سال به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از سوی شورای جهانی صنایع دستی فرصتی استثنایی است كه باید از آن به بهترین نحو ممكن بهره برداری كرد.
