در اين گزارش كه در شماره دوشنبه 18 مرداد 1395 هجري خورشيدي به قلم نرگس قيصري منتشر شد، مي خوانيم: كشورهاي پيشرو صنعتي جهان و صاحبان فناوري، با افزايش توليدات خود در صنايع مختلف توانسته‌اند علاوه بر دستيابي به سود و ارزش‌افزوده قابل توجه، بازار مصرف بسياري از كشورهاي در حال توسعه را در اختيار بگيرند.
در اين ميان، چين به عنوان بزرگترين توليدكننده فولاد جهان، بر بازار اين محصول معدني تاثير بسياري داشته به گونه‌اي كه با صدور محصولات خود به كشورهاي مصرف‌كننده فولاد، توانسته بازار توليد داخلي آنها را تحت‌شعاع قرار دهد.
با اين حال ايران نيز بيكار ننشسته و صادرات خوبي در شاخه‌هاي مختلف صنايع معدني به كشورهاي ديگر داشته و سهمي هرچند نامناسب از اين بازار صادراتي داشته است؛ بازاري كه به دليل تحريم‌هاي بين‌المللي مدتي از آن دور بود و هم‌اكنون در شرايط پسابرجام اميد به ايجاد فضاي بهتري را دارد.
**سهم بالاي صنايع معدني در زنجيره صادرات
بر اساس آخرين آمار منتشرشده، گردش مالي زنجيره معدن و صنايع معدني در سال 2014 ميلادي حدود 2هزار ميليارد دلار بوده كه از اين ميزان بزرگترين آن مربوط به زنجيره فولاد است. در واقع زنجيره توليد فولاد سهم 4.49 درصدي در گردش مالي معدني جهان دارد و ميزان سرمايه‌گذاري انجام شده در آن 969 ميليارد دلار است؛ يعني50درصد كل سرمايه‌گذاري معادن و صنايع معدني دنيا را به خود اختصاص داده است.
در همين زمينه مدير برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي سازمان ايميدرو به وضعيت صادرات محصولات معدني كشور در سال گذشته اشاره كرد و به صمت گفت: اگر بخواهيم نگاهي به صادرات صنايع معدني كشور بيندازيم مي‌توان به آمار منتشر شده درباره ميزان صادرات درسال 94 اشاره كرد كه بر اساس آن بخش قابل‌توجهي از صادرات مربوط به زنجيره فولاد و محصولات پايين دستي آن بوده است.
به گفته امير صباغ، محصولاتي همچون آخال چدن يا فولاد از جمله جوش و كف به كشورهاي جمهوري آذربايجان، امارات متحده عربي و چين صادر شده است. همچنين چدن خام با ويژگي‌هاي مختلف، ساير آلياژهاي آهن شامل فروآلياژها، محصولات آهني حاصل از احياي مستقيم كلوخه‌هاي معدن سنگ‌آهن، محصولات آهني‌اسفنجي، قراضه و ضايعات توليد شده از فولاد زنگ‌نزن، ضايعات آهن يا فولاد پوشانده شده با قلع و... نيز از ديگر محصولات معدني هستند كه در سال گذشته به كشورهايي مختلفي همچون پاكستان، تركيه، مالزي، هند، ايالات متحده عربي وآلمان صادر شده‌اند.
وي افزود: محصولات نيمه‌تمام از آهن يا فولاد غيرممزوج تخت فقط گرم نورد شده در شكل‌ها و ويژگي‌هاي متفاوت به كشورهاي عمان، تايلند، عراق، چين، ايتاليا، بلژيك، اردن، قطر، پرتغال، افغانستان، تركمنستان و... صادر شده است. از ديگر محصولات معدني صادراتي ايران، شامل ميله‌هاي گرم، پروفيل ساخته شده از آهن يا فولاد به كشورهاي عراق، پاكستان، گرجستان، جمهوري آذربايجان، ارمنستان، تاجيكسان و تركمنستان صادر شده است.
**صادرات ريل چدني
بر اساس آمار ارائه شده از سوي مدير برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي سازمان ايميدرو، محصولاتي همچون انواع ريل ساخته شده از آهن يا فولاد غيرممزوج مورد مصرف در صنعت آسانسور، ساير پروفيل‌هاي آهني يا فولادهاي غيرممزوج، مفتول فولادي فنري از جنس فولاد پركربن، ساير مفتول‌هاي آهني از فولاد غيرممزوج در انواع مختلف نيز به كشورهايي همچون افغانستان، تركيه، تركمنستان، عراق، افغانستان و ازبكستان صادر شده است. خطوط راه‌آهن ساخته شده از چدن، آهن يا فولاد ريل، لوازم راه‌آهن از چدن، آهن يا از فولاد و لوله‌هاي پروفيل توخالي از چدن ساخته شده جزو ديگر محصولات معدني ايران است كه به كشورهاي همسايه و منطقه صادر شده است.
به گفته صباغ، محصولات ديگري همچون سيمان‌هاي پودر نشده يا همان كلينكر و سيمان سفيد نيز از ديگر محصولات صادراتي ايران به كشورهاي مختلف آسيايي و افريقايي و برخي كشورهاي اروپايي بوده است.
البته علاوه بركلينكر و سيمان سفيد، محصولات ساخته شده از سيمان به كشورهاي همسايه نيز صادر شده‌اند. اين صادرات درباره كاني‌هاي فلزي همچون مس نيز صادق است و شاهديم كه در سال گذشته از سنگ مس و كنسانتره‌هاي آن گرفته تا شمش‌هاي كوچك توليدشده از مس تصفيه شده و ساير آلياژهاي مسي، قراضه و ضايعات مس نيز به كشورهايي همچون قزاقستان، تركيه، چين، هند، عمان، امارات متحده عربي، آلمان و... صادر شده است.
وي در ادامه اين گزارش اظهار كرد: در زمينه سرب و روي و آلومينيوم نيز محصولات معدني مختلفي توليد و صادر شده‌اند كه درباره آلومينيوم مي‌توان به ورق‌هاي نازك و ساير محصولات سراميكي و كاشي، آلياژهاي نيكل و محصولات توليد شده، اشاره كرد.
**فولاد، سنگ‌آهن و سيمان در صدر
درباره ميزان صادرات مواد معدني و صنايع معدني كه آمار آن چندي پيش در جلسه اتاق بازرگاني ايران و هيات عامل ايميدرو اعلام شد از سهم 11.5 ميليارد دلاري اين حوزه‌ها در تجارت خارجي كشور خبر داده شد. به اين ترتيب كه حدود 7 ميليارد دلار معادل 21درصد كل صادرات كشور مربوط به اين دو بخش بوده است.
در بخش صادرات مواد معدني و صنايع معدني فولاد با داشتن سهم 38 درصدي رتبه نخست را دارد زيرا ايران سال گذشته حدود 4 ميليون صادرات محصولات فولادي داشته است. ناگفته نماند سيمان و سنگ‌آهن نيز در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند.
**افزايش قيمت جهاني فولاد
يكي از مسائلي كه امروزه در حوزه صنايع معدني همچون فولادسازي مطرح است افزايش قيمت اين محصول در بازار جهاني است.
دبير انجمن توليدكنندگان فولاد كشور درباره وضعيت آينده صادرات صنايع معدني همچون فولاد به صمت گفت: با توجه به بهبود قيمت جهاني فولاد در امسال نسبت به سال قبل، صادرات اين محصول با صرفه اقتصادي بيشتري همراه خواهد شد.
رسول خليفه سلطاني معتقد است در صورتي‌كه مشكلي براي فولادسازان ايراني ايجاد نشود، فعالان اين حوزه مي‌توانند برنامه صادراتي بهتري نسبت به سال 94 داشته باشند. پيش‌بيني مي‌شود صادرات محصولات معدني همچون فولاد نسبت به سال گذشته روند بهتري داشته باشد.
وي در ادامه به تاثير بالا رفتن قيمت فولاد بر بازار داخلي اين محصول اشاره كرد و گفت: در حال حاضر با توجه به رشد و رونقي كه در بخش مسكن كشور احساس مي‌شود، به طور قطع بر فولادسازي كشور نيز تاثيرگذار خواهد بود.
خليفه سلطاني با بيان اينكه صادرات صنايع معدني به نفع كشور خواهد بود، اظهار كرد: در چند سال گذشته سرمايه‌گذاري‌هاي مناسبي در حوزه توليد مواد اوليه مورد نياز فولادسازي همچون گندله و آهن‌اسفنجي انجام شده و اميد است كه در آينده كمبودهايي كه براي اين نوع از مواد معدني وجود دارد، رفع شده و ميزان سرمايه‌گذاري‌ها در اين بخش بيشتر شود.
**رشد توليد فولاد خام ايران در شرايط افت توليد جهاني
گزارش انجمن جهاني فولاد خبر از روند رو به رشد توليد فولاد خام ايران در 4 ماه ابتداي سال 2016م مي‌دهد. به گزارش روابط عمومي سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران، ميزان توليد فولاد خام ايران از ابتداي ژانويه تا پايان فوريه امسال به 5.5 ميليون تن رسيد كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 1.5 درصد افزايش داشته است.
در همين شرايط ايران در ماه آوريل(13 فروردين تا 11 ارديبهشت امسال) 1.5ميليون تن فولاد خام توليد كرد كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با رشد 7.8 درصدي همراه شد. اين در شرايطي است كه بزرگان فولاد جهان همچنان روند كاهشي توليد فولاد را در پيش گرفته‌اند.
در 4 ماه نخست سال 2016م، ميزان توليد فولاد خام 66 كشور عضو انجمن جهاني فولاد با 2.8 درصد كاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 521 ميليون تن رسيد. از سوي ديگر توليد فولاد خام 66 كشور جهان در ماه آوريل 135 ميليون تن اعلام شده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته با 0.5درصد كاهش همراه بوده است.
**صادرات 2.6 ميليارد دلاري صنايع آهن و فولاد
ارزش صادرات فولاد و محصولات فولادي ايران در 11 ماه سال 1394 به بيش از 2.6ميليارد دلار رسيد.
به گزارش ماين‌نيوز، تحليل آمار گمرك ايران نشان مي‌دهد در 11 ماه سال گذشته بيش از 3.8ميليون تن چدن، آهن و فولاد و همچنين مصنوعات آنها به ارزش بيش از 2.6 ميليارد دلار از كشور صادر شده است.اين ميزان صادرات شامل صادرات طيف متنوعي از محصولات از شمش فولاد گرفته تا محصولات مياني و نهايي مي‌شود.
*منبع: روزنامه صمت
**گروه اطلاع رساني**9368**2002
تهران-ايرنا- روزنامه صمت در صفحه چشم انداز معدني به بررسي سهم صادرات فولاد ايران و زمينه هاي افزايش درآمدهاي كشور از مسير صادرات فولاد پرداخت.
