به گفته كارشناسان، فتوژورناليسم يا عكاسي خبري يكي از بهترين ابزارهاي ارتباط جمعي است، چرا كه تصوير را هر كسي مي تواند درك كند، حالات چهره، احساسات، حركات بدن، ژست ها، كادربندي و حتي نور و سايه همگي مي توانند همانند كلمات، داستاني را نقل كنند.
عكاسان خبري در استان خراسان رضوي كه دومين قطب رسانه اي كشور به شمار مي رود، به دليل نداشتن تشكل صنفي مستقل با مشكلات و مسائل مختلف روبرو هستند.
مدرس رشته عكاسي در دانشكده ها و موسسات آموزش عالي خراسان رضوي در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: عكاسي به شاخه هاي متعدد نظير عكاسي طبيعت، حيات وحش، گياهان، مزرعه، خياباني، صحنه اي و مستند اجتماعي تقسيم مي شود.
مرتضي لطفي افزود: افرادي كه به عكاسي مستند اجتماعي علاقه دارند، به فتوژورناليسم يا عكاسي خبري روي مي آورند.
وي اظهار كرد: فتوژورناليسم يا عكاسي خبري به معناي نقل داستان از طريق عكس مي باشد و داستان هاي نقل شده توسط عكاسي خبري از قوانين خبرنگاري پيروي مي كنند.
وي با بيان اينكه يك عكاس خبري بايد درك درستي از وقايع، اتفاقات و اخبار روز داشته باشد، گفت: بدين جهت در تدريس رشته عكاسي علاوه بر آموزش تكنيك هاي عكاسي مباني خبر و خبرنگاري نيز به آنان آموزش داده مي شود.
اين مدرس رشته عكاسي افزود: هر عكس كه در روزنامه با موضوعات مختلف نظير سياسي، ورزشي، اجتماعي ، فرهنگي و حتي 'پرتره' چاپ شود، يك عكس خبري به شمار مي رود.
لطفي حساسيت و تيزبيني، سرعت عمل، داشتن مهارت هايي كه به عكاس اجازه مي دهد بهترين موقعيت و بهترين زاويه ديد را در لحظه رويداد و خبر انتخاب كنند را از ويژگيهاي يك عكاس خبري عنوان كرد.
* نبود تشكيلات صنفي و سواد آكادميك مهم ترين مشكل
محسن بخشنده كه 12 سال است در حرفه عكاسي مشغول به كار است گلايه هاي بسيار از چالشهاي اين حرفه دارد و مي گويد: مشكلات عكاسان خبري به دو بخش شامل نداشتن تشكيلات صنفي و نبود سواد آكادميك اين حرفه تقسيم مي شود.
عكاس ايرنا در مشهد افزود: عكاسان خبري در مشهد و خراسان رضوي انجمن مستقل براي حمايت و رسيدگي به مشكلاتشان ندارند و اين يكي از مهم ترين چالشهاي عكاسان خبري محسوب مي شود.
وي بيان كرد: اكنون از بين 30 تا 40 عكاس خبري كه در مشهد فعاليت دارند، چند نفر بيشتر بيمه نيستند كه اين تعداد هم اغلب توسط رسانه هايي كه در آنها مشغول به كار مي باشنند، بيمه شده اند.
بخشنده با بيان اينكه بسياري از شاغلان در عكاسي خبري، سواد آكادميك اين حوزه را ندارند، افزود: دو دانشكده در مشهد رشته عكاسي خبري را تدريس مي كنند، اما خروجي آنها تربيت عكاساني حرفه اي و قوي نيست، به طوريكه مي توان گفت بسياري از عكاسان خبري مدرك دارند اما سواد عكاسي ندارند.
وي با اشاره به عدم بهره گيري از كارگاههاي آموزشي به دليل نداشتن تشكيلات صنفي مستقل اظهار كرد: آخرين كارگاه آموزشي برگزار شده در اين ارتباط مربوط به چهار سال پيش است و از آن زمان تاكنون هيچ كارگاهي برگزار نشده است.
وي ادامه داد: نداشتن تشكيلات صنفي از سويي و آشنا نبودن عكاسان با حقوق اوليه خود باعث شده است كه هر كس به خود اجازه دهد كه با عكاسان خبري برخوردهاي غير اخلاقي داشته يا دوربين آنها را ضبط كند.
وي خاطر نشان كرد: در اغلب مراسم مانند راهپيمايي ها و مناسبت ها حتي يك سكو براي ايستادن و عكاسي به عكاسان نمي دهند و ما مجبور هستيم از ديوار بالا رفته يا داخل خانه ها و بالكن ها برويم تا بتوانيم عكس بگيريم.
* فقدان پوشش بيمه اي چالش مهم حوزه عكاسي خبري
يكي از عكاسان خبري جوان در مشهد و شاغل در روزنامه همشهري گفت: نبود امنيت شغلي و پوشش بيمه اي يكي از مشكلات عكاسان خبري است.
سجاد حسين پور كه 25 سال سن و سه سال سابقه عكاسي خبري در شهرهاي تهران و مشهد را دارد، افزود: من بيمه نيستم و حقوق ثابت هم ندارم و به صورت حق التصوير كار مي كنم و فقط عشق و علاقه باعث شده است كه در اين حرفه بمانم.
وي اظهار كرد: من براي خريد دوربين و تجهيزات مربوطه 150 ميليون ريال هزينه كرده ام ، در حالي كه اگر اين هزينه را يك خودرو پرايد گرفته و با آن كار مي كردم، درآمدم بيشتر بود.
وي افزود: ديد اجتماعي از عكاسي خبري مناسب نيست و جامعه به عكاس خبري به عنوان يك شغل و حرفه نمي نگرد، به طوريكه خيلي ها فكر مي كنند كه يك عكاس خبري از سر بيكاري و علاقه دوربين بر سرشانه اش گذاشته است.
وي با اشاره به ويژگيهاي عكاسان خبري گفت: فتوژورناليست ها شكارچي لحظه هستند و با عكاسان ديگر فرق دارند و زمان، لحظه و موقعيت از اهميت بسزايي در اين حرفه برخوردار است.
*سليقه ها در سرويس هاي عكس روزنامه ها رخنه دارند
فرامرز عامل بردبار كه داراي 24 سال سابقه عكاسي خبري است به ايرنا گفت: از سال 1373 تاكنون در حرفه عكاسي خبري در روزنامه قدس مشهد فعاليت دارم.
وي كه مدرس رشته عكاسي در موسسات آموزشي عالي مشهد است، بيان كرد: به نظر اينجانب عكاسان خبري استرس ها، چالشها و مشكلات اين حرفه را پذيرفته اند و پستي و بلندي ها را پشت سرگذاشته اند و به نوعي فولاد آبديده شده اند.
وي ادامه داد: كتك خوردن ها و بي حرمتي ها براي پوشش عكاسي يك مراسم خبري با شرايط فعلي تقريبا پذيرفته شده است و شايد عكاسان ساير نقاط دنيا نيز مشابه آن را به دليل ماهيت اين حرفه تجربه كرده باشند.
وي افزود: چيزي كه براي يك عكاس حرفه اي و مسئوليت پذير عذاب دهنده است، سلايق مديران، مسئولان و نگرش غير تخصصي و غير حرفه اي به حوزه عكس در يك رسانه است.
عامل بردبار گفت: مشكل اينجا است كه افراد غير متخصص اين موضوع را درك نمي كنند كه يك عكاس خبري دلسوز مي تواند بازو و افتخار روزنامه و رسانه باشد و نگرش هاي سليقه اي جايگاه عكس خبري در روزنامه را تضعيف مي كند.
وي با بيان اينكه 'زمان'، شاخص تمايز عكاسي خبري با ساير شاخه هاي عكاسي است، افزود: بزرگترين خدمت دوربين ديجيتال به مردم و عكاسان خبري، نقش سرعت و گرفتن عكس در حداقل زمان ممكن بود اما در كنار اين مزايا هر كسي توانست دوربين ديجيتال را دستش بگيرد و فكر كند عكاس است و در حرفه عكاسي نظر بدهد و وارد اين شغل شود.
اين عكاس خبري پيشكسوت در مشهد ادامه داد: اين موضوع باعث شده است روزنامه ها به چند خبرنگار دوربين ديجيتال بدهند تا در مراسم خبري عكس بگيرند و خود را بي نياز از استخدام و بكارگيري عكاسان خبري مي كنند و بدين طريق عكاسان خبري غير حرفه اي وارد اين حرفه مي شوند.
وي در ادامه با بيان اينكه هر چقدر حكومت ها خبرساز باشند، عكاسي خبري بهتر رشد مي كند، افزود: اوج عكاسي خبري را رويدادها تعيين مي كنند به طوريكه دوران انقلاب، دفاع مقدس و زمان انتخابات، عكاسان خبري خبر ساز مي شوند.
* برخوردهاي نامناسب با عكاسان خبري
ميثم دهقاني عكاس روزنامه خراسان نيز به خبرنگار ايرنا گفت: از سال 1385 در حرفه عكاسي خبري وارد شدم و ابتدا در تهران كار كردم و پس از آن به مشهد آمدم و اكنون عكاس روزنامه خراسان مي باشم.
وي نبود تشكل صنفي را يكي از مهم ترين مشكلات عكاسان خبري در مشهد عنوان كرد و افزود: عكاسان خبري اتحاديه، صنف و تشكل خاصي براي پيگيري مطالبات خود ندارند و اين موضوع به روند كار حرفه اي آنان ضربه مي زند.
وي ادامه داد: بر اساس قانون مطبوعات، عكاس خبري فقط در جاهايي كه تصوير برداري ممنوع است، نمي تواند عكاسي كند و در ساير بخش ها و محيط ها عكاسي براي او مشكلي ندارد، درحالي كه اكنون حقوق عكاسان خبري از اين بابت رعايت نمي شود.
دهقاني گفت: هم اكنون برخوردهاي نامناسبي با عكاسان خبري و دوربين آنها صورت مي گيرد و اين قشر هيچ مرجعي براي دفاع از حق و حقوق خود ندارند.
* زنان عكاس اجازه عكاسي از حرم مطهر رضوي را ندارند
مليحه غفوريان نيز كه در سرويس عكس خبرگزاري برنا مشغول به كار است، گفت: در مقايسه با عكاسان خبري مرد داراي محدوديت هاي مختلف هستم و نمي توانم از همه جا از جمله حرم مطهر رضوي عكاسي كنم.
وي كه حدود چهار سال سابقه عكاسي خبري دارد، خاطر نشان كرد: از سالهاي گذشته عكاسان خبري زن اجازه عكاسي از حرم مطهر رضوي را ندارند و برخي نبود بازرس زن در آستان قدس رضوي را علت اين موضوع مي دانند.
وي گفت: طي اين مدت براي اثبات خود سختي هاي بسيار كشيديم، چرا كه تقريبا تنها عكاس خبري زن هستم كه همپاي عكاسان مرد در حرفه عكاسي خبري دوام آورده ام.
* انجمن عكاسان خبري در تهران داير است
مهدي قرباني كه حدود 10 سال عكاس خبري است به خبرنگار ايرنا گفت: از سال 85 تاكنون عكاسي خبري را از مشهد شروع كردم و از سه سال گذشته به تهران رفته ام.
وي كه اكنون در خبرگزاري جمهوري اسلامي مركز تهران مشغول كار است، افزود: انجمن عكاسان خبري در تهران هم اكنون داير است و حدود 400 عضو دارد.
وي بيان كرد: در تهران با توجه به رويدادهاي بيشتر و محور خبر رساني بودن، عكاسي خبري نمود بيشتري مي يابد و جاي كار بيشتري دارد.
به گفته وي، در شهرستان ها با توجه به بكر بودن فضاها، براي كارهاي مستند جاي كار بيشتري وجود دارد.
* عكاسي خبري نيازمند انجمن مستقل از رشته عكاسي است
رئيس انجمن عكاسي خراسان رضوي نيز گفت: انجمن عكاسي در اين استان از سال 1370 با هدف ترويج و حمايت حرفه اي و صنفي از حرفه عكاسي تشكيل شده است و هم اكنون حدود 500 عضو دارد كه عكاسان خبري نيز از اعضاي اين انجمن به شمار مي روند.
مرتضي لطفي با بيان اينكه حوزه عكاسي شاخه هاي متعدد دارد، افزود: عكاسي خبري بخشي از عكاسي مستند اجتماعي است و عكاسي خبري كاركرد حرفه اي دارد و شغل محسوب مي شود.
وي بيان كرد: به همين دليل بايد انجمن مستقلي از رشته عكاسي براي رسيدگي به مشكلات و چالشهاي عكاسان خبري تشكيل شود.
وي ادامه داد: برآوردها نشان مي دهد كه اكنون بين 10 تا 15 عكاس خبري فعال در رسانه هاي خراسان رضوي شاغل هستند و حدود دو تا سه برابر اين تعداد دانش آموخته عكاسي خبري در مشهد داريم.
وي با بيان اينكه جنسيت در حرفه عكاسي خبري تاثير خود را گذاشته است، اظهار كرد: مردان به دليل اينكه محدوديتي براي حضور در مراسم يا بالا رفتن از ارتقاع و ديوار ندارند، مي توانند عكس هاي بهتري بگيرند.
*عكاسان خبري عضو خانه مطبوعات هستند
مدير عامل خانه مطبوعات خراسان رضوي تعداد اعضاي خانه مطبوعات در اين استان را بيش از 250 نفر عنوان كرد و گفت: هم اكنون عكاسان، خبرنگاران و گرافيست ها امكان عضويت در خانه مطبوعات را دارند.
مجتبي نوريان بدون اشاره به تعداد عكاسان خبري عضو افزود: خبرنگاران، عكاسان خبري و گرافيست ها به ترتيب بيشترين تعداد اعضاي خانه مطبوعات را تشكيل مي دهند.
وي بيان كرد: يكي از شرايط عضو ثابت در خانه مطبوعات داشتن يك سال سابقه بيمه است اما اعضاي افتخاري بدون سابقه بيمه مي توانند عضو شوند لذا عكاسان خبري كه بيشتر آنان بيمه نيستند مي توانند عضو افتخاري گردند.
به گفته وي، اعضاي افتخاري با اعضاي رسمي تفاوتي ندارند، جز اينكه اعضاي افتخاري نمي توانند در مجمع عمومي و در انتخاب هيات مديره شركت كنند.
وي خاطر نشان كرد: هم اكنون مقدمات راه اندازي انجمن عكاسان زير نظر خانه مطبوعات فراهم شده است اما عكاسان استان استقبال نكردند.
* عكاسان خبري هم مي توانند زير پوشش بيمه قرار گيرند
معاون فرهنگي و مطبوعاتي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي نيز گفت: هم اكنون تشكل مستقلي براي عكاسان خبري نداريم و عكاسان خبري زير پوشش خانه مطبوعات عضو گيري مي شوند.
يوسف اميني افزود: آمار دقيق از عكاسان خبري در دست نيست و با توجه به اينكه چندين روزنامه كثير الانتشار در خراسان رضوي داريم، تعداد آنها حدود 40 نفر تخمين زده مي شود.
وي با بيان اينكه عكاسي خبري شاخه اي از خبر را شامل مي شود، بيان كرد: عكاسان خبري مي توانند زير نظر خانه مطبوعات خراسان رضوي، انجمن عكاسان خبري را تشكيل دهند و فعاليت هاي صنفي و حقوقي خود را پيگيري كنند.
به گفته وي، عكاسان خبري بايد براي تشكيل انجمن مستقل زير نظر خانه مطبوعات پيگير باشند و اين اداره نيز از آن استقبال مي كند.
اميني با اشاره به اينكه عكاسان خبري هم مي توانند مانند خبرنگاران زير پوشش بيمه قرار گيرند، اظهار كرد: اگر عكاسان خبري مستندات و مدارك خود را در سايت 'سمان' قرار دهند، مي توانند همانند خبرنگاران فرايند بيمه خود را دنبال كنند.
معاون فرهنگي و مطبوعاتي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي گفت: هم اكنون به طور رسمي 550 خبرنگار از خراسان رضوي در سايت جامع رسانه ها زير مجموعه معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ثبت نام كرده اند كه 300 نفر آنان زير پوشش بيمه قرار گرفته اند.
3027 / 6053
مشهد- ايرنا- در عصر ارتباطات عكاسان خبري كه به شكارچيان ثبت وقايع معروف شده اند، در كنار خبرنگاران نقش مهمي در تكميل و غنا بخشيدن به اخبار و اطلاع رساني از رويدادها دارند.
