پژوهشكده اسناد در غربت/ دانش آموختگان مراجعه نمی كنند

«پژوهشكده اسناد» زیرمجموعه كتابخانه ملی در سال 82 و با هدف ایجاد زمینه­های مطالعاتی و تحقیقاتی، اعتلای دانش آرشیوی و فن بایگانی و انسجام بخشیدن به پژوهش­های تاریخی بویژه تاریخ معاصر ایران تاسیس شده است .
بكارگیری روش­های نوین فن مرمت و بازسازی اسناد و آماده سازی مجموعه­های موضوعی اسناد موجود در آرشیو برای ارائه به پژوهشگران و انجام تحقیقات لازم و نشر آنها از دیگر اهدافی است كه در تاسیس این پژوهشكده مورد توجه بود، تاكید مقام معظم رهبری بر ضرورت حفظ، مرمت و اشاعه اطلاعات اسناد از مهمترین نكاتی بوده كه در طرح تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقاتی در زمینه آرشیو و اسناد مورد توجه قرار گرفته است.

** دانش آموختگان مراجعه نمی كنند
رئیس پژوهشكده سازمان اسناد و كتابخانه ملی روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد طرح تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقاتی در زمینه آرشیو و اسناد گفت: این طرح پس از تصویب در سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت در شورای گسترش آموزش عالی مطرح شد و شورا با ایجاد این پژوهشكده موافقت اصولی و اساسنامه آن را در 11 ماده و شش تبصره تصویب كرد.
غلامرضا عزیزی ادامه داد: شورای گسترش آموزش عالی حدود 10 سال بعد در سال 82 با ایجاد پژوهشكده اسناد موافقت قطعی كرد.
وی با بیان اینكه سازمان در سال 1369، پنج كتاب منتشر كرد كه تعدادی از آنها تا پیش از آن به صورت رونوشت منتشر شده بود، تصریح كرد: در سال 1370 نیز دو جلد كتاب دیگر چاپ شد و در سال 1371 تعداد انتشارات سازمان به شش عنوان رسید.
رئیس پژوهشكده سازمان اسناد و كتابخانه ملی گفت: در كتاب تاریخ شناسی دوره پیش دانشگاهی رشته علوم انسانی چند صفحه درباره اسناد آرشیو ملی، تاریخ شفاهی و استفاده از اسناد وجود دارد، با این حال دانش آموختگان تاریخ كه بخوبی با سازمان اسناد و وظایف آن آشنا شده اند به ما مراجعه نمی كنند.
وی افزود: اگر تاریخ را به چهار گرایش ایران باستان، تاریخ اسلام، تاریخ ایران اسلامی و تاریخ اروپا تقسیم كنیم، یك چهارم دانشجویان این رشته ها مراجعه كنندگان آرشیو هستند، زیرا اسناد چندانی برای سایر گرایش ها وجود ندارد.
معاون سابق اسناد سازمان اسناد و كتابخانه ملی با بیان اینكه فعالیت های هرچند ناكافی برای معرفی پژوهشكده اسناد انجام شده، گفت: برپایی نمایشگاه اسناد در دانشگاه های تهران، شهید بهشتی و خوارزمی و چاپ حدود یكصد عنوان كتاب صنعتی و فصلنامه گنجینه اسناد از جمله این فعالیت ها است.
وی ادامه داد: این فصلنامه در یك دوره به عنوان فصلنامه علمی - پژوهشی درآمد، زمانی كه رشته آرشیو در دانشگاه تدریس نمی شد، حال دانشجوی رشته تاریخ ایران اسلامی، پایان نامه ای بدون مراجعه به اسناد می نویسد و استاد نیز از این پایان نامه دفاع می كند.
به گفته عزیزی، استفاده از اسناد كار دشواری است، كثرت مراكز اسنادی و دسترسی به اسناد خانوادگی و خواندن سند از جمله این دشواری هاست كه موجب شده میزان مراجعه به آرشیو ملی كم شود.
عزیزی افزود: افرادی كه وارد این عرصه می شوند باید به معنای واقعی علاقه مند باشند.

** برگزاری تورهای بازدید دانشجویی
رئیس پژوهشكده سازمان اسناد و كتابخانه ملی ادامه داد: چند سالی است كه تورهای بازدید دانشجویی در سازمان برگزار می شود و از سال 85 حداقل یك همایش در سال برگزار شده كه فراخوان ملی داشته است.
وی با بیان اینكه كارشناسان آرشیو همواره آمادگی مشاوره به پژوهشگران، دانشجویان و علاقه مندان برای استفاده از اسناد را دارند، یادآور شد: تمام دستگاه های دولتی و وابسته به دولت موظف هستند، اسناد خود را به آرشیو ملی بفرستند اما نمی شود به افرادی كه مدارك خانوادگی خود را جمع می كنند، گفت كه آنها را در اختیار سازمان اسناد قرار دهند.
به گفته عزیزی، از این رو بخش هایی كه قانون مشخص كرده باید در اختیار سازمان اسناد قرار گیرد اما موسسه خصوصی یا افراد را نمی توان ملزم به این كار كرد، هرچند همكاری های بسیار خوبی بین خانواده های صاحب سند و سازمان وجود دارد، به نحوی كه قدیمی ترین سند موجود در آرشیو ملی ایران، اهدایی است.

** دانش خود را در اختیار مراكز دیگر می گذاریم
عزیزی افزود: با توصیه سیدرضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و كتابخانه ملی، همكاران سازمان موظف هستند اسنادی را كه دستگاه های دولتی، تولید یا دریافت می كنند، تحویل گرفته و نگهداری كنند، زیرا این وظیفه ذاتی آرشیو است و هیچ امری نباید به آن خدشه وارد كند هرچند مراكز دیگری وجود دارند كه اسنادی را خارج از این دایره گردآوری و نگهداری كنند.
وی گفت: سازمان اسناد وظیفه دارد به آنها كمك كرده و دانش خود را در اختیارشان قرار دهد تا بتوانند داشته های خود را حفاظت كنند، زیرا این اسناد میراث اسنادی كشور هستند و باید به نسل های بعدی منتقل شوند.
فراهنگ ** 1880 ** 1071**