ساماندهي زباله هاي دريايي

شايد بسياري از ما هنوز صداي خش خش پاكت هاي قهوه اي كه ميوه و سبزي خريداري شده از آن سربرآورده بود را به خاطر داشته باشيم، پاكتي كه اكنون به نوستالژي تبديل شده و آرزوي بسياري از دوستداران محيط زيست است كه دوباره به چرخه مصرف بازگردد و يا سفره هاي چهارگوشي كه نان داغ خانواده را در خود جاي مي داد و اكنون ورقه هاي روزنامه كه سرشار از سرب و يا كيسه هاي پلاستيكي كه قاتل طبيعت هستند، جايگزين آنها شده اند.
ماندگاري 300 تا 1000 ساله پلاستيك ها و ضرر و زيان ناشي از آن به طبيعت از يك سو و ورود كيسه هاي پلاستيكي به درياها از سوي ديگر، محيط زيست دريايي زمين را تهديد مي كند.
آمارها نشان مي دهد سالانه 8 ميليون تن پلاستيك وارد اقيانوس ها مي شود و بنا به گزارش برنامه حفاظت از محيط زيست سازمان ملل متحد (UNEP)، برآوردها حاكي از شناور بودن 46 هزار قطعه زباله پلاستيكي در هر كيلومتر مربع از اقيانوس ها است.
با يك نظر اجمالي مي توان دريافت قدمت پلاستيك در زندگي بشر زياد نيست، از حدود 50 سال پيش تاكنون توليد پلاستيك در جهان به طور مداوم افزايش يافته است، بررسي ها نشان مي دهد در اين مدت توليد پلاستيك در جهان به طور متوسط حدود 9 درصد افزايش داشته است اين يعني اينكه سالانه ميليون ها تن پلاستيك به صورت زباله به جايگاه هاي دفن فرستاده مي شوند و يا بخشي از آنها وارد اقيانوس ها مي شوند.
چندي پيش اصغر مباركي مدير كل موزه طبيعي و تنوع ژنتيكي سازمان حفاظت محيط زيست گفته بود، طبق آمارهاي جهاني، متوسط عمر استفاده از هر كيسه پلاستيكي فقط 12 دقيقه و در هر دقيقه يك تا دو ميليون كيسه پلاستيكي مورد استفاده قرار مي گيرد و اين در حالي است كه براي حذف هر كدام از اين كيسه ها از طبيعت، بين100 تا هزار سال زمان نياز است.
به گفته وي در حال حاضر و طبق گزارش هاي جهاني، سرانه مصرف سالانه دنيا، 500 ميليارد تا يك تريليون كيسه پلاستيكي است و اين در حالي است كه بر اساس همين آمار سالانه يك ميليون پرنده دريايي و 100 هزار پستاندار دريايي اقيانوس ها به دليل آلودگي هاي مختلف محيط زيستي از جمله پلاستيك از چرخه حيات خارج مي شوند.
آبزيان به گمان اينكه غذا هستند كيسه هاي پلاستيكي را مي خورند و يا در آنها گرفتار مي شوند، بنابراين انديشيدن تدبيري براي جلوگيري از اين كار الزامي است و بر اين اساس چندي پيش سعيد متصدي معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست اعلام كرده بود كه حذف كيسه هاي پلاستيكي از چرخه مصرف جزو برنامه هاي اصلي سازمان حفاظت محيط زيست است.
وجود كيسه هاي پلاستيكي نه تنها بر طبيعت موجود در خشكي ها تاثير منفي دارد بلكه درياها ، اقيانوس ها و موجودات دريايي هم را نيز تحت تاثير قرار مي دهد، در اين راستا پروين فرشچي معاون محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا گفت: از نظر اجرايي براي اين مساله هنوز اقدامي نكرده ايم اما با توجه به اهميت موضوع ساماندهي اين بخش جزو برنامه هاي اين معاونت است.
وي با تاكيد بر اينكه ابتدا بايد بتوانيم زباله هاي سواحل را جمع آوري و ساماندهي كنيم افزود: مساله مهم اين است كه اگر ساز و كار ملي براي اين مساله وجود ندارد بايد آنرا ايجاد كرد.
وي با اشاره به اينكه سازمان حفاظت محيط زيست مرجع ملي كنوانسيون لندن است اظهار كرد: يكي از مسائلي كه اين كنوانسيون به آن اهميت زيادي مي دهد زباله هاي دريايي است بنابراين بايد روي اين كار برنامه ريزي كنيم.
با توجه به اهميت كنترل آلودگي درياها به واسطه دفع مواد زايد، كنوانسيوني با عنوان 'كنوانسيون جلوگيري از آلودگي دريايي از طريق دفع مواد زايد و ديگر مواد' موسوم به ' كنوانسيون لندن' مشتمل بر يك مقدمه و 22ماده و 3 ضميمه در تاريخ 8 دي ماه 1351 هجري شمسي مطابق با 29 دسامبر 1972 ميلادي در چهار نسخه در لندن، مكزيكوسيتي، مسكو و واشنگتن تنظيم و امضا شد و كشور ما نيز بر اساس ماده واحده 25 مصوب 1375/6/25 به آن ملحق شده است.
فرشچي گفت: در حال حاضر فقط در دو قالب برنامه ريزي كرده ايم و هنوز كار اجرايي را آغاز نكرده ايم،
اول اينكه ارگان هاي دريايي چگونه مي توانند در زمينه زباله هاي دريايي با هم همكاري كنند و دوم اينكه از براي فعاليت در اين زمينه در درياهاي خزر، عمان و خليج فارس از چه منابع منطقه اي و بين المللي مي توان استفاده كرد.
معاون محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست اظهار كرد: چون به پروتكل لندن ملحق شده ايم و مرجع ملي آن هستيم، در اين خصوص از سازمان بين المللي دريانوردي ( IMO ) هم كمك مي طلبيم همچنين از سازمان منطقه اي حفاظت از محيط زيست دريايي خليج فارس و درياي عمان ( راپمي ) و كنوانسيون تهران هم كمك خواهيم گرفت.
11 اگوست 2003 براي نشان دادن اهميت حفاظت از درياي خزر از سوي 5 كشور ساحلي خزر يعني ايران، روسيه، قزاقستان، تركمنستان و آذربايجان به عنوان روز جهاني خزر نامگذاري شد و همزمان با آن كنوانسيون حفاظت از محيط‌ زيست خزر به امضاي اين 5 كشور حاشيه خزر رسيد با مفادي متشكل از 4 پروتكل كه اعضاي اين كنوانسيون براي حفاظت از درياي خزر اتخاذ كردند كه به كنوانسيون تهران معروف است.
فرشچي گفت: ايجاد هماهنگي با ارگان ها و سازمان هاي دريايي داخلي، منطقه اي و بين المللي با هدف ساماندهي زباله هاي دريايي كه بيشتر پلاستيك و تورهاي ماهيگيري هستند، جزو برنامه هاي سال 95 معاونت دريايي سازمان محيط زيست است.
علمي 9014**1569