به گزارش روز شنبه گروه علمی ایرنا از پایگاه اینترنتی دویچه وله، دمانس یا زوال عقل بر اثر تخریب سلول‌های مغز به‌وجود می‌آید و باعث كاهش تدریجی عملكرد شناختی فرد می‌شود، یكی از شایع‌ترین نوع دمانس، آلزایمر است.
**ضعف شنوایی
زندگی اجتماعی برای سالمندانی كه دچار ضعف شنوایی هستند رنج‌آور است. توانایی‌های ذهنی افرادی كه دچار سنگینی گوش هستند سریع‌تر از سالمندانی كه از شنوایی خوبی برخوردارند كاهش می‌یابد.
توصیه پژوهشگران آمریكایی كه ارتباط بین این دو را كشف كرده‌اند این است: سنگینی گوش را نباید دست‌كم بگیرید و بلافاصله برای استفاده از سمعك اقدام كنید.
**داروهای خواب‌آور
پژوهش‌ها نشان داده‌اند داروهایی كه به میزان زیاد یا در مدت طولانی برای رفع بی‌اختیاری ادرار، بی‌خوابی یا افسردگی استفاده می‌شوند (حتی بعد از قطع مصرف) فرد را برای ابتلا به دمانس مستعدتر می‌كند.
پژوهشگران توصیه می‌كنند كه افراد مصرف داروهای حاوی آنتی كولینرژیك را به حداقل برسانند و تاثیرات درمانی این داروها را به‌طور مرتب كنترل كنند و در صورت مشاهده بی‌تاثیری داروها این روش درمانی را متوقف كنند.
**داروهای كاهش دهنده اسید معده
اغلب در موارد بروز سوزش معده از داروهای كاهش‌دهنده اسید معده استفاده می‌شود. بررسی‌ها نشان داده‌اند سالمندانی كه به مدت طولانی از داروهایی نظیر امپرازول Omeprazol و پانتوپرازول Pantoprazol استفاده می‌كنند به میزان 44 درصد بیشتر ازافردای كه از كاهش‌دهنده‌های اسید معده استفاده نمی‌كنند در معرض ابتلا به دمانس هستد.
هنوز به درستی معلوم نیست كه آیا مصرف این داروها و یا عامل ناشناخته مشترك دیگری خطر ابتلا به دمانس را افزایش داده است یا خیر. اما در هر حال بنا به توصیه این پژوهشگران بهتر است از داروهای ضد اسید فقط در موارد واقعا ضروری استفاده شود.
**كمبود ویتامین D
حمام آفتاب از بروز بیماری آلزایمر و دیگر بیماری‌های ناشی از دمانس جلوگیری می‌كند. علت آن این است كه نور آفتاب ویتامین D مورد نیاز بدن را تامین می‌كند.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده افرادی كه دچار كمبود ویتامین D هستند 53 درصد بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به دمانس قرار دارند. البته ویتامین D در برخی مواد غذایی چون ماهی هم وجود دارد اما 90 درصد نیاز انسان از طریق جذب نور آفتاب تامین می‌شود.
**استرس
جدایی، مرگ شریك زندگی، هم‌زیستی با افراد روان‌پریش و فشارهای شدید روحی خطر ابتلا به دمانس را افزایش می‌دهد. بر اساس پژوهشی كه در دانشگاه گوته‌برگ سوئد انجام شده است زنان بیشتر در معرض خطر هستند.
عوامل استرس‌زا 15 درصد خطر بروز آلزایمر را افزایش می‌دهد. علت احتمالی آن این است كه استرس موجب تغییرات هورمونی می‌شود كه خود تاثیرات منفی بر سیستم اعصاب مركزی دارد.
**شخصیت ناپایدار
كسی كه دچار ناپایداری عاطفی- هیجانی است، برای مثال عصبی، ترسو، دمدمی‌مزاج، نامطمئن و پراسترس است بیشتر از فردی كه ثبات عاطفی دارد مستعد ابتلا به آلزایمر است. روانشناسان این ویژگی را روان‌رنجوری می‌نامند.
دمانس در میان زنانی كه به سرعت دچار استرس می‌شوند و به دگرگریزی و انزوا روی می‌آورند شایع‌تر است.
**احساس تنهایی
در باره تنهایی و احساس تنهایی گفته می‌شود كه همچون دو لنگه كفش هستند. فردی كه تنهاست از احساس تنهایی نیز رنج می‌برد. همین احساس تنهایی آشكارا یكی از عوامل بروز دمانس است.
بر اساس تحقیقاتی كه روی 2000 شركت‌كننده انجام گرفته است، احتمال بروز دمانس در افرادی كه تنها زندگی می‌كنند 2،5 درصد بیشتر است. افراد تنها برای مقابله با این مشكل باید گروه‌های اجتماعی تشكیل دهند و در فعالیت‌های جمعی شركت كنند.
**دیابت و فشارخون
دیابت و فشار خون به عروق آسیب می‌رسانند. به همین علت افراد دیابتیك نیز در معرض بروز دمانس هستند و به طور متوسط دو سال زودتر از افراد غیر دیابتیك به بیماری‌های ناشی از دمانس مبتلا می‌شوند.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده فشارخون نیز به دلیل خطری كه برای سیستم عروقی به‌وجود می‌آورد فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به دمانس قرار می‌دهد و اگر فرد بین سنین 30 تا 50 به بیماری فشار خون دچار شود تا 62 درصد بیشتر از دیگران در معرض خطر دمانس قرار می‌گیرد. ولی چنانچه فشار خون در سنین 80 تا 90 سالگی بروز كند ممكن است فرد از خطر دمانس مصون بماند.
**استعمال سیگار
فرد معتاد به مصرف سیگار نه تنها به ریه خود آسیب می‌زند و خطر ابتلا به سرطان را بالا می‌برد، بلكه به مغز خود نیز صدمه وارد می‌كند، زیرا نیكوتین و امثال آن باعث تنگی عروق می‌شود. همین امر سبب اختلال در رسیدن اكسیژن و مواد غذایی به مغز و در نتیجه بروز آسیب‌های شناختی و در نهایت دمانس می‌شود.
**وزن نامناسب
چاقی یا لاغری هیچ كدام برای بیماری دمانس مناسب نیست. ولی پژوهشگران در این باره اختلاف نظر دارند. برخی داشتن كمی اضافه وزن را عاملی موثر در كنترل خطر ابتلا به دمانس می‌دانند و برخی معتقدند همان اضافه وزن ممكن است احتمال بروز بیماری را بالا ببرد. پژوهشگران هنوز به پاسخ قطعی و توصیه مناسبی در این باره نرسیده‌اند.
**افسردگی
افسردگی و دمانس اغلب دست در دست هم دارند. پیش از این مشخص نبود كه كدام یك مقدم بر دیگری ظاهر می‌شود. به عبارت دیگر آیا افسردگی عامل خطر دمانس است یا تنها یك علامت زودهنگام برای آن؟ هر چقدر علائم افسردگی شدیدتر باشند، فرد برای ابتلا به دمانس مستعدتر است. بنابراین افرادی كه از افسردگی رنج می‌برند می‌بایست حتما تحت درمان قرار گیرند.
**زندگی ناسالم
پژوهشگران معتقدند بهترین عامل مصونیت از خطر ابتلا به دمانس، پیش گرفتن روشی سالم برای زندگی است: عدم مصرف سیگار و الكل، رژیم غذایی سالم، وزن مناسب و تحرك كافی.
این پنج عامل نه تنها باعث تقویت اندام می‌شوند بلكه سلامت روانی را نیز تامین می‌كنند. تحقیقات طولانی در این زمینه نشان داده‌اند توجه به این پنج نكته تا 60 درصد خطر ابتلا به دمانس را كاهش می‌دهد.
علمی **1311**1440
تهران - ایرنا -محققان به تازگی عواملی را شناسایی كرده اند كه سبب افزایش ابتلا به بیماری زوال عقل می شود.
