طرح غربالگری شنوایی نوزادان سال ها است كه در ایران انجام می شود و نتایج بسیار خوبی نیز در شناسایی و درمان به موقع نوزادان دچار كم شنوایی مادرزادی به دنبال داشته است. اما پس از این غربالگری، معمولا تا هنگام ورود كودك به مدرسه و انجام تست های اجباری سلامت، كودكان از نظر شنوایی دیگر بررسی نمی شوند.
به گفته پزشكان در همین محدوده زمانی ممكن است مشكلات متعددی برای سلامت شنوایی كودك ایجاد شود كه در بیشتر موارد ناشناخته باقی می ماند و می تواند منجر به مشكلات حادتر و ماندگاری برای آنها شود.
به همین دلیل توصیه می شود كه والدین با آگاهی یافتن از علائم كم شنوایی، به محض مشاهده این علائم كودك را به پزشكان مربوطه ارجاع دهند و همچنین در معاینات دوره ای كودكان، سلامت شنوایی آنها بررسی شود.
دكتر مهدی خواجوی رییس انجمن جراحان گوش، گلو و بینی و سر و گردن ایران در مورد اهمیت این موضوع به خبرنگار علمی ایرنا گفت:پس از معاینه نوزاد در طرح غربالگری شنوایی در بدو تولد، دیگر معاینات گسترده و همگانی تا پیش از ورود به دوره ابتدایی در كشور صورت نمی گیرد؛ این درحالی است كه بسیاری از مشكلات شنوایی دانش آموزان طی رشد آنها به وجود می آید كه لازم است والدین به این موضوع توجه كرده و با مشاهده علائم به پزشك مراجعه كنند.
وی با بیان اینكه حتی پس از ورود به مدرسه لازم است به صورت دوره ای و دقیق و با كمك پزشكان، شنوایی شناسان یا افراد آموزش دیده مانند مربیان بهداشت سلامت شنوایی دانش آموزان بررسی شود، افزود: البته برخی مدارس گاهی بررسی هایی انجام می دهند كه كامل و جامع نیست و اگر دانش آموزان مشكل شنوایی داشته باشند با این بررسی های پراكنده شناسایی نمی شوند.
وی توضیح داد: والدین، آموزگان و مربیان بهداشت در صورت مشاهده افت تحصیلی فاحش در دانش آموزان، كاهش توجه آنها به آموزش ها و یا نیاز به صداكردن او با صدای بلند باید این مسایل را جدی گرفته و آن را به حساب تنبلی و بی توجه بودن دانش آموز نگذاشته و بررسی های پزشكی لازم را در این زمینه انجام دهند.
خواجوی گفت: شایع ترین مشكلات شنوایی در كودكان، كم شنوایی مادرزادی است كه در هر هزار تولد، حداقل سه نفر دچار مشكلات شنوایی هستند كه تعداد قابل توجهی است و رسیدگی به آنها ضروری است؛ اما در طول رشد نوزاد از زمان تولد تا سن مدرسه نیز می تواند مشكلات مختلفی مانند برخی بیماری های عفونی پیش آید كه شنوایی كودكان را تحت الشعاع قرار دهد.
** عفونت های تنفسی از عوامل كم شنوایی كودكان
مدیرگروه گوش، حلق و بینی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی نقش برخی بیماری ها در بروز كم شنوایی در كودكان را موثر دانست و گفت: بیماری های مختلفی در بروز این كم شنوایی ها موثر هستند كه شایع ترین آنها عفونت های تنفسی است؛ عفونت های تنفسی فضای گوش میانی را درگیر می كند به گونه ای كه هوا به خوبی به گوش میانی نمی رسد و سبب تجمع مایع در گوش میانی می شود.
خواجوی افزود: پیشرفت این بیماری به آهستگی صورت می گیرد بنابراین تشخیص آن برای والدین كمی مشكل است؛ از این رو لازم است برای تشخیص به موقع، كودك تحت معاینه های دوره ای شنوایی قرار گیرد.
وی خاطرنشان كرد: تب و درد و خارش در ناحیه گوش ازجمله علائم عفونت های گوش میانی است اما تجمع مایع در گوش میانی كه منجر به كم شنوایی می شود، علامت خاصی ندارد و به صورت آرام و مزمن پیشرفت می كند.
خواجوی در خصوص شیوع عفونت حاد گوش میانی گفت: تا سن هفت سالگی بیش از 90 درصد كودكان به این عارضه مبتلا می شوند اما باقی ماندن این عفونت و ایجاد مشكلات بعدی مانند تجمع مایع در گوش، شیوعی حدود 10 درصدی دارد.
وی با تاكید بر لزوم رعایت مسائل بهداشتی به منظور پیشگیری از عفونت هایی تنفسی فوقانی، اظهار كرد: علاوه بر مسائل بهداشتی، مسائل اقتصادی و فرهنگی خانواده ها، مصرف دخانیات توسط والدین در محیط خانه و تغذیه با شیرخشك می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.
به طور كلی آمارها نشان از شیوع 3 تا 5 درصدی كم شنوایی های متوسط تا عمیق در ایران دارد و اینكه سالانه چهار تا پنج هزار نوزاد كم شنوا در كشور متولد می شوند. ازدواج های فامیلی، یكی از علل اصلی بالا بودن كم شنوایی و ناشنوایی ژنتیكی در ایران نسبت به آمارهای جهانی عنوان شده است.
** بدشنوایی در كودكان
بدشنوایی نیز از دیگر مشكلات شنوایی كودكان و دانش آموزان دوره ابتدایی است كه به عنوان اختلال پردازش مركزی شنوایی و وجود نقص در پردازش محركات شنوایی از آن نام برده می شود. در این حالت، دانش آموز صدای معلم یا دیگران را به راحتی می شنود اما در توجه كردن به صدا و تفكیك اصوات از یكدیگر دچار مشكل است.
در بدشنوایی، آسیب ساختاری به گوش وارد نمی شود اما گوش دچار تنبلی می شود و در این حالت دانش آموز نمی تواند به صدای معلم در كلاس درس گوش دهد.
دكتر سعید ملایری شنوایی شناس چندی پیش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، شیوع بدشنوایی در دانش آموزان را دو تا سه برابر كم شنوایی عنوان و گفته بود كه این اختلال به دلیل پنهان بودن، تاثیر قابل توجهی بر مهارت های یادگیری دانش آموزان می گذارد؛ از این رو، والدین باید در صورت مشاهده علائم این اختلال، به پزشكان مربوطه مراجعه كنند.
نقص توجه و حواس پرتی، توجه بیش از اندازه به برنامه های تلویزیونی و بلندكردن صدای آن، با صدای بلند صحبت كردن، خسته و كلافه شدن در محیط های شلوغ، مشكل در خواندن، تلفظ و یادگیری، ضعف در دایره لغات و حفظ كردن آنها، ضعف در یادگیری زبان دوم، درخواست دائم برای تكرار مطالب، مشكل در اجرای چند دستور كلامی پشت سر هم و ضعف در یادگیری موسیقی از مهمترین علایم بدشنوایی است.
به گفته ملایری، با استفاده از درمان های توانبخشی می توان در دو تا سه ماه مهارت گوش دادن را در دانش آموزان تقویت كرد و به این طریق از بسیاری مشكلات تحصیلی پیشگیری كرد.
به طور كلی به گفته پزشكان، بی توجهی به كم شنوایی و بدشنوایی نوزادان، كودكان و دانش آموزان در دوران ابتدایی و همچنین عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند منجر به كم شنوایی های دائم با نیاز به استفاده از سمعك یا ناشنوایی مزمن شود.
هشتم مهرماه مصادف با 30 سپتامبر، روز جهانی ناشنوایان نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری، ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، دانسته هایی از زبان اشاره و آگاهی سیاستمداران و عموم مردم از مشكلاتی است كه این قشر با آن رو به رو هستند.
علمی**1834**1440 **خبرنگار: ناهید شفیعی ** انتشار دهنده :معصومه گلشن
تهران- ایرنا- علاوه برناشنوایی های مادرزادی برخی از ناشنوایی ها از بی توجهی به كم شنوایی افراد در سنین نوزادی و كودكی ناشی می شود این درحالی است كه به گفته پزشكان در صورت تشخیص و درمان به موقع، می توان به راحتی آن را درمان و از ناشنوایی یا كم شنوایی های حاد پیشگیری كرد.
