در زمان هايي كه ديگر خر، استر و اسبي در زندگي شهري وجود ندارد كه اسبابي براي استفاده آن باشد، در نتيجه صنعتگري براي توليدش فعاليت نمي كند.
«پالان‌گري» از صنايع قديمي است كه در استهبان در شرق فارس رمقي برايش نمانده است اما روزگاري بازاري براي خود داشت و صنعتگراني بودند كه زحمت توليد ابزاري چون پالان را به جان مي‌خريدند.
از زماني كه بشر توانست الاغ، استر و اسب را رام كند و به كنترل خود درآورد، به فكر ابزاري بود تا در بهره برداري از چارپايان زحمتي كمتر را متحمل شود كه پالان را ساخت تا هم حيوان باركش در حمل بار آسوده تر باشد و هم انسان سواريش بر چارپايان لذت بخش تر شود.
اگرچه شغل پالان دوزي و محصول منحصر به فردش، پالان تقريبا ديگر جايگاهي در بازار ندارد اما هنوز هم افرادي يافت مي شوند كه بدين حرفه مشغولند.
در استهبان قديم به دليل استفاده زياد مردم از چاروا اين حرفه از رونق خوبي برخوردار بود.
در گشت و گذاري كه در شهراستهبان داشتيم صنعتگر كمر خميده اي را ديديم كه به اين حرفه مشغول است و سال ها عمر خود را صرف پالان گري كرده است.
نعمت الله رياحي اصطهباناتي كه 45 سال است در حرفه پالان دوزي مشغول است و از ابتدا استاد خود بوده و هيچ زماني شاگردي نكرده است در گفت و گويي به تشريح وضعيت پالان دوزي در اين شهرستان مي‌پردازد.
پرسيديم: از پالان دوزهاي قديمي استهبان كسي را به خاطر داريد؟
پاتسخ رياحي اين است:البته مرتضي كر، پسر شمشيرخان، محمدخان، موسي كاكاي محمدخان، درويش، حاجي محمد، من‌باقر (محمدباقر) و ...
مي خواهيم بدانيم آيا بجز رياحي كس ديگري هم در استهبان به اين حرفه مشغول است؟
پاسخ او منفي است و مي گويد: تقريبا 20 سال يا بيشتر است كه اين شغل از رونق افتاده و اكنون تنها مغازه‌اي كه باقي مانده است، مغازه بنده است.
او گفت:چند تا شاگرد پرورش دادم ولي كار را دنبال نكردند و رفتند پي كارِ ديگري.اين كار دقيق و پر زحمت است عين ساعت بايد دقيق كار شود زيرا اگر همه چيزِ پالان به طور دقيق پيش نرود، پالان از روي چاروا مي‌لغزد و سرنشين‌اش را به زمين مي‌زند.
رياحي به ياد ندارد اولين مزدي كه در اين شغل گرفت چقدر است اما قيمت پالان را در45 سال پيش كه به قول خودش نشست پاي كار مي داند كه 50 تا يك توماني بود.
قيمت فعلي يك پالان چقدر است؟ كه رياحي گفت: قيمت يك پالان در حال حاضر حدود 600 هزار تومان است كه با توجه به اينكه هشت روز دوخت آن طول مي كشد و تعداد پايين آن اصلاً پاسخگو نيست.
ب ااين حال رياحي همچنان به اين شغل ادامه مي دهد ولي بيم آن مي رود با گذشت زمان و پايان عمر، ديگر هيچ كس نباشد كه حتي خاطره اي از اين حرفه بيان كند.
مصاحبه كننده: روح الله سعادتمند نژاد ** انتشاردهنده: غلامرضا مالك زاده
1876
شيراز- ايرنا - شغلي به نام پالان گري يا پالان دوزي همچون بسياري ديگر از مشاغل كه بايد خودشان و شاغلانشان بازنشسته شوند، رمقش را از دست داده و درعصر آهن و ماشين‌هاي خودكار و نيمه خودكار جايگاهي براي عرضه و جلوه ندارد.
