به گزارش روز چهارشنبه ايرنا، در نخستين روز از ماه محرم، مردم بافق به ويژه جوانان و نوجوانان با پوشيدن لباس سياه ،نصب پرچم وبيرق عزا و سياه پوش كردن سر در اماكن مذهبي، اداري و تجاري به استقبال اين ماه عزا مي روند و از هم اينكه بيش از 10 خيمه كه نماد خيمه هاي امام حسين (ع) است در مقابل امازاده عبدا... اين شهر بر پا شده است.
اين خيمه ها ظهر عاشورا در اجراي تعزيه از سوي به اصطلاح يزيديان به آتش كشيده مي شود و به صورت نمادين يتيمان سالر شهيدان به اسارت گرفته مي شوند.
آئين نخل بندي كه قشر جوان با استفاده از تجارب سالخوردگان به آن مي پردازد در روز اول محرم حكايت از رسيدن ماه حزن و اندوه شيعيان و سوگواري سيد و سالار شهيدان حضرت ابا عبدا... الحسين (ع) دارد.
مردم اين شهرستان اعم از شهري و روستايي در روز اول ماه محرم با بسيج همگاني نخل هاي خود را تزئين و سياه پوش مي كنند.
نخل، نماد پيكر پاك امام حسين (ع) است و چون در زمان هاي قديم براي تزيين تابوت از برگ هاي درخت خرما استفاده مي شده، نام نخل را براي خود جاودان كرده است.
مراسم نخل برداري و يا نخل گرداني كه كهن ترين آيين عزاداري در شهرستان بافق است با مفهوم تشييع پيكر مقدس سيد الشهدا امام حسين (ع) هم در روز عاشورا و هم سوم امام برگزار مي شود.
عزاداري سيد و سالار شهيدان امام حسين (ع) در شهرستان بافق به طور عمده در دهه اول محرم همراه با آيين ويژه اي برگزار مي شود و هنوز رنگ و بويي از سنت هاي ديرينه در سوگواري ها به چشم مي خورد.
از اين روست كه هر سال در اين دهه مردم از نقاط مختلف استان يزد و ساير شهرستانهاي همجوار براي شركت در اين مراسم به بافق سفر مي كنند.
گرچه اين بخش از فرهنگ هم از تاثير تكنولوژي و رسوخ ساير فرهنگ ها در امان نمانده و در برخي از زمينه ها، فقط جلوه هايي از آن ها در اذهان بزرگسالان باقي مانده و نسل جديد از آن ها بي خبرند اما در سال هاي اخير گوشه هايي از اين اداب و سنن به اجرا در مي آيد تا جوانان و نو جوانان با آنها آشنا باشند.
*هئيت سينه زني
در تمام محله هاي كوچك و بزرگ شهر بافق هيات هاي سينه زني شكل مي گيرد و دستجات با نظم و ترتيب خاص از محله خود با نوحه سرايي وسينه زني از اول تا دهم محرم و همچنين سومين روز شهادت حضرت ابا عبدا... احسين (ع) به سمت امام زاده عبدا... اين شهر حركت مي كنند.
دسته هاي سينه زني كه به صحن و سراي امام زاده عبدا... بافق وارد مي شوند با توقف كوتاه در اين مكان و ريتم سه ضرب به سر و سينه مي زنند و مردم اعم از زن و مرد هم با آنها هم نوا مي شوند و به عزا داري مي پردازنند.
*هيئت زنجيرزني
هيئت زنجيرزني بافق را مرحوم غلامجسين قاسم زاده بنيان گذاشت، او در سفري كه به كربلاي معلي داشت، هيئت زنجيرزني را ديده بود و پس از بازگشت به بافق عده اي از عزاداران را جمع كرد و آن ها را در منزل خود تمرين داد.
ابتدا با زنجيرهاي طولي زنجير مي زدند و عزاداري مي كردند و در نخستين سال تشكيل اين هيئت در روز اربعين حسيني از محله لرد حركت كردند و به خانه مرحوم شريفي، جنب حسينيه «حوض بازو» رفتند كه همه ساله مراسم روضه خواني برپا مي شد.
كم كم زنجيرهاي افشان، جايگزين زنجيرهاي طولي شد و از محلات مختلف هيئت هاي زنجيرزني حركت كردند و در تكايا و حسينيه ها به سوگواري پرداختند.
امروزه هر محله هيئت زنجيرزني و سينه زني دارد و شب هاي دهه اول محرم، عصر و شب تاسوعا و روز عاشوراي حسيني و سوم شهادت امام حسين (ع) در نظام نوبت بندي به حركت در مي آيند و به رسم عزاداري اين امام مظلوم بر سر و سينه مي زنند.
*جوش دوره
عزاداران حسيني در روز تاسوعا به دو دسته تقسيم مي شوند و با اشعاري محزون در حاليكه به سينه مي زنند و يك پاي خود را جلو و پاي ديگر را به عقب و سپس پاي راست بلند كرده و به زمين مي زنند به دور علمي كه وسط محل عزا داري نصب شده مي چرخند.
در اين روز براي افرادي كه در طول سال يعني از محرم پارسال تا تاسوعاي امسال از دنيا رفته اند جوش دوره مي زنند.
هنگام جوش زدن براي متوفي ابتدا اسم او را را اعلام و سپس با اشعار: يا مظلوم حسينم يا محروم حسينم جوش دوره مي زنند و از او ياد مي كنند.
هر محله به دين ترتيب از درگذشتگان محل خود در مراسم سوگواري امام حسين (ع) ياد مي كند.
براي زناني كه از دنيا رفته اند جوش نمي زنند فقط اسم او را اعلام كرده و برايش فاتحه مي خوانند.
*هيات تعزيه
هئيت ويژه تعزيه از سال هاي قديم در بافق شكل گرفته و با پير شدن افراد جاي آنها را جوانان اين هئيت مي گيرند.
اين هئيت در ظهر روز عاشورا با پوشيدن لباس عرب و در نقش هاي ياران امام حسين و فرماندهان لشكر يزيد گوشه اي از واقعه جانگداز كربلا را به نمايش مي گذارند.
هنگام اجراي تعزيه زن و مرد و پير و جوان به ياد مصيبت هاي امام حسين و زينب كبري اشك ماتم مي ريزنند .
*هيئت عرب هاي باديه نشين
اين هيات با اين نام اكنون وجود ندارد ولي جمعي از مردم بافق به رسم و آئين گذشته در روز عاشورا براي طفل 6 ماهه امام حسين (ع) عزاداري ، سوگواري و نوحه سرايي مي كنند.
آن ها بيشتر براي مظلوميت طفل 6 ماهه نينوا، حضرت علي اصغر نوحه عربي مي خواندند و جوش دوره مي زنند.
*هيئت بني اسد
در تاريخ منقول است كه پيكر شهداي كربلا سه شبانه روز در ميان آفتاب و ريگ هاي گرم كربلا افتاده بود و كسي جرات نمي كرد اجساد مطهر آن ها را دفن كند تا اين كه زناني از قبيله بني اسد كه در آن حوالي زندگي مي كردند در هيئتي ناشناس و در لباس مردانه براي تشيع و تدفين شهدا حركت كرده و پيكر شهداي بي سر كه توسط امام سجاد (ع) شناسايي شدند را دفن كردند.
پس از آن واقعه در تعدادي از شهرهاي شيعه نشين از جمله شهر بافق، همه ساله گروهي از افراد ظهر روز عاشورا در قالب هيئتي به نام بني اسد به عزاداري مي پرداختند.
عزاداران بافقي عباي سياه بر تن كرده، آستين هاي خود را بالا مي زدند و كمر خود را با شال مي بستند و در حالي كه بيل و كلنگ در دست و حصير همراه داشتند، عزاداري و نوحه سرايي مي كردند و در پايان در يكي از قبرستان هاي نزديك رفته و به طور نمادين شهداي كربلا را دفن مي كردند.
بافق با جمعيتي افزون بر 40 هزار نفر در فاصله 110 كيلومتري يزد واقع شده است.
هم اينك بيش از 80 هيات مذهبي در اين شهرستان فعاليت دارند كه اين روز ها خود را براي مراسم عزاداري سالار شهيدان كربلا آماده مي كنند.
7543/6197 خبرنگار: اصغر عسكري ** انتشار: محمد حسين فلاح تفتي
يزد- ايرنا- آيين هاي ماه محرم، همه ساله به شيوه سنتي و رسوم بر جاي مانده از گذشتگان در جاي جاي شهرستان بافق برگزار مي شود .
