اصحاب اباعبدالله الحسین (ع) خود را برای نبردی نابرابر در برابر تمامی كفر آماده می كنند و هر كدام نجواهای عاشقانه ای به شوق جنگ در ركاب پسر رسول خدا (ص) دارند. همه لحظه شماری می كنند تا وعده ارباب شهیدان برای روز دهم درباره شهادتشان تحقق یابد تا خونشان در راه دین خدا بر خاك سوزان كربلا جاری شود.
تاسوعا روز دلدادگی ها، وداع های جانسوز، بشارت های بهشتی و عاشق پیشگی فدائیان خاندان رسول اعظم (ص) است كه درس های بسیاری برای امروز و فردای ما دارد كه استقامت برای اعتلای كلمه حق از اصلی ترین آنهاست.
هزار سال گذشته است از حكایت مجنون و هنوز مردم صحرانشین سیه پوشند. از روزی كه واقعه جانگداز، جانسوز و جهانسوز عاشورا در محرم سال 61 هجری اتفاق افتاد، احوال گروهی از خلایق را دگرگونی دیگری حاصل آمد.
تأثیری كه واقعه عظیم كربلا بر فرهنگ مسلمانان گذاشت بر كسی پوشیده نیست. امروزه مسلمانان و به ویژه شیعیان، فرهنگ عاشورا را با فرهنگ بومی خویش آمیخته اند.
بررسی فرهنگ و رفتار عامه مردم بیانگر این مطلب است كه گاه فرهنگ عاشورا چنان با فرهنگ بومی هر منطقه ممزوج شده كه به هیچ وجه انفكاك آن میسر نیست.
آیین های ماه محرم و به ویژه مراسم روز های تاسوعا و عاشورا در ساوجبلاغ و روستاهای تابعه آن همانند سایر مناطق كشور با شور و حال خاصی برگزار می شود.
مردم شهرستان ساوجبلاغ پیش از شروع ماه محرم با سیاه‌پوش كردن شهرو روستا ، خود را برای عزاداری امام حسین(ع) آماده می‌كنند، همچنین برپایی خیمه‌ها و تكیه‌های عزاداری و ایستگاه‌های صلواتی در نقاط مختلف، چهره معنوی خاصی به شهرستان می‌بخشد
از ابتدای ماه محرم مراسم عزاداری و روضه خوانی در مساجد و زینبیه ها به طور منظم برگزار می شود. پس از اتمام عزاداری و روضه خوانی در مساجد، مراسم سینه زنی و زنجیرزنی توسط هیات های عزاداری در محل حسینیه ها و خیابان های اصلی روستاهای كهن این شهرستان تا حدود نیمه های شب ادامه می یابد.
این مراسم در روزهای تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد. در این روزها تمامی افراد منسوب به روستا ها، در هر نقطه از كشور باشند، سعی می كنند در آیین های عزاداری روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی در روستای خود شركت نمایند.
دسته عزاداری، معادل هیأت است. امروزه در شهرها، هیأت های عزاداری تحت عناوین خاص به عزاداری می پردازند، ولی در روستاها هنوز شكل سنتی آن تا حدود زیادی حفظ شده و مجموعه عزاداران هر روستا، به دسته آن روستا معروف است.
یكی از مراسم‌هایی كه از اهمیت معنوی بالایی دربین مردم از جمله آذری‌زبانان شهرستان برخوردار است، مراسم تشت‌گذاری است كه به عنوان نماد سقای كربلا، رود فرات و آب دریغ شده از اهل بیت و یاران امام‌حسین(ع) در روز اول محرم با اجرای مراسم عزاداری خاص و قرائت دعا به صورت تبرّك بین عزاداران توزیع میشود.
هنر تعزیه در ایران برای انتقال پیام و مفهوم عاشورا به نسل‌های بعد، از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. طی قرن‌های متمادی عاشقان اهل بیت(ع) به ویژه امام‌حسین(ع) با زبان تعزیه، قیام و نهضت عاشورا را برای مردم تشریح و تبیین كرده‌اند و این فرهنگ غنی در شهرستان ساوجبلاغ قدمت چند صد ساله دارد.
برگزاری مراسم تعزیه و نمایش واقعه عاشورا از دیگر مراسمی است كه اغلب در شهرستانهای البرز به ویژه روستای برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ برگزار میشود.
حسینیه اعظم در این روستا كه یكی از ارزشمندترین آثار تاریخی ومذهبی استان البرز و شهرستان ساوجبلاغ محسوب میشود در ایام ماه محرم مملو از عزاداران امام حسین(ع) است كه به برگزاری مراسم عزاداری و سینه زنی و نمایش تعزیه می‌پردازند.
مراسم شیرخوارگان و سه ساله‌های حسینی از جمله برنامه‌هایی است كه توسط مادران، كودكان و شیرخواره‌های سراسرشهرستان برای به نمایش گذاشتن مظلومیت حضرت علی‌اصغر(ع) و حصرت رقیه(س) برگزار میشود.
با نزدیك شدن به تاسوعا و عاشورای حسینی شهرها و روستاها حال و هوای دیگری به خود می‌گیرد و همه در تلاش هستند تا به نحوی ارادت خود را به امام حسین (ع) ابراز كنند.
تجمع بزرگ عاشورائیان در روز هشتم محرم از برنامه این ایام در شهرستان است . در این روز مردم و هیئت‌های عزاداری در كنار هم با زمزمه نواهای حسینی و تشكیل دسته‌های سینه زنی به سوگواری امام حسین(ع) می‌پردازند. حمل بیرق كه نمادی از علمداری حضرت ابوالفضل(ع) در نبرد عاشوراست، توسط جوانان كه با شور و شوق حسینی در آسمان برافراشته میشود واقامه نماز ظهر عاشورا توسط مردم و عزاداران را می توان از زیباترین جلوه های این روز بزرگ بیان كرد.
استان البرز یكی از قطب های مهم اجرای تعزیه در كشور است كه از دیرباز توانسته جایگاه خودرا در بین مردم پیدا كند .
یكی از مناطقی كه در استان البرز تعزیه آن شهرت دارد روستای برغان ساوجبلاغ است.
برای اثبات سخنان به حسینیه برغان در شهرستان ساوجبلاغ میرویم كه با بیش از 5 قرن قدمت از جمله تكیه های مشهور كشور پس از تكیه دولت تهران است كه سالهاست پذیرای گروه های تعزیه در ایام محرم است.
قدمت تعزیه خوانی در این استان تا آنجایی است كه همه ساله قشرهای مختلفی از داخل و خارج از كشور برای تماشای آن خود را به حسینیه اعظم برغان شهرستان ساوجبلاغ استان البرز می رسانند.
تعزیه كه شروع شد فغان به اوج می رسد و آنقدر پیش می رود كه اشقیای سرخ پوش هم سینه زن حسین می شوند.
این بخشی از حال و هوای این روزهای تعزیه شهرستانهای استان البرز است.این هنر اصیل و معنوی در شهرها و روستاهای استان البرز نه تنها به دست فراموشی سپرده نشده بلكه هرسال برشكوه و برگزاری آن افزوده می شود و این هنر به صورت موروثی از نسلی به نسل دیگر آموزش داده می شود و عریضه های تعزیه از دوران صفویه برای تعزیه گردانان این استان به یادگار مانده است.
هنر تعزیه ابزار خوبی برای انتقال مفاهیم و دیدگاه عاشورا است كه قرن ها درمیان شیعیان رواج داشته است.
رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان ساوجبلاغ می گوید : هنر تاریخی تعزیه خوانی روستای برغان دارایی قدمت چند صد ساله بوده كه در این روستا برگزار می شود .
علیرضا طهماسبی اظهار داشت : مكان تعزیه بنای تاریخی و فرهنگی حسینیه است كه این بنا در دوره صفویه احداث شده ، بنا دارای رواق هایی در میان سرا است و همچنین ایوان رفیع برای برگزاری مراسم تعزیه دارا می باشد.
وی گفت : در سر ستون سال ساخت بنا را 930 هجری قمری ذكر كرده و به شماره 10824 در سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
طهماسبی در خصوص هنر تعزیه برغان افزود : این آیین چند صدساله تعزیه برغان نام تعزیه خوان های مشهوری چون علی اكبر برغانی و میرزا ابوالقاسم بكایی به چشم می خورد كه از بزرگان این عرصه بوده اند و تعزیه حضرت علی اكبر با ام لیلا از بخش های بسیار زیبایی بوده كه این هنرمندان اجرا می كردند.
رئیس اداره میراث فرهنگی ساوجبلاغ گفت : از دیگر مراسم های برغان سیاه كوبی حسینیه با مراسم خاص و همچنین آیین نذر ریشه است كه از جوانه گندم سمنو پخته میشود و دراین ایام بصورت نذر در میان همسایگان پخش می كنند و البته این آیین سنتی در فهرست میراث ناملموس (معنوی) به ثبت رسیده است.
وی در پایان گفت : مدت زمان اجرایی تعزیه روستای برغان به مدت ده روز ابتدای محرم می باشد.
1535/6155خبرنگار:نوشین طهماسبی**انتشار دهنده:داریوش غفاری
كرج - ایرنا - تاسوعا مقدمه ای جانكاه برای ورود به عاشورا است كه صحرای سوزان كربلا در این روز شاهد تحولات بزرگی نظیر بشارت جنت به اصحاب از سوی سید و سالار شهیدان و اتمام حجت با سپاه كینه توزان كوفی است.
