صديقه اعتماد سعيد، مدير راديو سلامت كه پزشك متخصص اطفال است ولي كار در رسانه را به مطب ترجيح داده، زيرا آن را سبب پيشگيري از بروز بسياري از بيماري ها دانسته است.
او كه از اولين سالهاي دهه 80 وارد شوراي سياستگذاري سلامت شده و از سال 93 مديريت راديو سلامت را برعهده گرفته است؛ مي گويد: رسانه بايد در حوزه تغيير سبك زندگي فعال باشد و در برنامه ها به جاي درمان محوري، به تغيير در رفتار مردم بپردازد.
با او در مورد برنامه هاي راديو سلامت، نقش رسانه در سلامت مردم، سهم كودك و نوجوان در برنامه هاي اين راديو و بحث اين روزهاي پزشكان و هنرمندان يعني بيماري و درگذشت عباس كيارستمي گفت وگو كرديم.
س: مدير پيشين راديو سلامت گفته بود اين راديو به دليل ارتباط تنگاتنگ با وزارت بهداشت اخبار را زودتر از خبرگزاري ها منتشر مي كند و خبر در اولويت اين راديو است، آيا اين روند ادامه دارد؟
اعتماد سعيد: راديو سلامت در سه حوزه فعاليت مي كند؛ خبر و اطلاع رساني، افزايش سواد سلامت و حمايت طلبي. در حوزه خبر با توجه به گزارشگرهاي متعدد و ارتباط با نهادهاي مختلف از جمله وزارت بهداشت و ارگان ها و سازمان هاي حوزه ارتباط مستمر داريم و گزارشگران خبر توليد مي كنند.
ايرنا: آيا همچنان خبر اولويت راديو سلامت است؟
اعتماد سعيد: اولويت نيست؛ خبر در كنار دانش سلامت و حمايت طلبي با هم هستند.
ايرنا: بسياري از برنامه هاي صدا و سيما با حمايت مالي نهادها يا مجموعه هاي خصوصي توليد مي شوند، مانند برنامه «ره آورد» كه در راديو سلامت با مشاركت توليد مي شود.
اعتماد سعيد: اينطور نيست...
ايرنا: يعني از هيچ نهادي مشاركت نگرفته ايد؟
اعتماد سعيد: در برنامه هاي رسمي از هيچ نهادي و حتي وزارت بهداشت مشاركت نگرفته ايم، در برنامه هاي ديگر هم كه مشاركت گرفته ايم اعلام كرده ايم يعني به مخاطب تعهد داريم بگوييم اين برنامه با مشاركت توليد مي شود. در رسانه از نظر اخلاق رسانه اي بحثي هست كه مخاطب بايد از آگهي مطلع بشود و سواد رسانه اي مردم را هم بايد بالا ببريم تا بدانند تبليغ در ازاي پول است به همين دليل آگهي هاي بازرگاني در ابتدا و انتها با نماد مشخصي پخش مي شوند.
ايرنا: در همين برنامه هاي غيررسمي مشاركتي چه تمهيداتي انديشيده ايد كه تنها تبليغ براي شركت يا نهاد نباشد؟
اعتماد سعيد: بر اساس تعهد به مخاطب حرف غيرعلمي نمي زنيم و با تمام مجموعه هاي حامي به توافق رسيده ايم كه كارشناس و محتواي برنامه علمي باشد.
ايرنا: مرجع تاييد علمي بودن كارشناس كيست؟
اعتماد سعيد: مرجع ما دانشگاه ها، سازمان نظام روانشناسي و سازمان نظام پزشكي هستند.
ايرنا: برنامه هاي سلامت محور در صداوسيما خيلي كليشه اي است، با حضور يك پزشك و تماس مخاطبان برنامه ها اجرا مي شود كه ساده ترين شكل برنامه سازي است شما براي رهايي از اين كليشه چه كرده ايد؟
اعتماد سعيد: تلاش كرده ايم حوزه سلامت حوزه درمان نباشد و در حوزه سبك زندگي و پيشگيري و سواد سلامت كار كنيم. اين حرف درست است نوعي كه گفتيد راحت ترين شكل برنامه سازي است؛ هم ذايقه مردم است كه سوالات خود را در رسانه بپرسند و هم برنامه ساز تصور مي كند نياز جامعه را رفع كرده، در حاليكه نياز اين تعداد بيمار را نسبت به پزشك رفع كرده ايم. براي رفع نياز جامعه نياز افراد سالم را بايد در نظر بگيريم كه به مرحله ضرورت درمان نرسند. اولويت راديو سلامت سبك زندگي است و در حوزه پيشگيري بيشترين اهتمام را داشته ايم و برنامه درمان محور در راديو سلامت حداقلي است.
ايرنا: سهم كودكان و نوجوانان در برنامه هاي راديو سلامت چقدر است؟
اعتماد سعيد: برنامه هاي كودك و نوجوان به دو دسته براي آنها و درباره آنها تقسيم مي شود. ما در هر دو حوزه برنامه هايي داريم؛ مثلا برنامه «كودك» درمورد فرزندپروري برنامه
«رنگين كمان» هر روز صبح براي نوجوان و در حوزه قصه كودكان برنامه «قاصدك» به صورت نمايش راديويي هر روز با حضور كودكان ضبط و پخش مي شود. برنامه هفتگي «سايه بان آرامش» براي نوجوانان با حضور كارشناسان درناهاي كاغذي براي كودكان.
ايرنا: طب جايگزين يا طب سنتي به تازگي وارد حوزه سلامت كشور شده و اقبال به آن زياد است، برنامه هاي راديو سلامت براي آشنايي مردم با طب سنتي چيست؟
اعتماد سعيد: با دانشكده طب سنتي دانشگاه تهران ارتباط مستقيم داريم. ولي به طور كلي در مورد طب سنتي فرهنگ عمومي استفاده از آن وجود دارد؛ اما بايد خرافه زدايي از طب سنتي و سامان دهي شود. دانشگاه تهران و معاونت طب سنتي در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي متولي آن هستند اما بايد توجه كرد طب سنتي با رمالي، عطاري و خرافه عجين است. در جامعه ما اول بايد از اين موارد زدوده شود و دانشگاه به صورت علمي در اين زمينه كار كند. ضمن اينكه اثرگذاري و انتظار جامعه ايراني از طب سنتي هنوز برآورده نشده ولي ما با مراكز مهم گسترش دهنده آن ارتباط داريم در مواردي كه مردم به افزايش دانش نياز دارند برنامه مي سازيم.
ايرنا: از گروه هاي مرجع مانند هنرمندان و نامداران براي تصحيح رفتاري مردم استفاده مي كنيد؟
اعتماد سعيد: در رسانه از هر وسيله اي براي برجسته سازي مساله رفتاري استفاده مي كنيم. اگر بدانم با تاكيد بر اين صحبت كه رامبد جوان مي گويد سيگار را ترك كردم جوانان به اين سمت مي روند بايد اين كار را بكنيم. اما بر اساس نظرسنجي ها مي دانيم مردم نسبت به سلامت خودشان حساس هستند، اگر اطلاع درست به آنها بدهيم تغيير رفتار را شروع مي كنند. رسانه نمي تواند تغيير رفتار را دائمي كند، اما مي تواند شروع تغيير رفتار را اعلام كند و براي تثبيت آن بايد زمينه هاي اجتماعي وجود داشته باشد و اين را در دو مورد استفاده از روغن مايع و كمربند ايمني ديده ايم. البته رسانه دانش را افزايش مي دهد و قابليت مي دهد اما اگر بخواهيم رفتاري عامليت بيابد بايد ضمانت اجرايي و اجتماعي داشته باشد. مثلا در حوزه اعتياد موفق نبوده ايم چون رسانه فقط دانش را بالا برده است؛ اما چون دسترسي زياد وجود دارد آمار كاهش نيافته است.
ايرنا: راديو سلامت در مورد بهبود رابطه پزشك و بيمار به ويژه با اتفاقاتي كه اخيرا در مورد بيماري و در گذشت عباس كيارستمي افتاد چه اقداماتي كرده است؟
اعتماد سعيد: من اين رابطه را دوسويه مي بينم؛ بيمار مهم است اما پزشك و كادر درمان هم مطرح هستند. وقتي پزشك احساس مي كند تعداد بيماران از وقت او بيشتر است بايد سريع تر معاينه كند؛ كسي از بيماران دعوت نكرده به آن پزشك خاص مراجعه كنند.
ايرنا: قطعا بيمار نمي خواهد به پزشكي مراجعه كند و از روي ناچاري است...
اعتماد سعيد: توزيع پزشك در شهرهاي بزرگ بسيار خوب است و اجباري نيست. ضمنا ما هيچ آموزشي در مورد نوع بيماري براي افراد نداريم. انتظارات مردم از پزشك بايد مديريت شود و جامعه پزشكي هم بايد اخلاق مدار باشد. در مورد مرحوم كيارستمي هم كه هنرمند محبوبي بودند و سلامت او براي جامعه مهم، نبايد افراد غيركارشناس مطرح شوند و نظر بدهند. به جاي تقابل بين پزشكان و هنرمندان راه شكايت وجود داشت، اگر كسي فكر مي كند قصوري روي داده بايد شكايت كند و سازمان نظام پزشكي قصور را اعلام مي كند. نبايد با هوچي گري و داد و بيداد كار كرد، اين بداخلاقي ها به جامعه تسري مي يابد. مردم از ما ياد مي گيرند اگر جواني ياد گرفت هر رفتاري را با خشونت كلامي نشان دهد، ما مسئول هستيم. اگر كسي آنچه فكر مي كند حق اوست با بدترين كلام و در انظار عمومي بگيرد درست نيست.
فراهنگ**9157**1027**خبرنگار: منصوره شوشتري**انتشار دهنده: محمدجواددهقاني
تهران- ايرنا- مدير راديو سلامت معتقد است؛ رسانه تنها شروع رفتار را رقم مي زند و تثبيت آن به ابزار اجتماعي و قانوني نياز دارد.
