توسعه همكاری های ایران و فنلاند با پشتوانه عنصر ثبات

«حسن روحانی» رییس جمهوری امروز در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد میزبان «سائولی نینیستو» رییس جمهوری فنلاند بود بود و پس از رایزنی و گفت وگو در زمینه روابط دوجانبه، مسایل منطقه و مناسبات تهران و اتحادیه اروپا، 2 رییس جمهوری در نشست مشترك خبری شركت كردند.
روحانی در این نشست به ظرفیت های همكاری 2 كشور در زمینه های انرژی، حمل و نقل، صنعت و معدن، گردشگری، محیط زیست، كشاورزی و جنگلداری برای توسعه مناسبات اشاره كرد و تحول در روابط بانكی، دانشگاهی و علمی- فناوری بین جمهوری اسلامی ایران و فنلاند را خواستار شد.
لزوم مبارزه با قاچاق مواد مخدر، افراطی گری و تروریسم نیز از دیگر محورهای گفته های 2 رییس جمهوری در این نشست مشترك خبری بود. پیش از این نشست، چهار سند همكاری در بخش های انرژی، ارتباطات و فناوری، محیط زیست و سرمایه گذاری به امضای مقام های جمهوری اسلامی ایران و فنلاند رسید.
تلاش سران تهران و هلسینكی برای گسترش روابط، پس از توافق تاریخی تیرماه پارسال به شكلی جدی دنبال شد و منافع مشترك و ظرفیت های همكاری جمهوری اسلامی ایران و فنلاند مورد توجه مقام های 2 كشور قرار گرفت.

*** برجام؛ مقدمه بازتعریف روابط ایران و فنلاند
فنلاند به عنوان كشوری توسعه یافته در حوزه اسكاندیناوی تا پیش از تحریم های هسته ای علیه ایران، روابطی بركنار از تنش با كشورمان داشت تا اینكه شكل گیری اجماع ضد ایرانی و صدور قطعنامه های شورای امنیت از میزان همكاری های 2 طرف كاست. به این ترتیب، حجم مبادلات بین 2 كشور كه در سال 2006 به بیش از 200 میلیون دلار می رسید به تدریج كاهش یافت و در ماه های پایانی سال 2015 به كمتر از 50 میلیون دلار افت كرد. پس از این روند نزولی، «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترك) سبب تغییر نگاه سران 2 كشور به روابط و همكاری های دوجانبه شد.
پس از توافق تیرماه پارسال ایران و 1+5، مقام های فنلاندی با استقبال از توافق هسته ای آن را مقدمه ای برای ارتقای سطح روابط خود با تهران دانستند. «هری كمراینن» سفیر فنلاند در ایران، سه ماه پس از توافق (مهرماه پارسال) با بیان اینكه موارد بسیاری وجود دارد كه 2 كشور ایران و فنلاند را به همدیگر نزدیك كرده، اظهار كرد: توافقنامه هسته ای ایران با 1+5 می تواند پنجره جدیدی را برای همكاری بین 2 كشور ایران و فنلاند بگشاید.
پس از این توافق بود كه هیات های گوناگون سیاسی و اقتصادی كشورهای اروپایی همچون آلمان، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، اتریش، كرواسی، سوییس، ایتالیا، صربستان، هلند و ... روانه ایران شدند و هر كدام در پی بهره گیری بیشینه از فرصت پسابرجام برآمدند. در این میان، فنلاندی ها هم تلاش كردند تا از این قافله عقب نماند. سفر آذرماه «لنیتا تویوكا» وزیر تجارت خارجی و توسعه فنلاند به ایران یك ماه قبل از اعلان رسمی اجرای برجام در صدر هیاتی 70 نفره از نمایندگان شركت ‌های این كشور نمونه ای از این تلاش ها بود.
پس از آن، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه كشورمان خردادماه امسال در جریان سفر دیپلماتیك به چهار كشور اروپایی، در هلسینكی با مقام های عالی رتبه از جمله رییس جمهوری فنلاند دیدار و گفت وگو كرد. ظریف در این دیدار دعوتنامه رییس جمهوری كشورمان را به نینیستو تقدیم كرد.
سفر ظریف به این كشور با آغاز به كار همایش تجاری 2 كشور در فنلاند همزمان شد؛ همایشی كه 310 فعال اقتصادی در آن حضور داشتند و دستاوردهای ملموسی از آن حاصل شد. در این نشست ظرفیت های هر یك از 2 كشور برای دیگری تشریح و 20 سند همكاری به ارزش 500 میلیون دلار بین ایران و فنلاند امضا شد كه عمده آن در بخش های صنعت، ماشین آلات و آی.سی.تی (ICT)بود.

*** تهران، هلسینكی و ظرفیت های توسعه مناسبات
زمینه های گوناگون و متنوعی برای ارتقای همكاری های ایران و فنلاند وجود دارد كه گسترش روابط دیپلماتیك و نیز گفت وگوها و رایزنی های دوجانبه به شناخت و بهره جویی از آن كمك می كند.
میزان صادرات فنلاند به ایران طی سال های گذشته بیش از واردات این كشور بوده است. به عنوان نمونه در برابر صادرات 24 میلیون دلاری فنلاند به ایران در سال 2014 میلادی، بازرگانان ایرانی تنها 298 هزار دلار كالا به فنلاند صادر كردند. بنابر گزارش ها، در این سال فرش و كفپوش های نساجی، میوه های خوراكی، آجیل، پوست مركبات، مبل، شیشه و ظرف های شیشه ای از جمله اقلام صادراتی ایران بوده و ماشین آلات، تجهیزات هسته ای، دیگ های بخار، تجهیزات الكترونیكی، محصولات دارویی، كاغذ و مقوا، خمیر كاغذ و چوب در زمره كالاهای صادراتی فنلاند قرار داشته است.
«كمیته اقتصادی ایران و فنلاند» سازوكاری است كه با هدف ارتقای سطح روابط تجاری و اقتصادی 2 كشور ایجاد شد اما به خاطر تحریم های بین المللی علیه ایران تاثیر قابل ملاحظه ای در روابط دوجانبه به بار نیاورد. حال پس از لغو تحریم ها می توان انتظار داشت 2 كشور سطح بالایی از همكاری اقتصادی را در روابط دوجانبه خود تجربه كنند. افزون بر آن، فنلاند می تواند بخشی از فرایند بهبود مناسبات با ایران با اتحادیه اروپا قرار گیرد.
فنلاند به عنوان پنجمین كشور پهناور اروپایی با عضویت در اتحادیه و واقع شدن در منطقه پولی یورو، جایگاه برجسته ای را در میان كشورهای قاره سبز نصیب خود كرده است. درآمد سرانه بالا، ثبات سیاسی و اقتصادی از دیگر مزیت های این كشور اروپایی محسوب می شود. همین ویژگی ها باعث شد كه بحران اقتصادی سال های گذشته، این كشور را با حجم بالای دشواری ها مواجه نسازد.
عنصر امنیت در ایران به عنوان كشوری در منطقه ای پرآشوب خاورمیانه، برای دولتمردان غربی مزیتی خاص به شمار می آید و تلاش دولت یازدهم برای تحكیم ثبات اقتصادی بر علاقمندی اروپایی ها به توسعه مناسبات با تهران افزوده است. دامنه همكاری های ایران و فنلاند به خاطر همین ویژگی مشترك می تواند از حوزه های تجاری و اقتصادی به سیاسی و امنیتی نیز تسری یابد. همچنین خطر جهانی شدن تروریسم و افراط گرایی كه بیش از پیش كشورهای جهان از جمله اروپایی ها را تهدید می كند، همكاری های 2 كشور در این زمینه را ضروری تر ساخته است.
به همین دلیل بود كه «آنتی كایكونن» رییس كمیسیون روابط خارجی مجلس فنلاند در جریان سفر فروردین ماه امسال خود به ایران اظهار كرد: به نظر می ‌رسد ایران تنها كشور با ثبات در منطقه است و امیدواریم بتوانیم در حوزه مسایل سیاسی و امنیتی همكاری ‌های بیشتری داشته باشیم.
همچنین، موقعیت جغرافیای راهبردی و اقتصادی ایران با منابع سرشار انرژی و بازار 80 میلیونی مورد توجه فنلاندی ها قرار داشته است و این علاقه مندی همزمان با رفع تحریم های بین المللی سبب ساز تلاش آنها برای گسترش روابط با ایران شده است.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار: حسن شكوهی نسب**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی**پژوهشم**1969**9279