انتشار اجراي گزيده اي از قطعه هاي گيتار كلاسيكِ با سنتور كروماتيك ايراني

به گزارش گروه فرهنگي ايرنا،‌ آلبوم موسيقي «نگاهي به دوردست ها»، گزيده اي از قطعه هاي مشهور گيتار كلاسيك است كه عليرضا جواهري آنها را براي سنتور كروماتيك ايراني تنظيم و اجرا كرده منتشر شد.
اين آلبوم، مجموعه اي است از آثار آهنگسازان كشورهاي مختلف كه قطعه هايي ارزشمند را براي ساز گيتار تصنيف كرده اند؛ آهنگسازاني از اسپانيا، آلمان، برزيل، آرژانتين، اوروگوئه، پاراگوئه و آمريكا، كه در پايان، اثري هم از يك آهنگساز ايراني اجرا شده است.
آثار اجرا شده در آلبوم موسيقي «نگاهي به دوردست ها» كه به هنرمنداني همچون كاظم مؤذن، باقر مؤذن، صادق مؤذن، بهرام مظلوميان، عليرضا تفقدي، بهزاد ميرخاني، بهداد مقدسي، لي لي افشار، كارينا كيميايي و برادران رسا تقديم شده، به شرح ذيل است:
پرلود براي لوت با شماره سريال 999، از يوهان سباستين باخ؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
پِرِستو از سونات پارتيتا با شماره سريال 1001، از يوهان سباستين باخ؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
قطعه مشهور رومنس كه آهنگساز آن نامشخص است و اين اثر هميشه در ميان آثار منتخب گيتاريست ها، جزو برترين ها بوده است.
قطعه آستورياس از ايزاك آلبنيز، كه از نامي ترين آثار اين آهنگساز برجسته اسپانيايي است و بسياري از نوازندگان مشهور گيتار كلاسيك اجراي آن را تجربه كرده اند. اجراي پيانو و تنظيم اركسترال اين اثر هم بسيار پرطرفدار و پرمخاطب است.
قطعه آدليتا از فرانسيسكو تارگا؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
الحمبرا از فرانسيسكو تارگا.
ملوديا اثر فدريكو مورنو توروبا؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
قطعه ال كاليبري، اثر خوليو سالوادور ساگرراس.
ال اولتيمو ترمولو، اثر آگوستين باريوس؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
كاواتينا (شكارچي گوزن)، اثر استنلي مه يرز؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو ماژور.
پرلود شماره يك و كوروس (چورو) شماره يك، از هيتور ويلا لوبوس.
اووكيشن از خزه لوئيس مرلين.
رقص برزيلي و رقص در مي مينور، از خورخه مورل؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در دو مينور.
ميسيونر از فرناندو بوستامنته، تنظيم شده خورخه مورل؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در فا مينور.
قطعه كلاسيكال گس، اثر ميسن ويليامز؛ تنظيم شده براي سنتور كروماتيك ايراني در فا مينور.
قطعه ي الژي از مهران روحاني.
قطعه هاي آلبوم «نگاهي به دوردست ها»، با توجه به تغيير محدوده هاي اجرايي آن ها، در گام هاي متفاوت با آهنگ هاي اصلي تنظيم و اجرا شده است.

** سنتور كروماتيك ايراني چيست؟
همان طور كه اشاره شد، قطعه هاي اين مجموعه با ساز سنتور كروماتيك ايراني اجرا شده، كه اين ساز را داريوش سالاري طراحي كرده و ساخته است. البته سازهاي مشابه اين ساز را در ابعاد و اندازه هاي متفاوت، سازندگان ديگر نيز ساخته اند.
با سنتور كروماتيك ايراني مي توان همه فواصل كروماتيك در محدوده حدود سه و نيم اكتاو را اجرا كرد. اين ساز از ديد ظاهري مشابه سنتور ايراني است و تنها تفاوت آن در نحوه خرك گذاري و زاويه كلاف آن است، زيرا خرك بندي اين ساز بر اساس فواصل نيم پرده يي كروماتيك است.
اين ساز در هر طرف داراي سيزده خرك است و هر يك از سه محدوده اجرايي اصلي يك اكتاو كامل از فواصل كروماتيك را دارد. در محدوده اجرايي چهارم اين ساز نيز قابليت اجراي اصوات موسيقايي در چند خرك ابتدايي وجود دارد. محدوده هاي اجرايي سنتور كروماتيك ايراني داراي طرف زرد، طرف سفيد، پشت خرك سفيد و پشت خرك زرد است.
با توجه به امكانات اجرايي و تنوع در اندازه، مي توان سازهاي بزرگتر يا كوچكتري را به مرحله ي طراحي و ساخت رساند كه در آن صورت شاهد تنوع رنگ هاي صوتي مختلف و محدوده هاي اجرايي متفاوت نيز در اين سازها خواهيم بود.
براي سهولت بيشتر در اجرا، خرك هاي بكار با رنگ تيره؛ و خرك هاي ديز و بمل با رنگ روشن تعبيه شده است. سنتور كروماتيك ايراني قابليت اجراي بسياري از آثار كلاسيك را دارد و از ديد اجراي فواصل كروماتيك و انجام مُدگردي ها هيچ گونه محدوديتي در محدوده ي اجرايي خود ندارد.
اين ساز با توجه به نوع خرك بندي آن، براي اجراي موسيقي دستگاهي ايراني چندان مناسب نيست، هر چند مي توان برخي از خرك هاي آن را با فواصل ايراني كوك كرد و با آن دستگاه هاي ايراني را نيز اجرا كرد، اما هدف اصلي از طراحي و ساخت اين ساز، تنظيم و اجراي برخي آثار موسيقي كلاسيك با صدايي كاملاً شرقي و ايراني است.
يكي از مشكل هاي اجرايي سنتور كروماتيك ايراني، طنين زياد آن بوده كه با توجه به وجود نداشتن پدال، در برخي مُدگردي ها اصوات باقي مانده از اجراي آكورد هاي قبلي در آكورد هاي بعدي باقي مي ماند كه گاهي ممكن است به گوش خوشايند نباشد.
شايد طراحي يك يا دو پدال براي كنترل طنين باقي مانده ي صداها و يا به كارگيري تمهيدهايي براي كم كردن طنين و ماند صدا، بتواند مقداري از اين مشكل صوتي بكاهد.
به هر روي اين ساز در مراحل مقدماتي طراحي و ساخت خود است و نيازمند تجربه هاي بسيار در آينده.
پيش از اين نيز آلبوم موسيقي «دريچه يي به سوي مهتاب» در همين حوزه به همت موسسه فرهنگي و هنري آواي چكاد منتشر شده بوده است.
فراهنگ ** 3067 ** 1071 ** دريافت كننده: اميرحسين دولتشاهي ** انتشار دهنده: اميد غياثوند