صنعت گردشگری و معضلی به نام 'نبود سرویس بهداشتی مناسب'

به گزارش ایرنا رونق صنعت گردشگری درسال های اخیر باعث شده تا آمار گردشگران برخی كشورهای جهان، بیش از جمعیت این كشورها باشد، ورود چنین حجمی از گردشگر تنها به جاذبه های یك كشور محدود نمی شود، بلكه زیرساخت های
دیگری نیز باید فراهم باشد.
گردشگری از آن عنوان یك صنعت سبز یاد می شود، به یك منبع مهم درآمد برای برخی كشورها تبدیل شده، اما این صنعت تنها به برخورداری از جاذبه های طبیعی تاریخی محدود نمی شود و جذب گردشگر نیازمند برخورداری از تمامی زیرساخت های مورد نیاز این صنعت است.
یكی از مهم ترین ضروریت های صنعت گردشگری علاوه بر ایجاد نشاط و فرصت آشنایی با جاذبه های مختلف تاریخی و طبیعی، حفظ سلامت و تندرستی گردشگران است، كه در این میان یكی از موارد مهم تامین زیرساخت هایی است كه باسلامت مردم سروكار دارد.
در ارتباط با سلامت مردم به خصوص در حوزه صنعت گردشگری، تامین سرویس های بهداشت مناسب و كافی در جوار جاذبه های مختلف طبیعی و تاریخی آنقدر اهمیت دارد كه ۱۹ نوامبر همزمان با 29 آبان ماه در تقویم به عنوان روز جهانی ˈسرویس بهداشتی ˈ نامگذاری شده است.
شاید اهمیت موضوع سرویس بهداشتی در مسافرت را هركدام از ما تجربه كرده باشیم، اما وجود چنین سرویس هایی در محل جاذبه های طبیعی و تاریخی با توجه به حجم جمعیت گردشگرانی كه به این مناطق سفر می كنند، اهمیتی دو چندان دارد.
اهمیت این موضوع برای تامین سلامت شهروندان به حدی است كه روزی در تقویم جهانی برای سرویس های بهداشتی در نظر گرفته شده تا به دولت ها یادآوری كند برای تحقق برنامه های سلامت، تامین سرویس های بهداشتی را نیز مدنظر قرار دهند.
در حوزه گردشگری داخلی و به خصوص خارجی كه نشان دهنده فرهنگ یك جامعه است این مقوله از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بهداشت عمومی از موضوعاتی است كه در ذهن گردشگران از فرهنگ كشورها باقی مانده و در تشویق آنان به سفر دوباره تاثیر می
گذارد.
تورگردان ها و فعالان صنعت گردشگری، نبود سرویس بهداشتی مناسب برای مسافران و گردشگران در محل جاذبه ها را از مشكلات این صنعت عنوان می كنند كه بر نارضایتی مسافران تاثیر زیادی دارد.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفراز مردم جهان به تاسیسات بهداشتی مناسب دسترسی ندارند و بیش از یك میلیارد نفر نیز در مكان های باز اجابت مزاج می كنند.
انواع بیماری هایی كه از رعایت نكردن اصول بهداشتی و فقدان سرویس بهداشتی مناسب گریبانگیر جامعه شده و هزینه های زیادی به آن جامعه تحمیل می كند، با احداث سرویس های بهداشتی مناسب به حداقل می رسد.
نخستین مسوولی كه به خود جرات داد تا در خصوص سرویس های بهداشتی صحبت كند، اسفندیار رحیم مشایی رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معاون محمود احمدی نژاد رییس دولت های نهم و دهم بود.
رحیم مشایی وعده ساخت هزار سرویس بهداشتی و مجتمع خدمات بین راهی را داد كه هیچگاه محقق نشد و این معضل همچنان به عنوان یكی از بزرگ ترین معضلات گردشگران داخلی و خارجی پابرجا مانده است.
رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كشور در اواخر سال ۸۶ وعده ساخت هزار مجتمع گردشگری را داد و گفت كه تا قبل از سال ۹۰ در هر ۲۵ كیلومتر از راه های كشور یك سرویس بهداشتی ساخته می شود.
این وعده از آنجا ناشی می شد كه سال ۸۶ مصوبه ای درباره الگوی نمونه واحدهای خدماتی و سرویس های بهداشتی بین راهی از سوی سازمان میراث فرهنگی به هیات دولت ارائه و تصویب شد و سازمان های مختلف ملكف به اجرای اقداماتی در این زمینه شدند.
در مصوبه سال ۱۳۸۶ هیأت وزیران، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مكلف شد ظرف مدت یك ماه از ابلاغ تصویب نامه ۲۶ اسفندماه ۱۳۸۶ نسبت به تدوین الگوی نمونه واحدها و سرویس های بهداشتی موضوع این تصویب نامه اقدام و استانداران نیز موظف شدند، در مدت یادشده نقاط مورد نیاز را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام كنند.
بر اساس این مصوبه، وزارت جهاد كشاورزی و مسكن و شهرسازی نیز مكلف شدند، با معرفی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نسبت به واگذاری زمین به متقاضیان ساخت سرویس های بهداشتی اقدام كنند.
همچنین بر اساس بندهای دیگر این مصوبه، وزارت نیرو مكلف شد پس از اعلام نقاط ازسوی سازمان میراث فرهنگی، برای تامین آب و برق تمامی سرویس های بهداشتی یادشده با استفاده از منابع داخلی اقدام و وزارت راه و شهرسازی نیز مكلف شد، مسیرهای دسترسی به واحدهای موضوع این مصوبه را پس از اعلام نقاط از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایجاد كند. ˈحمید بقاییˈ كه آن زمان قائم مقام سازمان میراث فرهنگی بود، ساماندهی سرویس های بهداشتی بین راهی را از مهم ترین برنامه های در دست اقدام این سازمان دانسته و وعده داد، تا پایان همان سال ۶۰۰ واحد از هزار سرویس بهداشتی وعده داده شده، راه
اندازی شود.
تخصیص نیافتن وام های بانكی برای این پروژه ها و حمایت نشدن بخش خصوصی، این وعده را محقق نكرد، حتی یك گروه سرمایه گذار خارجی نیز برای ساخت تعدادی از مجتمع های بین راهی به ایران آمدند كه دست خالی به كشور خود بازگشتند.
برای بهبود وضعیت بهداشت به ویژه در صنعت گردشگری، دولت نهم وعده داده بود كه تا قبل از سال ۹۰، یك هزار سرویس بهداشتی بین راهی ساخته می شود و در هر ۲۵ كیلومتر یك مجتمع بین راهی با سرویس مناسب برای گردشگران ایجاد می شود، ولی در پایان عمر دولت دهم نیز چنین وعده ای محقق نشد.
در دولت یازدهم نیز مشكل سرویس های بهداشتی بین راهی از سوی معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری كشور مطرح شد و ˈمرتضی رحمانی موحدˈ در این باره گفت:احداث سرویس بهداشتی دو مرحله دارد یكی ایجاد و دیگری بهره برداری
است، كه برخی از این سرویس ها ایجاد شده، اما كسی نیست بهره برداری كند.
این مسئول در سازمان گردشگری كشور افزوده بود:از سال ۸۹ ایجاد و بهره برداری از این سرویس ها به معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی داده شده كه بهره برداری هزینه دارد، برخی از این سرویس های بهداشتی توجیه اقتصادی ندارد كه رسیدگی به این موضوع جزو برنامه های سازمان است.
یكی از فعالان صنعت گردشگری كشور نیز در این خصوص به ایرنا، گفت: معضل نبود سرویس بهداشتی مناسب از مقولاتی است كهمردم و مسافران همیشه با آن مواجه بوده اند. ˈناهید رحمدلˈ با بیان تاثیرات منفی بی توجهی به این موضوع در جذب گردشگر و رضایت مسافران، اضافه كرد: این مشكل در موضوع گردشگران خارجی حساسیت های بیشتری دارد و به نوعی در معرفی فرهنگ كشور تاثیر دارد و باعث نارضایتی مردم، مسافران، گردانندگان جاذبه های گردشگری و تور لیدرها شده است.
وی بابیان اینكه ساخت سرویس های بهداشتی دربرخی شهرها كمتر مورد توجه قرار گرفته، افزود: ساخت این تاسیسات گردشگری تنها به پارك ها محدود شده، ولی دراین خصوص باید مكان های بیشتری مورد نظر گرفته شود.
رحمدل تصریح كرد:خارج از شهرها و مسیرهای ارتباطی بین راهی نیز لازم است سرویس های بهداشتی از حالت سنتی خارج و به صورت پیمانكاری اداره شود.
این فعال صنعت گردشگری با ارائه راهكارهایی در خصوص بهبود این وضعیت، می افزاید: لازم است در ساخت این تاسیسات به لحاظ فرم از استانداردهای ثابتی تبعیت شود، مدیریت این تاسیسات به شركت های پیمانكاری موفق واگذار شود و برای نگهداری از
این اماكن از نیروهای آماده به كار استفاده شود.
رحمدل با تاكید بر لزوم استفاده از تجربه موفق دیگر كشورها و تجربه موفق داخل كشور، گفت: سرویس های بهداشتی فرودگاه ها به ویژه در قسمت ترانزیت از این تجربیات موفق است.
وی تاكید كرد:اگر ساخت سرویس های بهداشتی و نگهداری آن از شیوه سنتی خارج شود، اشتغال در این صنعت نیز افزایش یافته و می توان با هزینه كم و ثابت، بخشی از این مشكل نیز حل شود.
اگر درصدد جذب گردشگر و به تبع آن رشد و توسعه ایران هستیم، باید تلاش شود، چهره ایران را نزد جهانیان تغییر دهیم.
این در حالی است كه ایران به عنوان كشور بدون سرویس های بهداشتی شناخته شده است و باید توجه داشت كه ساخت سرویس بهداشتی معضل این حوزه نیست، بلكه چگونگی نگهداری و بهره برداری از آن اهمیت دارد.
می توان از این طریق كارآفرینی داشت و با نصب كانكس های پیشرفته در اقصی نقاط ایران و پایتخت، علاوه بر رفع این مشكل، برای اقشار مختلف جامعه درآمد و اشتغال ایجاد كرد.
6125/ گزارش از :سیدبهادر حسینی
كانال خبری ایرنا خوزستان: irnaahvaz@