در حالی كه بحران جدی بی آبی بر اثر نبود رودخانه های دائمی، افت منابع آبهای زیرزمینی ، برداشت بی رویه كشاورزان و تداوم 15 ساله دامنه خشكسالی ابركوه به مرز هشدار رسانیده ، در 2دشت عمده ابركوه و چاهگیر این منطقه بوسیله 750 حلقه چاه و 11 رشته قنات موجود سالانه بیش از 150 میلیون مترمكعب از منابع آبهای زیرزمینی تخلیه و به مصارف شرب، صنعت و كشاورزی می رسد.
به گفته مسئولان در بخش كشاورزی شهرستان ابركوه با سطح زیركشت بیش از17 هزارهكتار، بیش از 95 درصد از منابع آب شهرستان به مصرف می رسد.
روزگاری این شهرستان بیش از 100 رشته قنات داشته كه منابع آبی بخش كشاورزی تامین می كرده و امروز بخاطر بحران بی آبی تعداد قناتها به 11 رشته رسیده است كه اغلب این تعداد اندك هم در معرض نابودی قرار دارند.
وقوع فروچاله های عمیق در دشت ابركوه و هجوم آب شور كفه مجاور از دیگر نگرانی های مربوط به افت شدید سطح آب منطقه می باشد كه ضرورت دارد بیش از گذشته منابع آب موجود كنترل و مدیریت شود.
اصلاح روشهای آبیاری، كاشت گیاهان كم آبخواه و به طور كلی اصلاح الگوی گشت در بخش كشاورزی بدلیل مصرف بالای آب شهرستان در آن از اقداماتی است كه نقش مهمی در مدیریت بحران منابع آب زیرزمینی خواهد داشت.
به گفته كارشناسان از دهه 70 تاكنون بیش از 30 فروچاله بزرگ در اطراف شهر ابركوه نیز پدید آمده كه این امر هشدار دیگری در همین راستا می باشد.
فرماندار و رئیس شورای حفاظت منابع آب شهرستان ابركوه به خبرنگار ایرنا گفت : از سال 1393 براساس تصمیم دولت تدبیر و امید و در راستای برون رفت از بحران آب در كشور و پیرو تصویب شورای عالی آب كشور، شوراه هایی موسوم به شورای حفاظت منابع آب در سطح استان و شهرستان الزامی گردید كه در شهرستان ابركوه نیز این موضوع به جدیت پیگیری گردیده است.
سید نبی رسولی با تائید قرار گرفتن این شهرستان در مرز بحران بی آبی اظهاركرد: از فعالیت دولت یازدهم تاكنون 19جلسه شورای حفاظت منابع آب در ابركوه تشكیل شده و مصوباتی برای حفاظت منابع آب ابركوه گرفته شده است .
وی افزود: پیگیری تعیین تكلیف هرچه سریع تر چاههای غیر مجاز این شهرستان، برخورد با اضافه برداشت های غیرمجاز در چاهها، نصب و راه اندازی كنتور هوشمند و اجرای سیستم های آبیاری نوین از مصوبات و اقدامات اساسی این جلسات بوده است.
نماینده عالی دولت درابركوه ادامه داد: خوشبختانه وزارت نیرو طرح ملی احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی را در دستور كار ارگانهای تابعه قرار داده و مقرر شده این طرح ملی ابتدا بر روی دشت های پایلوت اجرا و سپس به كل كشور تعمیم داده شود.
وی اضافه كرد: با اجرای این طرح دشت ابركوه نیز به عنوان یكی از 90 دشت پایلوت كشور انتخاب شده كه تاثیر بسزایی در راستای حفظ و حراست از منابع آب زیرزمینی نیز داشته است.
رسولی خاطرنشان كرد: بر همین اساس نیز بدلیل اعمال نظرات كشاورزان و نخبگان شهرستانی، شورایی در دشت های پایلوت مضاعف بر شورای حفاظت منابع آب تشكیل می شود كه شورای هماهنگی دشت پایلوت نامگذاری شده و خوشبختانه تا كنون 5 جلسه نیز از این شورای در شهرستان تشكیل و 2 نماینده از خانه كشاورز و از كشاورزان و یك نماینده از مجامع علمی شهرستان به همراه مقامات قضایی و دولتی شهرستان در این جلسه حضور فعال داشته و كه تصمیم آن برای همه ارگانها لازم الاجرا است.
فرماندار ابركوه در ارتباط با اقدامات این شوراها گفت :در سالجاری 28 حلقه چاه غیر مجاز دراین شهرستان مسدود شده كه با اجرای این اقدام، چهار ونیم میلیون مترمكعب آب به نفع سفره آب زیر زمینی صرفه جویی شده است.
وی افزود: مسدود كردن چاههای غیر مجاز با توجه به تداوم خشكسالی و افت آبهای زیر زمینی و در اجرای طرح ملی احیا و تعادل بخشی منابع آبی و جلوگیری از برداشت غیرمجاز و بی رویه از منابع آب زیرزمینی و با همكاری ارگانهای دولتی و مراجع قضائی و انتظامی انجام شده است.
رسولی در ادامه بابیان اینكه 95 درصد آب در بخش كشاورزی شهرستان مصرف می شود تصریح كرد: حل بحران آب نیازمند مدیریت كشاورزان در استفاده بهینه از این منابع خدادادی است .
وی افزود: یكی از راهكارهای مناسب برای جلوگیری از برداشت بی رویه آب در بخش كشاورزی را تجهیز چاههای كشاورزی به كنتورهای هوشمند بیان كرد و اظهار داشت : این طرح علاوه براینكه به نفع كشاورزان است تاكنون بیش از 80 درصد كنتورهای هوشمند بر روی چاههای كشاورزی ابركوه نصب شده است.
فرماندار ابركوه ادامه داد: از ابتدای دی ماه سال جاری به مدت یك ماه تمامی چاههای كشاورزی با همكاری كشاورزان بوسیله سامانه كنتور هوشمند با قطع بهره برداری مواجه خواهد شد كه امید است تاثیر قابل توجهی در ذخیره آب زیرزمینی داشته باشد.
این مسئول خاطرنشان كرد: بهترین راهكارهای استفاده بهینه از منابع آب در بخش كشاوری تغییر الگوی كاشت محصولات كشاورزی و توسعه طرحهای آبیاری نوین است.
وی گفت : دشت چاهگیر واقع در جنوب شهرستان، با توجه به نصب 100 درصدی كنتورهای هوشمند از ابتدای امسال كنتورهای هوشمند راه اندازی شده و خوشبختانه تاكنون نیز حدود 30 درصد از برداشتهای قبلی این دشت به نفع آبهای زیرزمینی صرفه جویی شده است .
وی اظهار امیداواری كرد كه این اقدام تجربه ای برای راه اندازی كنتورهای هوشمند نصب شده از سال آینده در كل ابركوه باشد.
به گفته فرماندار كارشناسان این بخش حركت آبهای شور به سمت آبهای شیرین ، وقوع فرونشست و فروچاله، افزایش كف شكنی و جابجایی چاهها را عمده خسارت و تهدیدات ناشی از افت سطح منابع آب زیرزمینی می دانند.
سطح زیر كشت اراضی زراعی و باغی این شهرستان 17 هزار هكتار است.
شهرستان ابركوه با 50 هزار نفر جمعیت در 140 كیلومتری غرب یزد واقع است.
7539/ 5054 خبرنگار: ابوالفضل كارگر ** انتشار: بهنام احمدی *
irnayazdd@
یزد - ایرنا- افت شدید آبهای زیرزمینی بر اثر استمرار خشكسالی و برداشت بی رویه ، این روزها زنگ خطر بحران بی آبی در شهرستان ابركوه استان یزد با اقلیم گرم و خشك را بصدا درآورده است .
