بسیج در قامت خیزشی عمومی در جهت حفظ ارزش ها و آرمان های نظام جمهوری اسلامی از پنجم آذر 1358 به فرمان امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تشكیل شد؛ حركت منسجم و جوشانی كه پویندگانش با روحیه جهادی و سرشار از ایثار و اراده در دوره دفاع مقدس با به دست گرفتن اسلحه از تمامیت ارضی وطن دفاع كردند و سپس در جهت رفع نیازهای كشور در حوزه های سازندگی، طرح های جهادی و برنامه های ملی گام برداشتند. بر همین اساس، امسال دوم آذرماه و دومین روز از هفته بسیج به نام «بسیج؛ انقلابی گری و پیشرفت» نامگذاری شده است. به همین بهانه گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با محبوبی مدرس و رییس مركز مطالعات راهبردی بین الملل دانشگاه جامع امام حسین (ع) گفت وگو كرد.
محبوبی ریشه های بسیج را در سال های پیش از پیروزی انقلاب دانست و تصریح كرد روحیه بسیجی در سراسر دوران پس از انقلاب منشا حركت به سوی آبادانی و پیشرفت بوده است.
به گفته وی شماری از كشورها با بهره برداری از الگوی بسیج توانسته اند بر چالش های گوناگون خود غلبه كنند. همچنین بسیجی بودن باید فرای جنسیت و قشر خاص و درآمیخته با روحیه جهادی مبنای عمل قرار گیرد.
در ادامه مشروح گفت وگوی ایرنا با محبوبی آمده است؛
***ایرنا: نخستین بارقه های تشكیل بسیج از چه زمانی پدیدار شد؟ آیا جنگ تحمیلی، آغازگر این حركت جهادی بود؟
**محبوبی: بسیج محدود به زمان جنگ نیست. بر اساس شواهد تاریخی می توان گفت شكل گیری بسیج بر اساس ایده ای كه امام (ره) مطرح كرد از سال 1342 یعنی قیام 15 خرداد مطرح شد اما با توجه به حوادث و اتفاق هایی این روند پایدار نماند. بعد از پیروزی انقلاب در سال1357 باردیگر تشكیل بسیج در جهت محرومیت زدایی مطرح شد كه با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، فعالیت آن مشهودتر و علنی تر شد.
***ایرنا: با ورود بسیج به عرصه های دفاع مقدس، چه تحولاتی در این عرصه ایجاد شد؟
**محبوبی: اوایل انقلاب اسلامی، ارتش دچار از هم گسیختگی و در نتیجه فرار برخی از فرماندهان شد و نیروهای نظامی كلاسیك نتوانستند به تنهایی در مقابل عراق كه مورد حمایت 43 كشور جهان بود، بایستند. سپاه هم كه تازه تشكیل شده بود و هنوز آمادگی حضور جدی در عرصه جنگ را نداشت. این مسائل نیاز به بسیج و فعالیت آن را جدی تر كرد. هنگامی كه با دستور امام (ره)، نیروهای بسیج به جنگ ورود كردند، روند جنگ تغییر یافت و پیشروی نیروهای عراقی متوقف شد. به این ترتیب متجاوزان از بسیاری از بخش ها بیرون رانده شدند و پیروزی در جنگ دست یافتنی شد تا این كه در نهایت جنگ به نفع ما به پایان رسید.
***ایرنا: نقش بسیج پس از جنگ تحمیلی و در دوره سازندگی را چگونه ارزیابی می كنید؟
**محبوبی: بعد از اتمام جنگ، این نیروهای جهادی، تحت عنوان جهاد سازندگی در حوزه های گوناگون وارد میدان شدند و بدون نام و نشان و تنها برای آبادانی كشور شروع به فعالیت كردند. به این معنا كه هر چند بعد از جنگ بیشتر فعالیت های سازندگی زیر نظر سپاه و قرارگاه «خاتم الانبیا» صورت گرفت اما به واقع نیروهای اصلی، همان مهندسان، تكنیسن ها و كارآمدان بسیجی هستند كه در قالب این قرارگاه سازماندهی شده اند.
در این میان نباید از بسیج سازندگی هم غافل ماند؛ یگان ویژه ای كه در حوزه های مختلف مدرسه سازی، ساخت مسجد و برنامه های عمرانی و زیربنایی شهر و روستا وارد میدان عمل شده است. متاسفانه جهاد سازندگی بعد از جنگ، به دلیل ادغام در جهاد كشاورزی از حالت جهادی خارج شد اما بسیج سازندگی این خلا را پر كرد. این بسیج از دل انقلاب بیرون آمده و بر اساس گزارش ها و اخبار، خدمات ارزنده ای ارایه كرده و همواره یار و همراه نظام جمهوری اسلامی بوده است.
***ایرنا: از جمله مهمترین عرصه های اقدام و عمل بسیجی، طرح های جهادی در زمینه های گوناگون است. نقش آفرینی و حضور بسیج در این طرح های جهادی را چگونه می بینید؟
**محبوبی: بسیج و نیروهای جهادی نیاز مناطق محروم را برآورده می كنند. روحیه جهادی دارند و برای آنان نَفس كار مهم است. ساخت مسجد، درمانگاه، مدرسه، خوابگاه و بسیاری طرح های جهادی دیگر از ویژگی های جهادی بسیجیان است. به همین دلیل بعد از گذر 38 سال از انقلاب، هنوز هم می توانیم محرومیت ها و كمبودها را با كمك آنان از میان برداریم و مسیر توسعه را دنبال كنیم.
***ایرنا: یكی دیگر از فعالیت های بسیج، مشاركت در طرح های ملی بهداشت و سلامت است. به نظر شما بسیج تا چه میزان توانسته است در این طرح ها نقش آفرینی كند؟
**محبوبی: این واقعیت برای همگان بدیهی و روشن است هنگامی كه فضای بهداشت و درمان از پتانسیل عظیم مردمی و جهادی استفاده كرد، بسیاری از امراض مُسری در جامعه ریشه كن شد؛ همانند آن چه در زمینه فلج اطفال رخ داد و این بیماری با واكسیناسیون به موقع از میان رفت. به عبارتی هر سازمان، نهاد و وزارتخانه ای از این پتانسیل عظیم مردمی بهره ببرد، به موفقیت دست خواهد یافت.
عملكرد بهینه بسیج به گونه ای است كه كشورهای همجوار از آن الگوبرداری كرده و با استفاده از روحیه جهادی و همیاری مردم خود، توانسته اند همانند آن چه در كشور ما صورت گرفته است، عمل كنند. البته تجربه های نظامی ما و حضور بسیج در این عرصه، برای اقشار مردم در كشورمان و سایر كشورهای جهان ملموس تر است. به عنوان نمونه، سوریه از الگوی بسیج ما استفاده كرد و دفاع وطنی را تشكیل داد؛ نیرویی كه كه وارد جنگ سوریه شد و روند جنگ به نفع دولت سوریه برگشت.
***ایرنا: بسیج تا چه میزان می تواند در حوزه اقتصاد مقاومتی و پیشرفت و توسعه جامعه موثر باشد؟
**محبوبی: اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصاد برون زا و برون نگری كه برای عملیاتی شدن، به نیروهای انقلابی نیاز دارد. به همین دلیل بسیج و نیروهای جهادی، به دلیل داشتن روحیه انقلابی، برای اجرایی شدن فرمان رهبر انقلاب انگیزه بالایی دارند؛ انگیزه ای كه آنان را برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی و خودكفایی در حوزه های مختلف یاری می كند.
برای نمونه برخی با تفكر بسیجی در حوزه دامپروری، كشاورزی و تولیدات دیگر ورود پیدا كرده اند تا نیاز شهر یا روستای خود را برطرف كنند. این نیروها در بخش های دیگر اقتصادی نیز فعالند و امیدوارند تا با كمك دولت، كارنامه درخشانی از خود برجای بگذارند. اما به طور كلی می توان گفت روحیه بسیجی باید در تمام مراحل زندگی افراد برجسته باشد. بسیجی بودن باید فرای جنسیت و قشر خاص و تنها با داشتن روحیه جهادی مدنظر باشد چرا كه دارنده این روحیه، پیروز میدان خواهد بود.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار: فاطمه دهقان نیری** انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی **پژوهشم**9294**9279
تهران- ایرنا- «قربانعلی محبوبی» رییس مركز مطالعات راهبردی بین الملل دانشگاه جامع امام حسین (ع) در گفت وگو با ایرنا تفكر، روحیه و الگوی عمل بسیجی را منشا بسیاری از خدمات و زمینه ساز پیشرفت در سال های پس از انقلاب دانست و تصریح كرد ظرفیت های بسیج برای رفع محرومیت ها و كمبودها قابل بهره گیری است.
