ترحم نكنید، راهم را هموار كنید

بر اساس آمار بهزیستی و وزارت بهداشت حدود 10 درصد افراد جامعه را افراد كم توان و معلول تشكیل می دهند كه اگر به این افراد آمار سالمندان، زنان باردار و كودكان را نیز اضافه كنیم چیزی در حدود 25 درصد جمعیت كشور را افرادی تشكیل می دهند كه برای تردد در شهرها با توجه به وجود موانع مختلف در معابر، با مشكل مواجه می شوند.
به گزارش ایرنا، نامناسب بودن محیط شهری از مشكلاتی كه نه تنها معلولان بلكه دیگر اقشار كم توان جامعه را برای تردد در شهرها با مشكل مواجه می كند، به طوریكه این اقشار برای انجام فعالیت های روزمره در سطح شهر همواره با محدودیت هایی مواجه بوده و این مسئله حضور آنان را در جامعه كاهش داده و بعضا به تشدید آسیب های روحی و روانی ناشی از انزوا در افراد كم توان منجر می شود.
اگرچه در یك دهه گذشته اقداماتی برای مناسب سازی معابر و مبلمان شهری برای معلولان و اقشار كم توان انجام گرفته اما این اقدامات بسیار محدود بوده و كماكان این گونه اقشار برای تردد در جامعه با مشكلاتی مواجه هستند.
معلولیت و كاهش توان جسمانی بخش جدایی ناپذیر از زندگی بشری، به گونه ‏ای كه هر انسانی در طول حیات خود به علل مختلف چون مشكلات ژنتیكی بدو تولد، بیماری و حوادث، یا رسیدن به دوران سالمندی آن را تجربه می كند.
رشد و شكوفایی جامعه بستگی به چگونگی بكارگیری استعدادها و توانایی های شهروندان دارد و بی تردید بخشی از نیروهای فعال در جامعه افراد معلول و كم توان هستند كه باید برای بهبود شرایط استفاده از ظرفیت های آنان برنامه ریزی شود.
یكسان سازی فرصت ها از طریق اصلاح محیط فیزیكی، مسكن، حمل و نقل، خدمات بهداشتی و اجتماعی، فرصت های آموزشی و اشتغال، امكانات رفاهی و فرهنگی و اجتماعی برای تمامی افراد به خصوص افراد معلول و كم توان، انتظاری است كه این قشر به عنوان شهروندان جامعه از مسوولان انتظار دارند.
آمار معلولان زیرپوشش سازمان بهزیستی كشور بعنوان بزرگترین و تخصصی ترین سازمات دولتی متولی امور معلولان یك میلیون و 295 هزار نفر است كه 63.7 درصد آنان را مردان و 36.3 درصد را زنان تشكیل می دهند.
براساس نوع معلولیت بیشترین گروه معلولان را معلولان جسمی حركتی (40 درصد از گروه معلولان) شامل می شوند و سپس معلولان ذهنی 26 درصد، شنوایی 14درصد، بینایی11درصد، روانی 7درصد و صوت و گفتار 1.4 درصد شامل می شوند.
از جمعیت معلولان زیر پوشش بهزیستی كشور بر اساس شدت معلولیت 35.7 درصد در گروه معلولیت شدید، 18.5 درصد در گروه معلولیت خیلی شدید، 26.5 درصد در گروه معلولیت متوسط و 13درصد در گروه معلولیت خفیف جای می گیرند.
تمام اینها با توجه به حركت هرم سنی جمعیت كشور به سمت افزایش جمعیت سالمندان و افراد كم توان مبین این است كه باید محیط جامعه برای حضور این گروه ها در جامعه مناسب سازی شود .
نبود فضاهای مناسب عمومی شهر، وسایل نقلیه عمومی ویژه، كمبود مسیرهای ویژه در پیاده روها و انجام عملیات حفاری در معابر از مشكلاتی است كه معلولان و افراد كم توان با آنها دست و پنجه نرم می كنند.
به مناسبت 13 آذرماه روز جهانی معلولان و با توجه به ضرورت مناسب سازی معابر شهری و فضاهای عمومی یزد كه یكی از كانون های ارائه خدمات درمانی به چند استان كشور است، میزگرد تخصصی به میزبانی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مركز یزد با حضور مسوولان برگزار شد كه مشروح آن در ادامه می آید.
***
وجود 50 هزار معلول در استان یزد
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی استان یزد در میزگرد ایرنا گفت: بر اساس شرایط استان آمار افراد دچار معلولیت های بارز متوسط تا شدید نزدیك به 50 هزار نفر برآورد می شود كه هم اكنون 25 هزار و 200 نفر از این تعداد در بهزیستی دارای پرونده بوده و بطور مستقیم و بقیه نیز به صورت غیرمستقیم از خدمات این سازمان بهره مند می شود.
محمد حسین غنیمت با بیان اینكه بیشتر معلولان استان را مردان تشكیل می دهند افزود: 40 درصد معلولان استان جسمی حركتی، 27 درصد معلول ذهنی و بقیه دارای معلولیت شنوایی، بینایی و دیگر معلولیت ها هستند.
وی با بیان اینكه فعالیت ها و اقدامات سازمان بهزیستی در راستای توانمندسازی و توانبخشی معلولان برنامه ریزی شده اظهار كرد: توانبخشی مجموعه ای از خدمات و فعالیت ها هدفمند برای ارتقاء سطح سلامت معلولان و اجتماعی كردن آنان است.
غنیمت با بیان اینكه واگذاری فعالیت ها تصدی گرایانه و ارائه برخی خدمات به معلولان و افراد كم توان به بخش های غیردولتی هم اكنون در اولویت بهزیستی قرار دارد، افزود: 145 مركز و موسسه غیردولتی و 23 مركز دولتی خدماتی در حوزه توانبخشی به معلولان استان و سالمندان خدمات ارائه می كنند.
وی اضافه كرد: از این 145 مركز، 56 مركز روزانه آموزشی، توانبخشی و حرفه ای، 9 مركز توانبخشی مراقبتی شبانه روزی معلولان و سالمندان، 24 مركز ارائه خدمات ویزیت درمنزل، 12 مركز ارائه خدمات مراقبتی درخانواده، 17 موسسه و مجتمع غیردولتی مددكاری، 15 تشكل معلولان استانی وشهرستانی و 12 مركز توانبخشی و توانپزشكی غیردولتی است.
وی با بیان اینكه سالانه دو هزار 500 معلول به جمعیت معلولان استان افزوده می شود،گفت: توسعه مراكز توانبخشی، ارائه خدمات وسایل و تجهیزات نوین و كارآمد توانبخشی و توانپزشكی، آموزش خانواده ها، خدمات فیزیوتراپی، كاردرمانی، گفتاردرمانی، بینایی و شنوای سنجی از خدمات بهزیستی یزد برای افراد معلول است.
***
بیماری و ازدواج فامیلی از علل اصلی معلولیت ها در یزد
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد با بیان اینكه بیماری و ازدواج فامیلی از علل مهم معلولیت ها در این استان هستند.
غنیمت افزود: در استان یزد 15.7 درصد معلولان دچار بیماری عیوب انكساری چشم هستند در حالیكه این رقم در كشور 11 درصد علت بالا بودن این آمار در استان زیاد بودن مبتلایان به بیماری دیابت كه استان یزد در رتبه های نخست كشور قرار دارد و همچنین به دلیل پوشش بالای كنترل وضعیت بینایی شهروندان در استان است كه بیشترین آمار مبتلایان از این طریق شناسایی می شود.
وی ازدواج فامیلی را از دیگر علل و عوامل معلولیت در استان بیان و اظهار كرد: 40 درصد ازدواج ها در این استان فامیلی است.
***
تغییر نگاه پیش نیاز مناسب سازی محیط و مبلمان شهری برای معلولان
معاون بهزیستی استان یزد با تشریح اهمیت مناسب سازی فضای شهری برای معلولان گفت: تحقق این مهم در گرو تغییر نگاه و تبدیل این موضوع به یك باور و فرهنگ عمومی در جامعه است.
غنیمت با بیان اینكه در بسیاری از كشورها تمام معابر و اماكن عمومی برای رفت و آمد معلولان مناسب سازی شده است افزود: هنوز مناسب سازی محیط و مبلمان شهری در استان برای معلولان و سالمندان انجام نشده و در خوش بینانه ترین آمار تنها 20 درصد فضاها مناسب تردد این اقشار است.
وی خاطر نشان كرد: مناسب سازی عبارت است اصلاح محیط و تدارك وسایل حمل و نقل مناسب به طوریكه فرد معلول بتواند آزادانه، بدون خطر و نیاز به كمك دیگران در سطح شهر تردد و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره مند شود.
غنیمت با بیان اینكه در موضوع مناسب سازی باید كرامت و شان فرد معلول و كم توان حفظ شود، اضافه كرد: در برخی مكان ها كه معابر مناسب سازی شده، معلولان به دلیل وجود صندوق صدقات، تابلو و میله ها یا اشغال معابر توسط برخی اصناف با مشكلات و صدمات جسمی مواجه می شوند.
این مسئول خاطرنشان كرد: وقتی یك فرد سالم برای تردد در برخی خیابان ها، پیاده روها و معابر شهری با مشكل مواجه می شود، شرایط برای كسانی كه عصا به دست دارند، نابینا یا ویلچری هستند، به مراتب دشوارتر می شود.
غنیمت اظهار كرد: معلولیت ممكن است با هر حادثه پیش بینی نشده ای برای هر شخصی رخ دهد به همین دلیل مناسب سازی معابر باید دغدغه همه باشد و علاوه بر معابر در ساخت ساختمان های مسكونی نیز باید به این موضوع توجه شود.
معاون بهزیستی یزد با تبیین قانون جامع حمایت از معلولان گفت: با گذشت 13سال از تصویب و ابلاغ، این قانون هنوز به خوبی در استان اجرا نشده، طبق این قانون شهرداری به اداراتی كه فضای آنها برای تردد معلولان مناسب سازی نشده، نباید پایان كار دهد.
وی تصریح كرد: نگاه به مناسب سازی محیط نباید جنبه رفع مسوولیت پیدا كند، شاید روزی خود ما دچار معلولیت شویم لذا فرهنگ مناسب سازی محیط باید در جامعه نهادینه شود.
***
59 درصد ساختمان های مركزی ادارات دولتی استان یزد مناسب سازی شدند
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد با بیان اینكه 59 درصد ساختمان های مركزی دستگاه های دولتی استان مناسب سازی شده اند، گفت: در این ساختمان ها چهار اصل رمپ مناسب، اصلاح ورودی ساختمان، سرویس‌های بهداشتی و بالابر برای جابجایی و تردد معلولان و افراد كم توان رعایت شده كه در این زمینه استان یزد در رتبه های بالای كشور قرار دارد.
غنیمت با بیان اینكه تنها 20 درصد معابر و خیابان ها برای تردد معلولان و افراد كم توان مناسب سازی شده، افزود: نباید یك پارك یا مكان خاص برای معلولان مناسب سازی شود بلكه باید با مناسب سازی محیط، شرایط حضور آنها را در جامعه فراهم نماییم تا از جامعه جدا نشده و دچار افسردگی نشوند.
وی با اشاره به نقش مهم رسانه ها در انعكاس مشكلات جامعه معلولان به ویژه مناسب سازی محیط اظهاركرد: اصحاب رسانه با اطلاع رسانی دقیق از وضعیت جامعه هدف و لزوم اجرای طرح مناسب سازی می توانند به فراگیر شدن اجرای این طرح كمك كنند.
غنیمت شعار روزجهانی معلولان(13 آذرماه) را 'آینده ای كه ما می خواهیم جهانی فراگیر و برابر برای همه' اعلام كرد و گفت: این روز فرصتی است برای معطوف كردن اذهان عمومی و آگاه سازی آحاد جامعه به مسائل مرتبط با معلولان و احیاء حقوق آنها و لزوم برابرسازی فرصت ها و بهره مندی عادلانه از تسهیلات اجتماعی همچون آموزش، اشتغال و خدمات رفاهی با حفظ شأن، منزلت و كرامت معلولان است.
***
تردد معلولان بزرگترین مشكل آنها
رییس جامعه معلولان استان یزد هم با تبریك روز جهانی معلولان گفت: مشكل تردد در معابر و اماكن عمومی یكی از بزرگترین مشكلات معلولان استان است كه سدی برای حضور آنها در جامعه و مشاركت در فعالیت های اجتماعی شده است.
محمدحسین رادمنش با بیان اینكه قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال 83 مصوب و به تمام سازمان ها ابلاغ شده افزود: متاسفانه بسیاری از بندهای این قانون اجرا نمی شود و طبق تبصره 2 از ماده 2 این قانون، شهرداری ها موظفتند پروانه ساختمان یا پایان كار برای ساختمان ها و اماكن عمومی و معابری كه استاندارهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نكرده باشند، خودداری كنند كه این مورد هنوز اجرایی نشده است.
وی كه از معلول قطع نخاعی است، افزود: شهرداری یزد طی چندسال گذشته چند پیاده رو را برای معلولان نابینا مناسب سازی كرده كه این اقدام محدود بوده و جوابگوی جامعه معلولان نیست.
رادمنش گفت: همچنین در برخی معابر مغازه داران وسایل خود را در پیاده روها گسترده اند كه عبور نابینا یا فرد معلول بسیار سخت است.
وی خاطر نشان كرد: شهرداری باید در راستای مناسب سازی محیط از بهزیستی و جامعه معلولان مشاوره بگیرد.
رادمنش با بیان اینكه تعداد زیادی از معلولان به دلیل وضعیت نامناسب معابر و دشواری تردد از منزل خارج نمی شوند، اضافه كرد: هیچ یك از اتوبوس های شهری یزد نیز برای معلولان مناسب نیست و با وجود اینكه معلولان همانند شهروندان دیگر مالیات و عوارض پرداخت می كنند، نمی توانند از امكانات شهری استفاده كنند.
وی افزود: معلولان قشری هستند كه با وجود حضورشان در اجتماع، آنگونه كه باید دیده نشده و به مشكلات آن ها رسیدگی نمی شود، لذا انتظار این قشر از مسوولان این است كه به حقوق شهروندی آنان توجه شود.
رئیس جامعه معلولان استان یزد با بیان اینكه بسیاری از عابربانك های سطح شهر یزد برای معلولان قابل استفاده نیست گفت: در ورودی بسیاری ادارات استان رمپ‌هایی ساخته شده كه برای رفت و آمد معلولان استاندارد نیست و بسیاری از مسئولان ادارات در طبقات فوقانی ساختمان ها مستقر هستند كه در صورت نبودآسانسور، پیگیری امور برای ارباب رجوع معلول و كم توان امكان پذیر نیست.
رادمنش اضافه كرد: مناسب سازی معابر و اماكن عمومی تنها مشكل معلولان نیست و افراد سالمند و زنان باردار نیز با این مسئله دست به گریبان هستند.
وی افزود: اگر هر یك از مسئولان یك روز را با ویلچر به امور روزانه خود رسیدگی كنند، قطعا بهتر معلولان را درك كرده و برای مناسب‌سازی محیط زودتر اقدام می‌كنند.
رادمنش با انتقاد از اجرا نشدن قانون جذب 3 درصد اشتغال دستگاه ها از بین معلولان افزود: طبق قانون، هر سازمان و اداره ای موظف است سه درصد از استخدامی های خود را به افراد معلول اختصاص دهد اما این قانون در اكثر دستگاه ها و ادارات اجرایی نشده است
وی مدعی شد: در حالی كه بسیاری از افراد معلولان تحصیلات دانشگاهی دارند اما در آزمون های استخدامی به بهانه های مختلف آنها را رد می كنند .
رادمنش یادآور شد: جامعه معلولان استان از سال 76 فعالیت خودرا آغاز كرده و هم اكنون یكهزار نفر عضو دارد.
***
فراهم سازی بستر برای حضور معلولان در جامعه با مناسب سازی
رییس شورای اسلامی شهر یزد هم بر مناسب سازی محیط تاكید كرد و گفت: باید با مناسب سازی فضاهای شهری زمینه حضور معلولان را در جامعه فراهم كنیم.
حجت الاسلام عباس زارع با بیان اینكه یك فرد معلول نباید در جامعه احساس كمبود كند، افزود: مناسب نبودن مبلمان شهری در شهر یزد كاملا مشهود است و باید در این زمینه كار اساسی صورت گیرد.
رییس شورای اسلامی شهر یزد اضافه كرد: علاوه بر شهرداری ها، نظام مهندسی نیز در زمینه مناسب سازی محیط نقش اساسی دارد و باید بر احداث ساختمان های جدید برای رعایت ملاحظات تردد افراد معلول و كم توان نظارت كافی و دقیق داشته باشد.
وی ایجاد آسایش و آرامش برای حضور افراد معلول در جامعه را ضروری خواند و گفت: هریك از دستگاه‌ها باید خود را مسئول مناسب سازی محیط كاری خود بدانند.
زارع خاطر نشان كرد: باید با همكاری همه بخش ها اماكن و ساختمان های اداری و غیراداری برای تردد معلولان مناسب سازی شود
وی تصریح كرد: یك فرد معلول نیاز به روحیه شاد و با نشاط دارد بنابر این باید با فراهم ساختن شرایط از خانه نشین شدن و منزوی شدن آنها جلوگیری كنیم.
زارع به سازمان بهزیستی یزد پیشنهاد داد در زمینه مناسب سازی محیط شهر طرح های خود را به شورای شهر ارائه دهند تا برای اجرای آن در بودجه های سال آینده پیش بینی های لازم صورت گیرد.
در این میزگرد به دلیل فقدان مناسب سازی برای حضور معلولان در خبرگزاری جمهوری اسلامی استان زمینه حضور معلولان فراهم نشده، اما خبرنگار ایرنا در گفت و گویی تلفنی با آنان مطالبات این قشر را پیگری كرد.
زهرا دهقانی كه بر اثر تصادف دچار معلولیت شده، مناسب نبودن محیط و معابر عمومی را از مشكلات معلولان عنوان كرد و گفت: مبلمان شهری در استان اصلا برای تردد و حضور این قشر در جامعه مناسب نیست.
وی با بیان اینكه وقتی محیط برای معلول مناسب نباشد از منزل بیرون نمی آید و به گوشه نشینی پناه می برد، اظهار كرد: باید زمینه تردد راحت و آسایش معلولان در جامعه فراهم شود.
وی خاطر نشان كرد: وجود چاله ها، پله ها و شیب های نامناسب برای معلولان دردسرساز است و مشكلاتی زیادی برای آنها بوجود می آورد.
دهقانی خاطر نشان كرد: عبور از پیاده روها و برخی اماكن عمومی سطح شهر برای افراد سالم نیز مشكل آفرین است چه برسد به یك نابینا یا معلول ویلچرنشین.
وی اضافه كرد: ما نمی خواهیم مسوولان و افراد دیگر از روی ترحم به ما نگاه كنند بلكه بستر مناسب محیط را در سطح شهر فراهم كنند.
2088/ 6014/ گزارشگر: كبری دانشی دهج **انتشار: كاظم شاملو*