خبرها در روزهای اخیر گویای پیشروی ارتش سوریه و نیروهای وفادار به دولت دمشق در شرق حلب است. نیروهای دولتی با حمایت هوایی روسیه، ضربات سختی را به پیكارجویان تروریست در شرق حلب وارد كرده اند. بنا به گفته برخی منابع میدانی، ارتش سوریه موفق شده تاكنون محله های مهمی چون «كرم الطرب»، «القاطرجی»، «كرم الجزماتی» و «المیسر» را از وجود تروریست ها پاكسازی كند.
آخرین تحولات میدانی نبرد حلب مربوط به تصرف ناحیه «الشعار» در بخش قدیمی حلب است كه دیروز (سه شنبه شانزدهم آذرماه) گروه موسوم به ناظر حقوق بشر سوریه خبر آن را اعلام كرد. گفته می شود با تحولات میدانی روزهای گذشته نزدیك به 70 درصد حلب شرقی از تصرف اشغالگران بیرون آمده و در اختیار دولت سوریه قرار گرفته است. هدف ارتش سوریه آزادی كامل شهر حلب است.
بیش از پنج سال از آغاز ناآرامی ها در سوریه می گذرد. شاید در نخستین روزها كمتر كسی این احتمال را می داد كه بحرانی چنین پیچیده و چندلایه از دل آن ناآرامی ها زاده شود. اگرچه تروریست ها در ابتدا و با حمایت حامیان منطقه ای و بین المللی خود توانستند قسمت های مهم و وسیعی از خاك سوریه را اشغال كنند اما در یك سال و نیم گذشته با پیشروی ارتش و نیروهای مقاومت، كفه ترازوی تحولات میدانی به نفع دولت دمشق سنگین تر شده است. نیروهای سوری با مدد پشیبانی هوایی روس ها و مشاوره نظامی ایران توانستند افزون بر تحكیم كنترل خود در شهرهایی چون دمشق و لاذقیه، دیگر شهرها مانند حمص و حماه را در اختیار بگیرند.
با برگشتن ورق تحولات میدانی به سود دولت سوریه، در تیرماه سال جاری عملیات آزادسازی حلب به طور جدی كلید خورد. بدون شك نبرد سرنوشت ساز حلب، از نظر اهمیت و دشواری با هیچ یك از عملیات هایی كه تاكنون انجام شده قابل مقایسه نیست.
پرسش این جا است كه چرا حلب و كنترل بر این شهر تا این اندازه مهم است؟ صرف نظر از اینكه حلب دومین شهر مهم سوریه پس از دمشق و پایتخت اقتصادی این كشور محسوب می شود، تسلط بر این شهر هم برای گروه های تروریستی و هم برای دولت دمشق، از یك موقعیت نمادین، انگیزه بخش و از نظر میدانی ویژه برخوردار است.
از همان آغاز ناآرامی ها و اوج گرفتن فعالیت پیكارجویان مسلح در سوریه، آنها اشغال حلب را به عنوان نقطه ای كانونی در دستور كار داشتند چرا كه با توجه به اهمیت این شهر می خواستند از رعب سقوط حلب به منظور سقوط خودكار دیگر شهرها استفاده كنند و مسیر اشغالگری را برای خود هموار سازند. اكنون ارتش سوریه نیز با درنظر گرفتن همین ملاحظات، پاكسازی كامل حلب را با سرعت و جدیتی فراوان دنبال می كند با این امید كه با آزادی این شهر، مسیر آزادی دیگر شهرهای اشغالی را به طور طبیعی و دومینو وار هموار كند.
روشن است كه با آزادی حلب، هنوز سوریه به طور كامل در كنترل دولت دمشق نخواهد بود و همچنان مناطقی در شرق (رقه و دیر الزور)، جنوب (درعا) و شمال غرب (ادلب) در اشغال تروریست ها است و روشن است كه پس از حلب نوبت به ادامه نبرد در این مناطق فرا می رسد؛ اما در خصوص اهمیت آزادسازی حلب سه نكته مهم مطرح است؛
نخست اینكه، هیچ كدام از این مناطق اشغالی، نه از نظر وسعت و نه از نظر جمعیت قابل مقایسه با حلب نیستند. به عنوان مثال جمعیت منطقه شرق اشغالی یعنی رقه و دیرالزور كمتر از یك سوم یا وسعت ادلب تنها حدود یك هشتم حلب است. به عبارت بهتر اگرچه مبارزه در سوریه متوقف نمی شود اما به اعتقاد اغلب كارشناسان هرگز به دشواری نبرد در حلب نخواهد بود و با در اختیار گرفتن حلب روحیه نیروهای سوری برای تداوم نوار پیروزی های اخیر و آزادسازی دیگر مناطق اشغالی افزون خواهد شد.
نكته دوم این است كه با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن حلب در مرز سوریه با تركیه، بازپس گیری حلب باعث قطع ارتباط تروریست ها با دنیای خارج می شود كه در عمل امكان تجهیز و تقویت قوای آنها را از طریق مرزهای تركیه ازبین می برد. با این حساب آنها هر روز ضعیف و ضعیف تر خواهند شد و این وضعیت كار را برای نیروهای دولتی سوریه در عملیات آزادسازی دیگر مناطق تسهیل خواهد كرد.
موضوع سوم اینكه برخی منابع از بروز اختلاف های شدید میان مخالفان مسلح و گروه های تروریستی در شرق حلب خبر می دهند. این مساله نیز در شكست خطوط دفاعی و در نهایت سقوط آنها بسیار موثر است. بر اساس برخی گزارش ها نیروهای وابسته به «جبهه النصره» و «كتائب ابوعماره»، پایگاه های متعلق به گروهك های «فیلق الشام» و «جیش الشام» را در بخش شرقی حلب بمباران كرده اند.
با در نظر گرفتن تمام مواردی كه گفته شد به نظر می رسد حلب شرقی به زودی آزاد شود و ساكنان آن بتوانند به خانه و كاشانه خود بازگردند. در این پیوند، برخی منابع سوری ابراز امیدواری كرده اند تا جشن سال نو را در این شهر برگزار كنند.
فرجام سخن آنكه با آزادی تمام و كمال حلب، دومینوی سقوط گروه های تروریستی با سرعت هرچه بیشتر رو به جلو حركت می كند. البته نباید تصور كرد تروریست ها با از دست دادن مناطق اشغالی در سوریه و عراق، دست از اقدامات تخریبی و فعالیت های دهشت افكنانه خود بر می دارند. پرواضح است كه دیر یا زود آنها موقعیت فعلی را از دست می دهند و دیگر جای پای محكمی در زمین نخواهند داشت اما تهدیدی به نام تروریسم از نوعی داعشی یا غیرداعشی آن تمامی ندارد. مادامی كه این دست گروه های تروریستی، حامیانی برای تجهیز و تامین خود داشته باشند، پس از خروج از یك سرزمین، از نقطه دیگری سر بر می آورند، رنگ عوض می كنند و با نام جدیدی اقدام های پیشین خود را از سر می گیرند. اینجا است كه همكاری و صداقت كشورها در آزمون بزرگ مبارزه با تروریسم و افراطی گری در دوره ها گوناگون محكی جدی خواهد خورد.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار: سمانه سعادت** انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی** پژوهشم**9403**9279
تهران- ایرنا- سرعت گرفتن پیشروی های ارتش سوریه در حلب شرقی طی روزهای اخیر، امیدها برای آزادی هرچه زودتر این شهر را افزایش داده است. اگر چه آزادی حلب به معنای پایان كار تروریست ها در سوریه نیست اما نبرد در دیگر مناطق اشغالی به باور بسیاری به دشواری و پیچیدگی پیكار در حلب نخواهد بود.
