مرور راهبرد جاده ابریشم نوین چین/نقش گسترده ایران در اجرای طرح

به گزارش ایرنا، نخستین بار ایده كمربند اقتصادی جاده ابریشم قرن 21 توسط «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین در دیدار از قزاقستان و سپس در دیدار از اندونزی در پاییز سال 2013 مطرح شد و منظور از كمربند، شبكه ای برنامه ریزی شده از راه های زمینی، خطوط راه آهن، خطوط نفت و گاز طبیعی و سایر پروژه های زیرساختی از شهر «شیان» در مركز چین تا آسیای میانه و در نهایت تا مسكو، روتردام و ونیز در اروپا را شامل می شود و مسیر دریایی آن نیز شبكه ای برنامه ریزی شده از بنادر و پروژه های ساحلی زیرساختی از جنوب و جنوب شرقی آسیا تا شرق آفریقا و شمال دریای مدیترانه را در بر می گیرد.
این در حالیست كه استفاده از واحد پول چین (یوان) در بازارهای مالی بوسیله سایر كشورها و ایجاد مركز اطلاعات جاده ابریشم برای ارتباط واحدهای اطلاعاتی و شبكه های فناوری مخابراتی منطقه ای و رفع موانع تجارت مرزی و سرمایه گذاری منطقه نیز بخش دیگری از اجرای این طرح بزرگ به شمار می رود.
برای اجرای این طرح حتی چین صندوقی به ارزش 40 میلیارد دلار اختصاص داد تا كشورهای قرار گرفته در مسیر این جاده بتوانند از مزایای آن بهره مند شوند.
در این مسیر چین از ایران به عنوان یك گذرگاه كلیدی یاد كرده است كه از مسیرهای مهم نقل و انتقالات تجاری راه ابریشم خواهد بود و بسیاری از شركت های چینی اكنون در همین راستا با شركت های كشورمان در همكاری نزدیك هستند.
بررسی‌ها نشان دهنده این واقعیت است كه در طرح احیای جاده ابریشم چین، ایران یكی از مهمترین و زیربنایی ترین بخش های این طرح خواهد بود كه رئیس جمهوری چین تلاش بسیاری برای اجرایی شدن آن دارد.
در واقع حضور در این طرح فقط خواست ایران نیست، بلكه در برنامه ریزی هایی كه چین برای احیای جاده ابریشم نوین انجام داده، لازم است كه ایران نقشی بسیار فعالتری در آن داشته باشد.
به باور مسئولان و مقامات كشور چین، ایران منطقه ای تاریخی در این مسیر است و در طول تاریخ بیش از 2 هزار ساله نیز همین مسیر بوده كه دو كشور را به یكدیگر مرتبط ساخته است.
برآوردها حاكی است كه این طرح عظیم نزدیك به 65 كشور دنیا را دستكم در آسیا و اروپا در بر می گیرد و در مجموع در زندگی چهار میلیارد و 400 میلیون نفر كه 63 درصد جمعیت كل جهان را شامل می شود تحت تاثیر خود قرار داده و به طور بالقوه سه میلیارد نفر جمعیت وارد یك بازار تجاری جدید و البته گسترده خواهند شد.
رئیس جمهوری چین خود در باره این طرح كه سه سال از عمر آن می گذرد، می گوید: «كشورها می توانند با استفاده از اجرای طرح «یك كمربند - یك راه»، به برقراری ارتباطات بین المللی در زمینه های مختلف، ارتقای سطح همكاری در زمینه تجارت و سرمایه گذاری و پیشبرد همكاری در صنایع تولید بپردازند. در حقیقت، با اجرای این طرح، تقاضای جدید ایجاد شده و اقتصاد جهان به تعادل جدید می رسد.»
وی یادآور می شود: «در شرایط ركود اقتصاد جهانی، اگر چین با استفاده از توانایی تولید و ساخت خود، در كشورهای دیگر فعالیت و سرمایه گذاری كند و از صنعتی شدن و مدرنیزاسیون كشورهای مسیر جاده ابریشم و ساخت تاسیسات زیربنایی آن ها پشتیبانی كند، به بهبود رشد اقتصاد جهان یاری خواهد كرد.»
«سیامك قاسمی» از مسئولان شركت واگن سازی تهران در مصاحبه ای كه اخیرا با خبرگزاری شین هوا داشت، می گوید كه ما دستكم در طرح راه ابریشم در بخش های راه آهن و مترو همكاری نزدیكی با چین داریم.
وی خاطر نشان می كند كه بسیاری از كاركنان بین دو كشور در رفت و آمد بوده اند اما حالا فناوری ها به ایران منتقل شده اند و با كمك طرف چینی در حال توسعه خطوط مترو، واگن سازی و توسعه خطوط آهن هستیم كه در سال های آینده نقش مهمی برای حضور قوی ایران در راه ابریشم قرن 21 ایفا خواهد كرد.
شاید برای كسانی كه مستقیما درگیر این طرح شده اند، ‌ایجاد راه ابریشم نوین دریایی و زمینی كه هر دو به ایران مرتبط می شود این جاده راه رسیدن به رویاهای بسیاری از كشورها باشد.
طرح راه ابریشم باعث شده است تا چین و كشورهای دیگر از طریق دریا و بنادر، مناطق اقتصادی ویژه و خطوط آهن با یكدیگر مرتبط شوند و دهها قطار و كشتی از استان های مختلف بخصوص از شرق چین این روزها بین چین و ایران - چین و پاكستان و ‌چین و اروپا در حركت باشند تا ایده ایجاد این كمربند بزرگ نهایی شده و تحقق پیدا كند.
البته نباید به این موضوع نیز بی توجه بود كه ایران از نظر چین، عنصر مركزی در كمربند اقتصادی جاده ابریشم است، كمربندی كه به شدت برای تحقق آن تلاش می شود و بسیاری از كارشناسان، بخشی از این تلاش ها را گسترش نفوذ فرامرزی چین از طریق آسیای مركزی به خلیج فارس و اروپا می دانند.
شبكه خبری «آسیا تایمز» هنگ كنگ پیشتر در گزارشی نوشته بود: همین اشتیاق چین است كه سبب شد تا ایران با همكاری این كشور به عضویت بانك سرمایه گذاری توسعه زیرساخت آسیا موسوم به (AIIB) درآید و به عنوان یكی از اعضای هیات موسس آن انتخاب شود.
برآوردها نشان می دهد كه چنانچه طرح جاده ابریشم اجرایی شود ایران محل انتقال و گذر 12 میلیون تن كالا در سال خواهد بود.
«شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین پیش بینی كرده است كه در مدت یك دهه از راه اندازی این مسیر، ارزش تجاری آن برای كشورهای قرار گرفته در این مسیر كه یكی از آنها ایران است به 2 هزار و 500 میلیارد دلار برسد.
ساخت تاسیسات زیربنایی، از جمله راه ها بین كشورها، بخشی مهم از طرح «یك كمربند - یك راه» است كه تاكنون بیش از 100 كشور و سازمان بین المللی در اجرای آن شركت كرده اند.
حتی در این رابطه چین با بیش از 30 كشور قرار گرفته در مسیر راه ابریشم، توافق نامه همكاری امضا كرده و همكاری در صنایع تولید با بیش از 20 كشور را آغاز كرده است.
این در حالیست كه سازمان های بین المللی از اجرای این طرح استقبال كرده و همكاری مالی در بانك سرمایه گذاری توسعه زیر ساخت آسیا (AIIB) و صندوق راه ابریشم (NSRF) به طور پی در پی تعمیق یافته است.
سازمان ملل ایده راه ابریشم را از اصلی ترین ستون های برنامه توسعه پایدار تا سال 2030 میلادی دانسته است و شماری از كشورها آن را بزرگترین طرح مهم توسعه برای چین و كشورهای مختلف جهان می دانند.
اشتغال زایی، بین المللی كردن تجارت، بازاریابی، توسعه پایدار برای كشورهای درگیر این برنامه، ‌اجرای طرح های زیربنایی، ساخت بنادر، راه، احداث خطوط آهن و ایجاد مناطق آزاد تجاری همگی از جمله اهداف طرح یك كمربند و یك راه است كه با گذشت چند سال به نظر می رسد پیشرفت های چشمگیری در مسیر غایی شدن این برنامه ابتكاری حاصل شده است.
«روان زونگ زه» معاون آكادمی مسایل بین المللی چین نیز در گفت وگو با رادیو بین المللی چین در این باره می گوید: «اجرای طرح یك «كمربند - یك راه» نشان می دهد كه چین یك كشور بزرگ با درهای باز است و این كشور مایل است سودهای توسعه خود را با كشورهای همسایه بزرگ خود از جمله ایران و همچنین سایر كشورهای جهان به اشتراك بگذارد. علاوه بر این، با اجرای این طرح، بهره مندی مشترك از منابع و همكاری با منافع مشترك تحقق می یابد و این یك ایده بسیار مهم است.»
تهران پس از توافق هسته ای وین راهی نو و دیپلماسی فعال «تعامل» را در پی گرفته است كه بخشی از آن به همكاری با بازارهای اروپا بر می گردد و بخشی از آن نیز پیوستگی ایران را با شرق به دنبال دارد كه مشاركت در طرح جاده ابریشم نوین می تواند از آن جمله باشد.
این موضوع و البته موقعیت استراتژیك و سنتی ایران كه از دیرباز یكی از مسیرهای اصلی جاده ابریشم تاریخی بود، سبب شده است تا پكن حساب ویژه ای روی ایران در احیای این جاده باز كند و ایران نیز می تواند بر اساس ویژگیهای یاد شده نقش تعیین كننده ای در تحقق ایده بلندپروازانه چین در اجرای طرح مزبور داشته باشد.
آساق**231**1597*انتشاردهنده:فرهاد راستی