به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، حجم نقدینگی معیاری برای اندازه‌گیری عرضه پول است كه از مجموع اسكناس و مسكوك در گردش و سپرده‌های بخش غیردولتی در شبكه بانكی بدست می‌آید.
تناسب میزان نقدینگی با حجم كالا و خدمات عرضه شده در هر جامعه به منظور كنترل تورم برای نهادهای ناظر پولی هر كشور از اهمیت بسزایی برخوردار است و از این رو، دولت ها سیاست های گوناگونی را برای مدیریت نقدینگی تدوین می كنند.
از آنجا كه بیشتر منابع بانك ها از محل سپرده‌های مدت دار تامین مالی می‌شود، بانك مركزی برای ایجاد توازن بین تعهدات كوتاه مدت مالی و سرمایه های بلندمدت به طور دقیق و مستمر اطلاعات سپرده ها را از شبكه بانكی جمع آوری و پس از محاسبه حجم نقدینگی، آن را منتشر می سازد.
مروری به وضعیت نقدینگی در كشور در نیمه نخست امسال نشان می دهد در كنار تحقق رشد 7.4 درصدی اقتصاد كشور در مدت یاد شده، در اثر رشد پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی، مانده نقدینگی در پایان شهریور امسال با 28.6 درصد افزایش نسبت به زمان مشابه پارسال و 10.4 درصد رشد نسبت به پایان سال 1394 به 11 بیلیارد و 227 هزار و 100 میلیارد ریال (11227.1 هزار میلیارد ریال) رسید.
با وجود این، رییس كل بانك مركزی در یادداشتی تلگرامی به نگرانی ها در مورد نقدینگی و افزایش حجم آن پاسخ داد و تاكید كرد حجم نقدینگی یكی از متغیرهای اقتصاد است كه نه فقط نمی‌تواند همه پیچیدگی‌های اقتصاد را به تنهایی نشان دهد، بلكه سخن گفتن از بزرگی آن بدون توجه به اندازه اقتصاد ثمری ندارد.
** نقدینگی در بهار امسال
مروری بر نماگرهای اقتصادی در بهار امسال نشان می دهد نقدینگی در پایان سال 1394 به 10172.8 هزار میلیارد ریال رسید اما در پایان خرداد با رشد 4.2 درصدی نسبت به پایان سال 1394 به 10595 هزار میلیارد ریال افزایش یافت.
بررسی اجزای نقدینگی در فصل بهار امسال نشان می دهد سهم «اسكناس و مسكوك در دست اشخاص» در این مدت 16.2 درصد و «پول» 0.2 درصد كاهش یافت.
در این بررسی، در بهار امسال شبه پول 4.8 درصد و سپرده های دیداری 5.8 درصد رشد را نسبت به اسفند پارسال تجربه كردند.
كل سپرده های بخش غیردولتی در بانك ها از آغاز امسال تا پایان خردادماه به 10 بیلیارد و 283 هزار و 400 میلیارد ریال (10283.4 هزار میلیارد ریال) رسید كه نسبت به اسفند پارسال 4.9 درصد رشد كرد.
** اجزای نقدینگی در پایان فصل تابستان
بررسی اجزای ضریب فزاینده نقدینگی در این دوره نشان می دهد افزایش «نسبت اسكناس و مسكوك در دست اشخاص» به «كل سپرده ها» و افزایش «نسبت سپرده های قانونی» به «كل سپرده ها» موجب كاهش ضریب فزاینده نقدینگی شده است.
اما در این میان كاهش «نسبت ذخایر اضافی» به «كل سپرده ها» افزایش نقدینگی را در نیمه نخست امسال رقم زده است.
در مجموع و در اثر رشد پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی، مانده نقدینگی در پایان شهریور امسال با 28.6 درصد افزایش نسبت به زمان مشابه سال قبل و 10.4 درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته به 11227.1 هزار میلیارد ریال رسیده است.
در بین اجزای نقدینگی، «حجم پول» و «شبه پول» به ترتیب با رشد 25.4 درصد و 29.1 درصد سهمی 3.4 درصدی و 25.2 درصدی در رشد نقدینگی نسبت به پایان فصل دوم سال 1394 داشتند.
شبه پول از مجموع سپرده های مدت دار و پس انداز مردم نزد بانك ها و موسسات اعتباری تشكیل می شود؛ شبه پول نزدیك‌ترین جانشین برای پول بوده و یكی از مهمترین خصوصیت آن خاصیت ضدتورمی بودن در كوتاه مدت است.
در این میان «حجم اسكناس و مسكوك در دست اشخاص» و «سپرده های دیداری» با رشد 7.4 درصدی و 31.7 درصدی به ترتیب سهم 1.9 درصدی و 23.5 درصدی در رشد حجم پول داشتند.
در خبرها آمده بود رشد سپرده های دیداری در تابستان امسال به 9.3 درصد رسید كه نسبت به رقم مشابه در تابستان پارسال 3.6 درصد افزایش نشان می دهد.
همچنین نرخ رشد فصلی شبه پول در فصل تابستان امسال 5.4 درصد شد كه اندكی بالاتر از رشد 4.8 درصدی فصل بهار بود اما همچنان از رشد آن در فصول مختلف سال های 1393 و 1394 كمتر است.
در نتیجه این تحولات سهم پول و شبه پول از نقدینگی در پایان فصل دوم امسال به ترتیب 13.2 درصد و 86.8 درصد شد.
همچنین با اینكه كاهش دستوری نرخ سود سپرده های مدت دار به عنوان یكی از دلایل افزایش نرخ رشد فصلی سپرده های دیداری و كاهش نرخ رشد فصلی شبه پول مطرح است اما با تشدید فشار بر حاشیه سود بانك ها به دلیل كاهش دستوری نرخ سود تسهیلات پرداختی و در نتیجه افزایش رقابت بانك ها برای جذب سپرده با نرخ های غیررسمی بالاتر، ادامه این روند تا اندازه ای كند می شود.
با این همه، تحولاتی مانند افزایش نوسان بازار‌های موازی در ماه های گذشته می تواند به كاهش سپرده گذاری مدت دار و افزایش تبدیل آنها به سپرده های دیداری و تشدید ناپایداری در سیستم بانكی منجر شود.
به این ترتیب وجود مشكلات ساختاری در سیستم بانكی همچنان مانعی برای كاهش نرخ سود واقعی سپرده ها و افزایش مصرف و سرمایه گذاری و در نهایت ایجاد رونق اقتصادی از طریق افزایش تقاضای كل است.
اقتصام**2025**1961** گزارشگر: لیلا جودی** انتشاردهنده: مریم مسعود
آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان در كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام:
@IRNAeco
https://telegram.me/irnaeco
تهران- ایرنا- بررسی اجزای نقدینگی به عنوان یكی شاخص های كلان اقتصادی كه از محدوده «هزار هزار میلیارد ریال» عبور كرده، نشانگر نقش آفرینی «شبه پول» در رشد آن است.
