دوره كاری هشتمین دبیر كلی سازمان ملل متحد با شروع سال 2017 میلادی پایان یافت و به جای بان، «آنتونی گوتیرس» نخست وزیر پیشین پرتغال عهده دار اداره این نهاد بین المللی شد. دبیركل، عالی رتبه ترین مقام اجرایی سازمان ملل به شمار می رود كه مسوولیت های گوناگونی در قبال مسایل بین المللی دارد.
در دوره كاری بان كی مون (از 2007 تا 2017) رخدادهای گوناگونی در جهان به وقوع پیوست كه نیازمند ورود یا واكنش جدی سازمان ملل متحد و اظهارنظر دبیركل عنوان بالاترین مقام این سازمان بود. طی چند روز گذشته رسانه های انگلیسی زبان جهان، پایان دوره مسوولیت بان كی مون در سازمان ملل را از دیدگاه های گوناگونی مورد ارزیابی قرار دادند كه این گزارش به برخی از آن ها می پردازد.
** بان تا پیش از دبیركلی
تارنمای خبرگزاری روسی «اسپوتنیك» در آخرین روز كاری دبیركل پیشین سازمان ملل متحد در مورد وی نوشت: بان كی مون در سال 1944 در كره جنوبی متولد شد و در دوره نوجوانی برنده جایزه صلیب سرخ برای سفر به آمریكا شد. در سال 1970 از دانشگاه سئول فارغ التحصیل شد. وی درجه استادی را در سال 1985 در رشته «مدیریت عمومی» از دانشگاه هاروارد دریافت كرد.
به نوشته اسپوتنیك، بان مدت ها در وزارت امور خارجه در مقام سفیر فعالیت كرد و حتی در دوره ای فرستاده این كشور در آمریكا و سازمان ملل بود. بان پیش از دبیركلی سازمان ملل، به عنوان وزیر خارجه و تجارت كره جنوبی منصوب شد. وی چند دوره در گفت وگوهای هسته ای با كره شمالی شركت داشت و نقش مهمی را در چهارمین دور گفت وگوهای شش جانبه در پكن ایفا كرد. وی در سال 2007 جایگزین «كوفی عنان» در سازمان ملل متحد شد.
*** خیز بان برای ریاست جمهوری كره جنوبی در دوره پسادبیركلی
یكی از محورهایی كه برخی رسانه های انگلیسی زبان به آن پرداختند میزان فعالیت های دبیركل سازمان ملل در این مقام بود. تارنمای «كره تایمز» روز دوشنبه سیزدهم دی ماه (دوم ژانویه) در گزارشی در مورد پایان دوره مسوولیت بان نوشت: پنج سال دوم مسوولیت بان در سازمان ملل متحد تمام شد. وی واكنش به چالش های جهانی را رها كرده و اكنون به ریاست جمهوری كره جنوبی فكر می كند.
به نوشته این تارنما، از ابتدای سال 2007 كه بان دبیركل سازمان ملل شد وی به هر گوشه ای از جهان سفر كرد. بان به 154 كشور از 193 كشور روی نقشه كره زمین رفت. دسترسی به 39 كشور دیگر نیز دشوار بود و این دشواری ها مانع از سفر بان شد. كره شمالی نیز یكی از كشورهایی بود كه بان به آن سفر نكرد. از آنجا كه وی چند بار به برخی از كشورها رفته، در مجموع 559 سفر برای وی ثبت شده است. وی برای این سفرها 4.8 میلیون كیلومتر را پیمود.
كره تایمز افزود: بان كی مون در كل دوره كاری خود بیشتر از 34 هزار ملاقات انجام داده كه 17 هزار دیدار با رهبران كشورها و سازمان های بین المللی صورت گرفته است. همچنین وی 11 هزار سخنرانی ، 2 هزار مصاحبه و كنفرانس خبری و سه هزار گفت وگوی تلفنی انجام داده است. بر این اساس وی روزانه 10 دستوركار و 31 دیدار داشته است.
این تارنما در مورد آینده سیاسی بان كی مون نوشت: بان كه خود را برای ریاست جمهوری كره جنوبی آماده می كند میانه های ماه جاری میلادی به كره خواهد آمد. هفته گذشته وی از تمایلش برای ریاست جمهوری و تلاش برای پیشرفت كشورش سخن گفت. نظرسنجی ها در كره جنوبی هم وی را به عنوان یك از افراد محبوب برای انتخابات سال آینده این كشور معرفی كرده اند.
***موفقیت در پاریس و شكست در سوریه
ارزیابی رسانه های انگلیسی زبان از روندهای كاری و مواضع دبیركل پیشین سازمان ملل گویای ناكامی ها و پیروزی هایی است در كارنامه بان به ثبت رسیده است. تارنما نشریه «فارین پالسی» چهارشنبه 28 دسامبر (8 دی) در مورد بان كی مون و رخدادها در دوره مسوولیتش در سازمان ملل نوشت: موضوع سوریه، پیشرفت برنامه تسلیحات هسته ای كره شمالی، نسل كشی در سودان جنوبی، افزایش پناهجویان و رشد فعالیت تندروهای مذهبی و گسترش تروریسم در سراسر جهان از مهمترین چالش های كارنامه بان بود كه به دوره بعد هم امتداد می یابد. یكی از مسایلی كه ابراز تاسف دبیركل پیشین سازمان ملل را به همراه داشت شكست این سازمان در سوریه بود.
گزارش این نشریه به نقل از برخی سیاستمداران و كارشناسان سازمان ملل، بزرگترین انتقاد به بان را فقدان كاریزما، چابكی فكری و خلاقیت می دانند اما به گفته آنان بان پشتكار خوبی داشت. این گزارش تلاش بان كی مون در بحث تغییرات آب و هوایی را از دستاوردهای وی دانست زیرا بدون حضور بان هیچ توافقی در این زمینه حاصل نمی شد. اكنون بدون بان كی مون و همزمان با روی كار آمدن دولت جدید در آمریكا تهدیدهای جدی پیش روی توافق اقلیمی پاریس (آذرماه 1394) قرار گرفته زیرا ترامپ بر موضوع رقابت با چین و كارآمدسازی صنعت آمریكا تمركز كرده است.
تارنمای خبری «گلوبال نیوز» كانادا نیز در آخرین روز سال گذشته میلادی در بررسی كارنامه بان با تكرار اعتراف تلخ بان كی مون نوشت كه بزرگترین شكست یا مایه تاسف در دوره كاری وی، ادامه بحران در سوریه است.
گلوبال نیوز ناتوانی سازمان ملل در كنترل بیماری وبا در هائیتی و وارد شدن اتهام سوء استفاده جنسی به صلح بانان سازمان ملل در جمهوری آفریقای مركزی را از نقاط تاریك دوره دبیركلی وی دانست. از سوی دیگر حضور 197 كشور در توافق اقلیمی پاریس از موفقیت هایی بود كه بان در شكل دهی همكاری جهانی برای كاهش آلودگی های زیست محیطی به نام خود ثبت كرد.
نقطه تاریك دیگر در كارنامه بان كی مون حذف نام عربستان از فهرست سیاه ناقضان حقوق كودك بود. خردادماه امسال سازمان ملل به دلیل اقدام ائتلاف سعودی حمله به یمن به كشتار صدها زن و كودك، عربستان را ناقض حقوق كودكان دانست اما بان به خاطر تداوم دریافت كمك های مالی از عربستان، نام این كشور را از فهرست یادشده خارج كرد؛ اقدامی كه به نوشته بسیاری از رسانه ها در آن زمان، با فشار گسترده عربستان و متحدانش انجام گرفت و انتقاد مجامع حقوق بشری و نیز رسانه‌ها را در پی داشت.
**گروه تحلیل و پژوهش خبری
خبرنگار: حسین عباسی نسب **انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی** پژوهشم**9130 **9279
تهران- ایرنا- آغاز سال نو میلادی، پایان دوره كاری ده ساله «بان كی مون» هشتمین دبیركل سازمان ملل متحد بود. با پایان این دوره، كارشناسان و رسانه های انگلیسی زبان، ارزیابی های گوناگونی از موفقیت ها و شكست های دبیر كل پیشین ارایه كردند.