تازه‌ترین قابلیت‌های سامانه جامع گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی رونمایی شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، اتصال الكترونیكی بارنامه به سامانه جامع گمركی، پروژه درب خروج هوشمند، راه اندازی بزرگترین بانك اطلاعات تجارت خارجی، دریافت گواهی بازرسی از طریق سامانه جامع امور گمرك و آغاز تبادل الكترونیكی اطلاعات میان سازمان بنادر و گمرك، از جمله قابلیت های سامانه جامع گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی است كه امروز رونمایی شد.

** اتصال الكترونیكی بارنامه به سامانه جامع گمركی
تله‌های الكترونیكی گمرك برای مبارزه با قاچاق كالا با اتصال الكترونیكی بارنامه به سامانه جامع امور گمركی تكمیل و تبادل الكترونیكی اطلاعات میان انبارهای سازمان بنادر و گمرك آغاز شد.
براساس این برنامه، در گام نخست، قبض انبار الكترونیك انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی از طریق سامانه جامع گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی در منطقه ویژه شهید رجایی به بارنامه متصل شده و با فراهم شدن این امكان، خروج كانتینرهای موضوع بارنامه‌های اظهاری به گمرك، بعد از صدور پروانه‌های الكترونیكی از محوطه‌های بندری و انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی امكان‌پذیر خواهد بود.
همچنین دریافت الكترونیكی این اطلاعات با توجه به مدل تبادل داده سازمان جهانی گمرك برمبنای دریافت اطلاعات بارنامه‌ها از مبدا انجام می‌شود و با اجرای این برنامه، تله‌های الكترونیكی گمرك برای مبارزه با قاچاق كالا تكمیل خواهد شد.
برنامه اصلی گمرك نیز دسترسی به مانیفست بار كشتی‌ها یا اصطلاحا كریرها در زمان تخلیه بار و صدور تالی است كه این موضوع در دستور كار گمرك قرار گرفته است.
مانیفست كشتی فهرست كالاهای موجود در كشتی است كه در اختیار ناخدا بوده و در زمان تخلیه از روی مانیفست كشتی، اصطلاحا تالی تخلیه صادر می‌شود سپس به چندین بارنامه و هر بارنامه به نام یك شخص تقسیم می‌ شود.
اطلاعات مانیفست كشتی، اطلاعات قابل اتكایی هستند كه درصورت ورود اطلاعات براساس تالی تخلیه در بنادر، زنجیره داده‌ها در سامانه جامع گمركی تكمیل و كلیه اطلاعات ورودی برمبنای مانیفست الكترونیكی، بارنامه، قبض انبار، اظهارنامه و بیجك انبارها تقاطع‌گیری می‌شود و امكان تخلف از بین می‌رود. عدم امكان كنترل ورودی و خروجی كالاها در محوطه‌های بندری و انبارها به دلیل نبود تبادل داده‌ها، احتمال صدور بیجك‌های جعلی و قاچاق كالاها را تقویت می‌كند.

** پروژه درب خروج هوشمند
پروژه درب هوشمند بخش دیگری از برنامه گمرك الكترونیكی است كه اجرای آن حتی اجازه ورود و خروج بار از گمركات به روش الكترونیكی انجام خواهد شد.
با اجرای این پروژه، تشریفات گمركی كالا در سامانه جامع گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی انجام و پس از اتمام تشریفات ترخیص كالا، اطلاعات وارد شده در سامانه جامع گمركی به راهبندهای هوشمند در درب خروج گمركات منتقل و فقط پس از تایید سامانه از طریق سیستم پلاك خوان الكترونیكی اجازه خروج كامیون داده می‌شود و با این كار راهبندهای هوشمند دستور را از پلاك‌خوان‌ها دریافت می كنند.
با توجه به اینكه پلاك و مشخصات كامیون‌ها برای بارگیری در سامانه جامع گمركی ثبت می‌شود، با نصب و راه‌اندازی سیستم راهبند و پلاك خوان، همه اطلاعات بار با كامیون بارگیری شده به صورت خودكار تطبیق و به صورت هوشمند اجازه خروج به كامیون‌های بارگیری شده داده می‌شود.
با این روش، از ورود و خروج كانتینرها و كالاهای غیرمجاز به صورت خودكار ممانعت شده و اطلاعات ورود و خروج كامیون‌ها و درب خروج به صورت آنلاین به مركز منتقل و رصد عملیات گمركی آسان‌تر شده و نظارت دفاتر ستادی بر عملكرد گمركات اجرایی نیز تسهیل می شود.
این پروژه بطور كامل به دست دانش‌پژوهان پژوهشكده سامانه‌های هوشمند دانشگاه تهران طراحی و اجرایی می‌شود.
البته اكنون مقدمات نصب و راه‌اندازی 36 دستگاه سیستم راهبند و 85 دستگاه پلاك‌خوان فراهم شده و قرار است در مرحله نخست گمركات بندر شهید رجایی، بندر شهید باهنر، بندر بوشهر، بندر لنگه، فرودگاه امام خمینی(ره)، سلفچگان، اینچه برون و غرب تهران به سیستم هوشمند درب خروج مجهز شوند.

** راه‌اندازی بزرگترین بانك اطلاعات تجارت خارجی كشور
بانك اطلاعات تجارت خارجی كشور یكی از دستاوردهای ارزشمند گمرك الكترونیك به‌شمار می‌رود. این بانك اطلاعاتی همه اطلاعات مربوط به «سامانه جامع گمركی» را به‌طور اتوماتیك دریافت و در مركز داده خود تجمیع و پردازش می‌كند؛ این اطلاعات شامل اظهارنامه‌ها، پروانه‌های واردات، صادرات و ترانزیت، بیجك‌ها و اطلاعات پروانه‌های عبوری است.
بررسی سوابق عملكرد واردكنندگان، صادركنندگان و همچنین شركت‌های حمل‌ و نقل به ‌صورت هوشمند به تفكیك وزن، ارزش، نوع كالا و تخلفات احتمالی از مهم‌ترین قابلیت‌های این بانك اطلاعاتی به‌شمار می‌رود.
این بانك اطلاعاتی با هدف شفاف‌سازی فعالیت‌ها در حوزه تجارت خارجی راه‌اندازی شده و این امكان را به گمرك می‌دهد تا به ‌صورت لحظه‌ای فعالیت واردكنندگان به تفكیك كالای وارداتی، نوع ارز، تعداد دفعات واردات، نوع معامله و محل انجام معامله را به سال، ماه، هفته، روز و به ساعت رصد و چگونگی انتقال مالكیت كالا، نوع وكالت و تعداد افرادی كه اشخاص حقیقی و حقوقی وكالت داده‌اند را گزارش كند.
یكی از قابلیت‌های مهم این بانك اطلاعاتی، گزارش لحظه‌ای و هوشمند از بزرگ‌ترین واردكنندگان كشور است و مشخص می شود افراد و شركت‌های فعال در امر تجارت خارجی در فواصل زمانی مشخص و به لحظه چه میزان فعالیت و چه نوع كالاهایی را به كشور وارد كرده‌اند.
از دیگر امكانات این بانك اطلاعاتی، گزارش دقیق از میزان واردات كالاهای اساسی به كشور است و به‌صورت منظم و لحظه‌ای اعلام می‌كند كه حجم واردات كالاهای اساسی به كشور در فواصل زمانی مشخص چقدر بوده و آیا نیازی به واردات بیشتر هست یا خیر؟
پیش از این، اطلاعات و عملكرد واردكنندگان و صادركنندگان جمع‌آوری و در ستاد مركزی گمرك ایران تجمیع و در صورت نیاز پرونده واردكنندگان برای بررسی به ستاد مركزی گمرك ایران ارسال می‌شد و امكان رصد لحظه‌ای و هوشمند فعالیت‌های واردكنندگان و صادركنندگان وجود نداشت.

** دریافت گواهی بازرسی از طریق سامانه جامع امور گمركی
دریافت گواهی‌های بازرسی اظهارنامه‌های بانكی از طریق اظهارنامه‌های بانكی برای تسریع و تسهیل عملیات گمركی صورت گرفته است كه براین اساس، گواهی بازرسی همه اظهارنامه‌های بانكی باید از سوی شركت‌های بازرسی مربوطه تایید شود و صاحبان كالا یا نمایندگان قانونی آنها قبل از تنظیم اظهارنامه، نسبت به ارسال اطلاعات گواهی بازرسی به شركت بازرسی مربوطه و دریافت تاییدیه آن اقدام كنند تا امكان تنظیم اظهارنامه برایشان فراهم شود كه با اجرایی شدن این برنامه گمرك می‌تواند با اتصال به منشا اطلاعات در اسرع‌وقت نسبت به صدور پروانه اقدام و از توقف كالاهایی كه اظهارنامه بانكی دارند در مبادی ورودی جلوگیری كند.

** آغاز تبادل الكترونیكی اطلاعات میان سازمان بنادر و گمرك
پیش از این، گمرك ایران و سازمان بنادر و دریانوردی با هدف تبادل الكترونیكی اطلاعات با محوریت سامانه جامع امور گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی، تفاهم‌نامه امضا كردند.
با امضای این تفاهم‌نامه گمرك ایران به اطلاعات «تالی تخلیه و مانیفست بنادر» در بستر الكترونیكی دسترسی پیدا كرد و از این پس تنها اظهارنامه صاحبان كالا برای گمرك ملاك عمل نخواهد بود.
بر این اساس، گمرك اطلاعات قابل اتكایی از كالاهای موجود در محوطه‌ها و انبارهای بنادر و دریانوردی از طریق تبادل الكترونیكی مجموع بارنامه‌های موجود در كشتی (مانیفست كشتی) و تالی بندر به دست می‌آورد كه این امر گام بزرگی در جهت مبارزه با قاچاق كالا خواهد بود.
بر اساس این تفاهم‌نامه، سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به ارایه اطلاعات تاییدیه و قبض انبارهای صادره به صورت الكترونیكی به گمرك ایران اقدام می‌كند و نحوه ارایه اطلاعات به صورتی خواهد بود كه فرآیند همه تغییرات قبلی در قبض انبارهای قابل معامله مشخص ‌باشد.
این تفاهم‌نامه با اشاره به اینكه گمرك ایران پروانه الكترونیكی گمرك را با درج آخرین اطلاعات و شماره قبض انبارهای صادره توسط سازمان بنادر صادر می‌كند، صدور بیجك خروجی كالا و كانتینر از سوی سازمان بنادر و دریانوردی در سامانه خود و براساس اطلاعات پروانه گمركی كه منطبق بر اطلاعات آخرین قبض انبارهای صادره از سوی سازمان بنادر و دریانوردی است انجام می‌شود و این بیجك ملاك تسویه پروانه گمركی و خروج كالا و كانتینر از درب خروج گمرك خواهد بود.

** سامانه مانیتورینگ كالاهای ترانزیتی
دفتر نظارت بر ترانزیت گمرك ایران، با بهره‌گیری از سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) نسبت به مانیتورینگ كامیون‌ها و كالاهای عبوری داخلی و خارجی اقدام كرده است.
سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) همه اطلاعات مربوط به كالاهای عبوری داخلی و خارجی را به طور اتوماتیك دریافت و به منظور نظارت و كنترل الكترونیكی در مركز داده جمع‌آوری می‌كند.
این اطلاعات شامل اظهارنامه‌های ترانزیتی است و گزارش‌های منظمی درباره اطلاعات پروانه‌های عبوری و سایر اطلاعات مربوط به سوابق و عملكرد كاربران و شركت‌های حمل‌ونقل را جهت استفاده و نظارت هوشمند بر عملكرد شركت‌های حمل‌ونقل در بخش ترانزیت در اختیار حوزه‌های نظارتی قرار می‌دهد.

** راه‌اندازی سامانه پیشخوان خدمات الكترونیكی
فرآیند رسیدگی به شكایات و اعتراضات ذی‌‌نفعان در سامانه جامع امور گمركی با طراحی سامانه پیشخوان خدمات الكترونیك گمرك، الكترونیكی شد.
گمرك ایران با راه اندازی و استقرار سامانه جامع امور گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی و تغییر شیوه عملیات گمركی از روش دستی به دیجیتالی در رویه‌های واردات، صادرات و ترانزیت و تبادل الكترونیكی داده‌ها با سازمان‌های صادركننده مجوزهای قانونی و همچنین اجرای طرح كارشناسی متمركز با هدف استفاده كامل از ظرفیت نیروی كارشناسی گمركات كشور، موجب شفافیت بیشتر در مراحل ترخیص كالا، كاهش ایستگاه‌های كاری، كاهش زمان، هزینه ترخیص كالا و تسهیل و تسریع در تجارت خارجی شده است.
در این زمینه، برای كنترل و رصد همه فرآیندهای الكترونیكی تشریفات گمركی همه صاحبان كالا و نمایندگان قانونی آنها سامانه پیشخوان خدمات الكترونیك گمرك طراحی و راه‌اندازی شده كه صاحبان كالا می‌توانند در هر مرحله از عملیات گمركی، از طریق آدرس اینترنتی http:// club.irica.co نسبت به ثبت اعتراض ها و شكایات خود در ارتباط با چگونگی ارائه خدمات اقدام تا مورد رسیدگی قرار گیرد.

** الكترونیكی شدن نظارت‌ها در گمرك
فرآیند بازرسی و حسابرسی پس از ترخیص و نظارت بر عملكرد گمركات الكترونیكی شد.
بازبینی اكنون با الكترونیكی شدن در شرایط بهتری انجام می‌شود و مدت زمان انجام كار كوتاه‌تر شده و مسئولان بازبینی می‌توانند به صورت آنلاین روند كار را بررسی كرده و از چگونگی كار مطلع شوند.
روال كار در بخش بازبینی نیز اكنون با سنوات قبل تفاوت‌های زیادی دارد و همكاران باید خود را نسبت به سیستم به روز كنند.
معاون حقوقی و نظارت گمرك ایران با اشاره به تخصص افرادی كه در بخش بازبینی فعالیت دارند، ادامه داد: این افراد در بخش‌های مختلف حتی ترانزیت مشغول به فعالیت بودند و دارای دانش تخصصی در بیشتر بخش‌ها هستند.
«علیرضا مقدسی» كار در این بخش را دشوار دانست و گفت: افرادی كه در بخش بازبینی مشغول فعالیت هستند باید دارای یك ذهن تحلیلگر در زمان مشاهده اسناد باشند و اگر اشتباهی از سوی متقاضی به صورت سهوی رخ داده آگاه باشند و سریعاً برای اصلاح مشخصات اقدام كنند.
وی بازبینی را یكی از بخش‌های مهم در گمرك برشمرد و تصریح كرد: بازبینی واحد تفكر فنی مدیر بوده و اگر این دكمه درست كار كند ضریب سلامت سازمان افزایش خواهد یافت.
مقدسی افزود: تشریفات ترخیص و رویه‌های گمركی و حتی بخش‌های وكالت‌نامه هم در این قسمت قرار گرفته و از اسناد كاغذی به الكترونیكی تبدیل شده است كه این موضوع باعث می‌شود تا سوءاستفاده از بخش‌های مختلف كاهش یابد.
معاون حقوقی و نظارت گمرك ایران گفت: اكنون بیشتر بخش‌های گمرك الكترونیكی شده و بخش بازبینی نیز كار خود را به صورت الكترونیكی انجام می‌دهد.

** گمرك ایران سیستم كیف پول الكترونیكی را راه‌اندازی كرد.
این اقدام به دنبال اجرای پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع گمركی و در راستای سرعت بخشیدن به عملیات گمركی صورت گرفته است و از آنجا كه در ازای خدماتی مانند توزیع، انبارداری، تخلیه و بارگیری براساس قوانین و دستورالعمل‌های مربوطه ‌باید مبلغی پرداخت شود.
سامانه جامع امور گمركی با راه‌اندازی كیف پول الكترونیكی متصل به كارت‌های هوشمند باعث گردیده است كه صادركننده نیازی به پرداخت مبالغ مالی خدمات نداشتند و سامانه به‌صورت هوشمند از كیف پول الكترونیك آن برداشت می‌كند.
این موضوع علاوه بر ایجاد كنترل‌های دقیق و جلوگیری از تخلف موجب افزایش سرعت شده و عدم نیاز به حسابداری‌های پیچیده را میسر می‌سازد.
اقتصام ** 3065** 1070** 2023** خبرنگار: محمد ملك دار ** انتشاردهنده: لطیف نكوئی