جامعه ای ایمن از آسیب های اجتماعی در پرتو فعالیت سازمان های مردم نهاد

به گزارش ایرنا، فعالیت سمن ها (سازمان های مردم نهاد) در امور اجتماعی و پیشگیری از برخی ناهنجاری ها چون طلاق، خودكشی، اعتیاد و بزه كاری تاثیر محسوس و اثر گذاری می تواند در جامعه و در روند كاهش این معضلات فراگیر داشته باشد.
این انجمن های مردم نهاد با كسب اطلاعات كافی در مورد موضوع های ناهنجار اجتماعی، شیوه برخورد با افراد آسیب دیده را فرا گرفته و با بینش و توان كافی به یاری این افراد دارای مشكل می روند.
این مددكاران بی ادعا پیش و حتی پس از وقوع بحران می توانند علاوه بر تثبیت نقش خود در جامعه به كمك دولت آمده و باری را از دوش مسئولان بردارند.
بروز جرم یا آسیب های اجتماعی از سوی برخی افراد هنجارشكن خواه ناخواه به بروز آسیب های اجتماعی و روانی فردی، خانوادگی و گاه عمومی منجر شود البته وقوع و چرایی پدیده آسیب های اجتماعی مقوله ای پیچیده است كه در این خصوص با برخی از جامعه شناسان و رونكاوان استان ایلام گفت و گو كردیم

** جامعه بی مسئولیت دچار آسیب می شود
مدیر كل دفتر امور اجتماعی استانداری ایلام می گوید: در جامعه‌ای كه دچار بی ‌مسئولیتی شده طبیعی است كه بسترها برای بروز آسیب ها فراهم می شود و برای نجات از این چرخه بی‌پایان، به جای تصمیم های مدیریتی از بالا به پایین، باید مردم را در حل مسائل دخالت داد.
علی مهرعلیزاده با بیان اینكه در گذشته بسیاری از گرفتاری‌های جامعه توسط خود مردم حل می‌شد، اظهار كرد: اما از زمانی كه نقش و حضور مردم در مسائل اجتماعی به واسطه برنامه های دولت كمرنگ شد و آنها از دل اجتماع به گوشه خانه رانده شدند، آسیب‌های اجتماعی بیشتر شد كه باید ریشه بیشتر بروز این مشكلات را ناشی از طرد و انزوای اجتماعی مردم دانست.
وی افزود: جنس مداخله در آسیب‌های اجتماعی نباید از نوع انتظامی، اداری و تعیین قانون و بودجه باشد چرا كه با این شیوه برخورد وضع جامعه هر روز بدتر می‌شود در حالیكه نهادهای مدنی در ساماندهی حقوق شهروندی باید در هر سه جنبه تقنینی، اجرایی و قضایی مشاركت قوی و لازم را پیدا كنند تا با هم افزایی مردم تصمیم های مهم اجتماعی اتخاذ شود.
مهرعلیزاده یادآور شد: البته باید به این نكته نیز توجه داشت كه در بروز و ریشه كن كردن آسیب های اجتماعی بسیاری از سازمان ها دخیل باشند و به بیان دیگر دستگاه هایی همچون تعاون، كار و رفاه اجتماعی، تامین اجتماعی، بهزیستی و شهرداری ها و انجمن های مردم نهاد به این موضوع ها وارد شوند.
مدیر كل امور اجتماعی استانداری ایلام تاكید كرد: رسیدن به موفقیت در كاهش آسیب‌های اجتماعی ارتباط مستقیم با بودجه سازمان‌ها و تشكل‌های مرتبط ندارد بلكه این مشكلات ریشه های اجتماعی دارند كه اگر این ریشه‌ها را درست رصد و بررسی نكنیم، نمی‌توانیم به صرف وجود یك ساختار دولتی اقدامی در خور انجام دهیم.
وی بروز عمده آسیب های اجتماعی را ناشی از فقدان بی‌مسئولیتی و بی‌تفاوتی جوامع دانست و گفت: آسیب ها و مشكل های اجتماعی به عنوان یك معلول، زاده و پرورده نبود مشاركت اجتماعی است و ما نباید برای حل آسیب‌های اجتماعی مداخله و راه حل غیر اجتماعی در پیش بگیریم بلكه مداخلات باید با اتكا به مردم و ایجاد فرصت مداخله همراه باشد.

** خودجوش بودن و قانونمندی از ویژگی های خاص سمن ها هستند
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره كل ورزش و جوانان نیز معتقد است: سازمان های مردم نهاد سمن های غیر دولتی هستند كه بصورت داوطلبانه و غیر انتفاعی در حوزه های مختلف فعالیت می كنند و یكی از ویژگی های آنها خود جوش بودن و قانونمندی برنامه های آنها است.
محمدرضا تردست افزود: مهمترین ویژگی سمن ها هدف و تعهد مشترك، تدوین برنامه های مشخص، جذب مشاركت، آزادی خلاقیت و مسئولیت پذیری، هویت و شخصیت مستقل است.
وی با بیان اینكه سازمان های مردم نهاد در راستای اهداف خاصی فعالیت می كنند، گفت: مشاركت اجتماعی جوانان، ایجاد فرصت و امكان بروز رشد استعدادها و توانمندی های جوانان، كمك به غنی سازی اوقات فراغت و جهت دادن به گرایش های مشاركت جویانه و پرورش توانایی های بالقوه جوانان، اعتلای نقش و جایگاه جوانان در عرصه مدیریت جامعه و استفاده از انرژی و قابلیت آنها مهمترین اهداف جهت پیشگیری از آسیب های اجتماعی در بین جوانان است.
تردست یادآور شد: هدفمند كردن فعالیت های جوانان با توجه به موضوع فعالیت، می تواند زمینه را برای ورود خلاقیت، روحیه خود باوری و ارج نهادن به اندیشه های سازنده جوانان فراهم كند.
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره كل ورزش و جوانان گفت: نبود منابع مالی و پشتیبانی در سمن ها، كوچك ماندن تشكل ها در حد رفع و رجوع نیازهای اعضای خود، وابستگی سمن ها به دولت و جزیره ای عمل كردن آنها، عدم مشاركت و هم افزایی و نبود اتاق فكر مشترك از مهمترین آسیب یا تهدیدهایی است كه تشكل ها با آن روبرو هستند.
وی با بیان اینكه سمن ها متشكل از افراد دغدغه مند و موثر در فعالیت های اجتماعی با كمبود منابع مالی هستند، تاكید كرد: از آنجا كه خود مردم بعنوان مهمترین یاوران این سازمان ها و سپس دولت در جهت پذیرش و حمایت مادی و معنوی از سمن ها هستند باید اهتمام بیشتری به این قشر داشته باشند.
تردست افزود: دولت باید زمینه لازم را برای مشاركت فعال و موثر جوانان در صحنه های مختلف فرهنگی و اجتماعی به ویژه در مسائل مهمی چون كاهش یا رفع مشكل ها و ناهنجاری و نارسایی های اجتماعی را فراهم كند.

** سازمان های مردم نهاد انگیزه مشاركت و مسئولیت پذیری را دربین افراد جامعه افزایش می دهند
دبیر سازمان مردم نهاد طنین مهر زاگرس نیز در این ارتباط گفت: سمن ها چون برخاسته از دل مردم هستند و می توانند انگیزه مشاركت و مسئولیت پذیری افراد را افزایش دهند و از آنجا كه موفقیت برنامه پیشگیری و كاهش آسیب های اجتماعی نیازمند حضور گسترده مردم است می توان بستر لازم را برای حضور گسترده آنها در فعالیت های اجتماعی فراهم كرد.
طیبه عبدالهی اظهار كرد: یكی از عوامل بروز آسیب های اجتماعی نبود آگاهی است و از آنجا كه این سازمان ها با وجود محدویت های فرهنگی، موانع آموزشی و اعتباری منشاء خلاقیت و نوآوری هستند، نقش مهمی در كاهش آسیب ها دارند.
وی افزود: افزایش سطح آگاهی جامعه با ارائه برنامه ها و ایده های مختلف میسر است و این امر مستلزم همكاری نهادها و سازمان های دولتی است كه با واگذاری مسئولیت به سمن ها، همكاری، مشاوره، حمایت مالی و فراهم كردن امكانات برای این سازمان ها فعالیت آنها را رونق بخشند.
عبدالهی یادآور شد: با وجود اقدام هایی كه برای توسعه فعالیت سمن ها صورت گرفته است ولی به دلیل نبود مرجعی برای حمایت سمن ها، شاهد كارشكنی برخی از ارگان های دولتی در این زمینه هستیم و هنوز بسیاری از فعالیت ها، دولتی مانده است.
وی با بیان اینكه از طریق واگذاری فعالیت های دولتی به سمن ها بسیاری از آسیب ها كاهش می یابد، افزود: موفقیت هر اقدام اجتماعی نیازمند حضور پررنگ سازمان های مردم نهاد و بالفعل رساندن فعالیت آنها است و از آنجا كه سمن ها مجموعه هایی نیاز محور هستند باید بر اساس نیاز جامعه و از درون مردم بجوشند.
عبدالهی تاكید كرد: سمن ها باید به جایگاه اصلی خود در جامعه دست یابند تا بتوانند فعالیت های خود را با در اختیار داشتن امكانات گسترش دهند.
به گزارش ایرنا، شدت و ضعف بروز آسیب های اجتماعی بسته به نوع فرهنگ هر جامعه متغیر است و هیچ كشوری از بروز آسیب های اجتماعی در امان نیست.
اینكه هر اقدام اشتباه در هر جامعه ای به عنوان یك آسیب مطرح شود به عوامل متعددی بستگی دارد كه مهمترین آن چگونگی شكل گرفتن وضعیت فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و باورهخای مذهبی آن جامعه است.
اگر فردی در هر جامعه دچار مشكل شود در وهله نخست باید بررسی كرد كه این امر ناشی از كمبود در چه حوزه هایی است و سپس به دنبال راهكار و جلوگیری از اشاعه آن رفت.
خبرنگار: لیلی خاكی ** نتشار دهنده: مجید سلیمانی
7180/9002