دست «سوم خرداد» به بلندپروازترين هواپيماهاي رزمي جهان رسيد

به گزارش سرويس دفاع و امنيت مشرق، رزمايش پدافند هوايي مدافعان حريم ولايت پس از طي چندين روز مراحل مقدماتي، در روز شنبه وارد مرحله اصلي شد. در طي اين مرحله شاهد حضور چندين سامانه بومي رادار و موشكي بوديم كه در سازمان رزم نيروي هوايي سپاه مورد استفاده قرار مي گيرند.

اين رزمايش پدافندي سپاه با هدف 'نمايش اقتدار، هوشمندي و آمادگي هاي همه جانبه دفاعي براي مقابله با هرگونه تهديد' و شعار 'همت جهادي، اراده ايراني، اقتدار انقلابي، تحقير تحريم و تهديد' در وسعت 35 هزار كيلومتر مربع برگزار مي شود و سامانه هاي موشكي «سوم خرداد»، «طبس» و «صياد 2» و نيز سامانه‌ راداري برد بلند «قدير»، سامانه راداري برد متوسط «مطلع الفجر» و سامانه راداري «رعد» و «كاوش» به صورت عملياتي مورد استفاده قرار گرفتند.

اگرچه بخش زيادي از ويژگي ها و اقدامات انجام شده در اين رزمايش مهم سپاه، رسانه اي نشده و نخواهد شد اما تصاوير پخش شده از اين رزمايش، نشانگر بروز يك سري تغييرات مهم در دو سامانه موشكي معروف زمين به هوا يا همان پدافندي سپاه است و از طرف ديگر اطلاعاتي نيز درباره موشك هاي سامانه پدافندي سوم خرداد منتشر شده است كه نشانگر حركتي مهم و رو به جلو در توليد سامانه هاي بومي پدافندي در كشور است.

در ارديبهشت ماه سال 1393 و در جريان بازديد فرماندهي معظم كل قوا از نمايشگاه دستاوردهاي نيروي هوا فضاي سپاه بود كه براي اولين بار وجود دو سامانه پدافند هوايي طبس و سوم خرداد اعلام شد. سامانه طبس از لحاظ ظاهري شباهتي به سيستم روسي باك ام 1 و سامانه سوم خرداد نيز به نوعي شباهت بالايي به سيستم روسي باك ام 2 دارند.

در همان زمان و در جريان بازديد رهبر معظم انقلاب، اعلام شد كه سامانه سوم خرداد توان درگيري با اهداف در فاصله 50 كيلومتري و ارتفاع 25 كيلومتري از سطح زمين را دارد. اين سامانه از رادار آرايه فازي با 1700 المان استفاده كرده و از مقاومت بالايي در برابر شرايط جنگ الكترونيك برخوردار است.

نكته بعدي درباره اين دو سامانه، موشك هاي به كار رفته در آنها است. بر اساس توضيحات اعلامي، اين دو سامانه از موشك هاي سطح به هواي سري طائر 2 بهره مي بردند و بر اساس تصاوير منتشر شده از مدل اوليه سامانه سوم خرداد، در آن زمان اين سامانه به موشك هاي طائر 2 ب مجهز بود كه از موشك هاي به كار رفته سري طائر 2 در سامانه رعد، قدري بزرگتر هستند.

اما در جريان رزمايش اخير مدافعان حريم ولايت، شاهد انتشار اطلاعات و تصاوير جديدي از اين دو سامانه ايراني بوديم. هرچند نمي توان با اطمينان كامل اين موضوع را مطرح كرد اما با توجه به شواهد موجود در تصاوير اين رزمايش، به نظر مي رسد علاوه بر موشك هاي سري طائر، سامانه طبس با موشك هاي سري صياد 2 نيز مسلح و آماده عمليات شده است.

اين اتفاق مهم و تاثيرگذار، نشاندهنده اين مسئله است كه با اضافه شدن موشك بومي صياد 2 به اين سامانه، از اين پس بايد شاهد افزايش برد و ارتفاع درگيري سامانه پدافند هوايي طبس باشيم.

مقايسه موشك هاي سري طائر و صياد 2 و همچنين توضيحاتي كه بيش از اين درباره جايگزيني سامانه تلاش و موشك صياد 2 با سامانه اس 200 منتشر شده، نشان مي دهد برد و ارتفاع درگيري سامانه طبس به شكل مشخصي افزايش پيدا كرده است.

موشك صياد 2 به عنوان يكي از دستاوردهاي مهم دفاعي كشورمان در حوزه پدافندي، در سال 1392 رونمايي شده و در زمينه طراحي كلي نيز از موشك آمريكايي استاندارد الگو گرفته است. اين موارد به علاوه تفاوت‎هاي موجود در اندازه و زواياي لبه حمله و فرار بال دو موشك با وجود مشابهت كلي طرح، نشان دهنده اجراي فرايند طراحي روي موشك ايراني و نه يك مهندسي معكوس از طرح آمريكايي است.

همچنين هر چند از تصاوير نمي‎توان اطلاعات قطعي در زمينه قطر بدنه موشك بدست آورد اما به نظر مي‎رسد در صورت بيشتر بودن قطر صياد-2 از استاندارد اين اختلاف بسيار اندك است هر چند كه تأثير آن روي برد موشك به دليل ايجاد فضاي بيشتر براي پيشران مي‎تواند قابل توجه باشد.

بنا بر اين، با توجه به اينكه بر مبناي مقايسه با موشك‎هاي همرده احتمالاً بايد برد موشك صياد-2 در حدود 100 كيلومتر يا كمتر با بيشينه ارتفاع درگيري حدود 30 كيلومتر باشد، اين موشك به خوبي بردهاي متوسط و ارتفاعات بالا و متوسط را پوشش مي‎دهد.

اما مشخصات جديدي از سامانه سوم خرداد در اين رزمايش اعلام شد كه به شكل بسيار محسوسي از نمونه قبلي بالاتر و ارتقاء يافته تر است. همان طور كه بالاتر نيز به آن اشاره شد، در مدلي كه در سال 93 از اين سامانه رونمايي شد، توان درگيري آن با اهداف در فاصله 50 و ارتفاع 25 كيلومتري از سطح زمين اعلام شده بود اما در حال حاضر برد جديد براي اين سامانه، 75 و ارتفاع درگيري 30 كيلومتر اعلام شده است.

اين افزايش به ترتيب 25 و 5 كيلومتري در برد و ارتفاع درگيري، خود نشان دهنده يك گام مهم در زمينه افزايش چتر پدافندي سامانه سوم خرداد است. نكته جالب در عين حال اينجاست كه اين مشخصات تقريبا همانند سامانه موشكي بوك ام 3 ساخت روسيه است كه چند ماهي است كه به خدمت ارتش اين كشور درآمده چراكه اين موشك روسي توان درگيري با اهداف در برد 75 و ارتفاع 35 كيلومتر را دارد.

هرچند موشك روسي به نسبت موشك ايراني، حدود 5 كيلومتر توانايي بيشتري در درگيري با اهداف در ارتفاع دارد اما با توجه به اينكه سامانه موشكي سوم خرداد براي درگيري با هواپيماهاي رزمي، پهپادها و موشك هاي كروز و همچنين بالگردها توسعه يافته است، اصولا اين 5 كيلومتر آنچنان اختلاف فاحشي به حساب نمي آيد و در عين حال، در حال حاضر بلند پروازترين پهپادها و هواپيماهاي رزمي نيز در برد اين موشك ايراني قرار گرفته اند.

شايد براي برخي از كاربران اين شائبه و ابهام پيش بيايد كه موشك به كار رفته نسل جديد در سامانه سوم خرداد در حقيقت همان مدل روسي است كه شايد توسط ايران خريداري شده و مورد استفاده قرار گرفته باشد.

براي رفع اين مسئله كافي است به تصاوير مربوط به موشك نصب شده بر روي سامانه سوم خرداد در همين رزمايش و موشك به كار رفته در سامانه بوك ام 3 نگاه كرد چراكه تفاوت ظاهري خصوصا در بخش باله هاي به كار رفته در موشك ايراني به اندازه كافي واضح و مشخص است و تفاوت هاي متعدد نمونه ايراني و روسي را نشان مي دهد.

شايد به دليل همين ويژگي ها و حساسيت هاي خاص اين سامانه موفق و مدرن باشد كه سردار حاجي زاده فرمانده نيروي هوافضاي سپاه، از سامانه‌ موشكي سوم خرداد بعنوان بزرگترين پروژه تحقيقاتي به ثمر رسيده كشور ياد كرده است.

در نهايت بايد به اين مسئله اشاره كرد كه توسعه و افزايش برد سامانه سوم خرداد به همراه تعويض موشك هاي سامانه طبس، چتر گسترده تري از دفاع هوايي را به روي نقاط كليدي و همچنين نيروهاي عملياتي كشور ايجاد كرده و ضريب اطمينان كشور در بخش پدافند هوايي را يك گام ديگر به جلو برده است.

در عين حال، استفاده از موشك هايي شبيه به موشك هاي استاندارد آمريكايي، روي سامانه اي شبيه به بوك روسي نشان مي دهد متخصصان دفاعي كشورمان به آنچنان تبحر، اشراف و اعتماد به نفسي در زمينه طراحي و ساخت موشك ها و سامانه هاي پدافندي رسيده اند كه با استفاده از ويژگي هاي هر طرح و ايده مفيدي -چه در نيروهاي نظامي غربي و چه شرقي- امنيت پايدار كشورمان را تامين و تضمين مي كنند.

*منبع:مشرق نيوز/17 بهمن 95
*اول*انتشاردهنده:عليرضا فرجي