در ادامه اين گزارش مي خوانيم: البته پرداخت آنلاين شروعي براي خريد آنلاين بوده است اما در روند خريد آنلاين نقش بسزايي دارد؛ به طوري‌كه فروشگاه‌هاي آنلاين در كشور در چند سال اخير رشد چشمگيري داشته‌اند.
اما با گذشت زمان اعتماد بيشتر مردم، بيشتر شدن تعداد و فعاليت‌هاي اين فروشگاه‌ها، سهم فروش فروشگاه‌هاي آنلاين در بازار افزايش يافت؛ به طوري‌كه حتي امروز هم بيشترين توجه در فروشگاه‌هاي آنلاين حول تلفن‌هاي همراه و محصولات ديجيتال است و اخيرا فروش ديگر محصولات مانند لباس، مواد غذايي، محصولات بهداشتي و… شروع شده است. اما اين روش فروش كالا مزايا و معايب خود را دارد و با توجه به تجربه‌هاي اشخاص در نقاط مختلف دنيا مزايا و معايب تقريبا يكساني بروز مي‌كنند. البته اين نكته هم حائز اهميت است كه سطح و گسترگي خريد آنلاين و خدمات و پيشنهادهاي ارائه‌شده در كشور ما در حال رشد است و هنوز به سطح بين‌المللي نرسيده است. با سرعتي كه كسب و كارهاي اين حوزه درحال گسترش هستند انتظار مي‌رود در زماني نه‌چندان دور شاهد خدمات و پيشنهادهايي با كيفيتي مشابه با كشورهاي پيشرفته در اين حوزه باشيم.
در سال‌هاي اخير با گسترش زيرساخت‌هاي فناوري در كشور و افزايش اعتماد مردم به خريد از اينترنت، فرصتي براي كسبوكارهاي نوپاي ايراني فراهم شده است تا در بازار آنلاين ايران، حضور بيشتري داشته باشند. علي‌رغم برخي نگاه‌هاي بدبينانه، فروش كالا و ارائه خدمات به صورت آنلاين، مي‌تواند يك بازي «برد-برد» براي همه باشد، چراكه اين روش فروش، هزينه‌هاي راه‌اندازي كسب‌وكار و اشتغال‌زايي را كاهش مي‌دهد، بازار هدف يك محصول يا خدمت را در تمام مرزهاي كشور و حتي فراتر از آن، گسترش مي‌دهد؛ امكان مقايسه قيمت را به مشتري داده و همچنين محدوديت‌هاي زماني و مكاني موجود در بازار سنتي را از بين مي‌برد.
از مهم‌ترين بخش‌هايي كه كسبوكارهاي نوپا سراغ آن رفته‌اند، فروشگاه‌هاي آنلاين لباس است. اين فروشگاه‌ها با ارائه طيف متنوعي از محصولات، در قالب برندها، رنگ‌ها و اندازه‌هاي مختلف، همراه با ارائه توضيحات لازم، تلاش مي‌كنند بخشي از نياز جامعه ايراني به پوشاك را تامين كنند.
با 12 دليل زير به اين پرسش پاسخ مي‌دهيم كه چرا بايد از فروشگاه‌هاي آنلاين لباس، حمايت كرد و شكل‌گيري اين فروشگاه‌ها، نه تنها تهديدي براي كسبوكارهاي سنتي پوشاك نيست، بلكه مي‌تواند باعث رونق بيشتر صنعت پوشاك در ايران شود.
**فرصت‌هاي جديد را تهديد نبينيم
آنلاين شدنِ ابعاد مختلف زندگي، از ضرورت‌هاي انكارناپذير زندگي در قرن بيست‌و‌يكم است؛ بنابراين بخشي از ماجراي آنلاين شدن، جبري است كه در زمانه ما همه‌جايي و فراگير شده و مقاومت در برابر آن، تنها به عقب ماندن از سير پرشتاب تغييرات تكنولوژيك مي‌انجامد.
ازسوي ديگر بايد بپذيريم چندسالي است كه گرايش به خريد آنلاين در بين مردم ما نيز شكل گرفته و اين گرايش درحال گسترش است. پس بايد به جاي ديدگاه صرفا عيب‌جويانه، به فكر بهره‌برداري از موقعيت جديد به نفع اقتصاد ملي باشيم، خصوصا در دوره‌اي كه رويكرد اقتصاد مقاومتي، در اولويت برنامه‌هاي كلان اقتصادي كشور قرار گرفته است.
**حمايت از توليد ملي
طي سال‌هاي اخير افراد ناشناس بسياري از طريق ايجاد كانال و صفحه در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، خصوصا اينستاگرام، اقدام به فروش لباس‌هايي مي‌كنند كه عمدتا از راه قاچاق وارد كشور مي‌شود. در مورد ضربه‌اي كه اين سبك فروش زيرزميني به اقتصاد و توليد كشور وارد مي‌كند (به دليل ماهيت غيررسمي آن) نمي‌توان آمار دقيقي ارائه كرد، اما برآوردهاي موجود، حكايت از گردش مالي بسيار بالا، در اين نوع فروش دارد.
بخشي از اين فروش زيرزميني، گهگاه شكل فيزيكي‌تري به خود مي‌گيرد و صاحبان اين كسبوكارهاي غيرقانوني، با اجاره يك منزل به مدت چند روز، در نقاط مختلفي از شهرها، جشنواره فروش برگزار مي‌كنند؛ فروش جنس قاچاق در اين سطح گسترده، هم باعث خروج ارز از كشور شده و هم زمينه‌ساز از بين رفتن توليد ملي مي‌شود. ذكر اين نكته ضروري است كه در اين نوع فروش، هيچ نوع مالياتي نيز پرداخت نمي‌شود و برخلاف ساير كسب‌وكارها، اين فروش، هيچ كمكي به افزايش درآمدهاي عمومي جامعه نمي‌كند.
در نقطه مقابل، فروشگاه آنلاين قانوني قرار مي‌گيرند كه در ساختاري شفاف و قانون‌مند به عرضه لباس‌هايي مي‌پردازند كه يا در كشور توليد شده است، يا جزء لباس‌هاي خارجي وارداتي‌ست كه از طريق مرزهاي قانوني و تحت سازوكار گمركي- مالياتي مشخص وارد كشور شده است. ممكن است برخي از مخالفان اين شبهه را مطرح كنند كه فروشگاه آنلاين، صرفا محل عرضه لباس‌هاي خارجي و وسيله‌اي براي خروج ارز از كشور است؛ اين ادعا به چند دليل، نادرست به نظر مي‌رسد.
اولا اگر محصولي خارجي، در اين فروشگاه‌ها به فروش برسد نيز در مسيري قانوني و از مبادي مجاز وارد كشور شده است و از اين نظر، ضربه‌اي به اقتصاد كشور وارد نمي‌كند. چراكه بازار لباس در ايران، بازاري منحصر به توليد ملي نيست و امكان واردات در آن وجود دارد و اين مسئله صرفا به فروشگاه‌هاي آنلاين، مربوط نمي‌شود. همچنين از كساني كه چنين شبهه‌اي را مطرح مي‌كنند بايد پرسيد لباس‌هاي خارجي در ساير فروشگاه‌هاي سطح شهرها هم وجود دارد، چرا با آن مخالفتي صورت نمي‌گيرد؟ آيا فقط فروش آنلاين آن، مي‌تواند مشكل‌ساز شود؟ آيا بهتر نيست به جاي ايده‌آل‌گرايي غيرواقعي، از اين بستر قانوني و شفاف كه فروشگاه‌هاي آنلاين معتبر فراهم مي‌كنند، براي مبارزه با قاچاق استفاده كرد؟
ديگر اينكه در اين فروشگاه‌هاي اينترنتي معتبر، محصولات خارجي در كنار محصولات ايراني به فروش مي‌رسد. اين مجاورت، هم اعتماد به نفس توليدكنندگان ايراني را براي ارائه محصول باكيفيت‌تر، افزايش مي‌دهد هم به مردم ما. اين موضوع نشان مي‌دهد كه اجناس ايراني دوشادوش برندهاي جهاني، درحال رقابت براي فتح بازارهاي مختلف هستند. با حمايت از فروشگاه‌هاي آنلاين خريد لباس مي‌توان عرصه را بر فروشندگان كالاي قاچاق تنگ كرد و از اين طريق در افزايش شفافيت مالي و كاهش خروج ارز كشور، گام‌هاي موثري برداشت.
**ديوار محكم استارت‌آپ‌ها در برابر بيكاري
در سال جاري، نرخ بيكاري جوانان براساس آخرين آمار مركز آمار ايران، 24 درصد بوده است. در آينده‌اي نزديك، انبوه فارغ‌التحصيلان مقاطع تحصيلات تكميلي نيز به اين آمار اضافه خواهند شد. به نظر مي‌رسد در راستاي كاهش اين نرخ، لازم است از همه ظرفيت‌هاي موجود در اشتغال‌زايي، استفاده شود.
همان‌طور كه مقامات بلندپايه و مسئولان بخش‌هاي مختلف، مكررا تاكيد كرده‌اند، كسبوكارهاي نوپا يكي از بهترين روش‌هاي اشتغال‌زايي براي جوانان است. خصوصا در شرايطي كه دولت در تامين منابع مالي با دشواري‌هايي مواجه است، اهميت اين كسب‌وكارها دوچندان مي‌شود. باتوجه به هزينه‌هاي فراواني كه براي راه‌اندازي مشاغل معمول در جامعه لازم است، مبارزه با اين ميزان بالاي بيكاري، نيازمند منابع مالي گسترده‌اي است. پس ضروري است كه با حمايت از اين كسب و كارهاي نوپا، راه براي اشتغال‌زايي كم‌هزينه‌تر، هموار شود. بي‌شك فروشگاه‌هاي آنلاين به عنوان يكي از مهم‌ترين اَشكال كسبوكارهاي نوپا، مي‌توانند در اشتغال‌زايي براي جوانان تحصيل‌كرده بيكار، نقش عمده‌اي ايفا كنند.
**توسعه بازار و محصولات جديد
كسبوكارهاي نوپا به دليل ماهيت پويا و خلاقانه‌اي كه دارند، همواره به دنبال اين هستند كه از دل محدوديت‌ها، راه جديدي بگشايند و بتوانند مرزهاي بازار را توسعه دهند. بسياري از استارت‌آپ‌ها، به حل مشكلاتي مي‌پردازند كه سازوكارهاي سنتي يا از آن غافل بوده يا توانايي حل آن را ندارند.
در عرصه فروش آنلاين لباس نيز فرصت‌ها، ظرفيت‌ها و مسيرهاي تجربه‌‌نشده زيادي وجود دارد كه با حضور استارت‌آپ‌هاي فعال در اين حوزه و رقابت آنها با هم مي‌توان شاهد شكوفايي هرچه بيشتر ظرفيت‌هاي آن بود. كارآفريني در صنعت پوشاك، مثل هر صنف ديگري، ممكن است با برخي انتقادها ازسوي اصناف سنتي مواجه شود. گهگاه برخي رسانه‌ها نيز اين فروشگاه‌هاي آنلاين را به ترويج كالاهاي خارجي متهم مي‌كنند، اما واقعيت اين است كه كارآفريني، نياز امروز جامعه ماست و نمي‌توان با نگاه صرفا سلبي به آن نگريست.
ممكن است برخي دچار اين شائبه شوند كه افزايش فروشگاه‌هاي آنلاين لباس، به فروش لباس در بازار سنتي اين محصول، آسيب مي‌زند. اين شائبه به چند دليل، نادرست به نظر مي‌رسد. اول اينكه بسياري از فروشگاه‌هاي آنلاين به ايجاد نياز تازه و تشويق به خريد محصولات جديد ايراني مي‌پردازند و عملا بخش خاكستري بازار را هدف مي‌گيرند. بنابراين مشتريان فروشگاه‌هاي مجازي، الزاما خريداران بالفعل فروشگاه‌هاي واقعي نيستند بلكه مشتري‌هاي بالقوه‌اي هستند كه فروشگاه‌هاي مجازي توانسته‌اند آنان را به خريد ترغيب كنند. چه بسا فروشگاه‌هاي آنلاين كساني را به سمت خريد لباس ايراني ترغيب كنند كه آن افراد پيش از اين به هيچ فروشگاه عرضه لباس‌هاي ايراني، مراجعه نكرده‌اند. ازطرف ديگر، نوع عرضه محصول و سياست‌هاي بازاريابي استارت‌آپ‌ها و فروشگاه‌هاي آنلاين، مي‌تواند كمبودها و نقايص كسبوكارهاي سنتي صنعت پوشاك را برطرف كند و اين به نفع مصرف‌كنندگان خواهد بود.
**بازخورد آني نيازهاي مشتريان
نوع طراحي و گزينش محصولات در بازار سنتي پوشاك ايران، معمولا روندي تقليدي دارد و تابع اجناس خارجي است. بازار سنتي، به دليل ماهيت قديمي و غيرتعاملي آن، كمتر به نيازهاي مشتريان ايراني و فرهنگ و سلايق آنان توجه كرده است و سبك كار اين فروشگاه، امكان بازخورد گرفتن از مشتريان را پس از خريد محصول، به آنها نمي‌دهد.
بخشي از اين مسئله به نحوه عرضه و فروش لباس در فروشگاه‌هاي سنتي برمي‌گردد. بدين ترتيب كه لباسي فروخته مي‌شود و مشتري از مغازه خارج شده و ممكن است ديگر هيچ موقع به آن مغازه بازنگردد. اما فروشگاه‌هاي آنلاين لباس به دليل دسترسي دائمي، با گرفتن بازخوردهاي آني و آتي از مشتريان، مي‌توانند اولا زمينه تكريم بيشتر براي مشتريان‌شان را فراهم كنند و ثانيا محصولات خود را براساس سلايق فرهنگي و سبك زندگي ايراني- اسلامي مردم، تغيير دهند.
**همكاري با كسبوكارهاي سنتي
با شكل‌گيري مشاغل جديد، صاحبان مشاغل قديمي معمولا «گارد» بدبينانه‌اي نسبت به آن مشاغل پيدا مي‌كنند. اما گذشت زمان باعث مي‌شود بسياري از اين كسب‌وكارها، جاي خود را در دل مردم باز كرده و در فضايي مسالمت‌آميز، با هم رقابت كنند. رقابت فروشگاه مجازي و واقعي عرضه لباس نيز از اين قاعده مستثني نيست. پس در پاسخ منتقداني كه احتمالا اين فروشگاه‌ها را عامل كاهش رونق كسبوكارهاي سنتي پوشاك مي‌دانند، مي‌توان مثال‌هاي متعددي ارائه كرد كه نشان مي‌دهد اين ادعا بي‌اساس است.
ازسوي ديگر بخشي از اين كسبوكارهاي سنتي نيز مي‌توانند با تمركز بر توليد، از امكانات جديد به نفع خود بهره بگيرند و اتفاقا فروشگاه‌هاي آنلاين مخصوص خود را راه‌اندازي كرده و رقابت خود با ساير توليدكنندگان و عرضه‌كنندگان را در اين فضا ادامه دهند.
**معرفي پوشاك ايراني به آن‌سوي مرزها
حركت به سمت صادرات، يكي از روش‌هاي موثر در حمايت از توليد داخلي و افزايش ثروت ملي هر كشور است. به دلايل متعدد، كسبوكارهاي سنتي پوشاك در ايران، نتوانسته‌اند در عرصه صادرات موفق عمل كنند و سهم مناسبي از بازارهاي جهاني يا منطقه‌اي را به دست آورند. در چنين شرايطي، به كمك ايده‌هاي خلاقانه استارت‌آپ‌ها، مي‌توان راه‌هاي بهتر و كم‌هزينه‌تري براي معرفي برندهاي پوشاك ايران، به مشتري‌هاي خارجي پيدا كرد.
از اين نظر نيز فروشگاه‌هاي آنلاين، فرصتي محسوب مي‌شوند كه در آن توليدكنندگان ايراني، پيش از صادر كردن محصولات‌شان، مي‌توانند رقابت با توليدات معتبر خارجي را تجربه كنند و اين تجربه را چراغ راه خود در عرصه صادرات قرار دهند.
**خريد آنلاين و ضرورت‌هاي زندگي شهري
كاهش هزينه‌هاي خريد و تبعا كاهش رفت‌وآمدهاي شهري، كم شدن حلقه‌هاي واسطه بين توليدكننده و مصرف‌كننده، امكان مقايسه اجناس و قيمت‌ها، آشنا شدن مشتري‌ها با جنس و كيفيت متناسب با قيمت، لذت بردن از خريد به سبكي جديد و همراه با سهولت و سرعت، تنها بخشي از مزاياي خريد آنلاينِ لباس است.
در شرايطي كه وقت آزاد شهروندان روز به روز، براي انجام كارهاي روزانه كمتر مي‌شود، فروشگاه‌هاي آنلاين، نعمت بزرگي تلقي مي‌شوند. ذكر اين نكته نيز خالي از لطف نيست كه مشاهدات نشان مي‌دهد اشخاصي كه به صورت آنلاين، لباس مي‌خرند، در مقايسه با خريداران سنتي، اطلاعات بيشتر و بهتري درباره لباس‌ها و برندها و كيفيت آن به دست مي‌آورند و از خريد خود رضايت بالاتري دارند.
**كاهش استرس خريد
يكي از مشكلاتي كه همه ما كم و بيش آن را تجربه كرده‌ايم، شكل‌گيري اضطرابي به نام «استرس خريد» هنگام تهيه لباس از فروشگاه‌ها و بوتيك‌هاي سطح شهر است. به طور مثال فروشنده، تعداد زيادي محصول را يك‌جا به ما عرضه مي‌كند و ما بين انتخاب آنها، دچار ترديد مي‌شويم. شايد اين، تكنيكي باشد كه فروشندگان براي ترغيب ما به خريدن استفاده مي‌كنند. به نحوي كه ما خود را مجاب مي‌كنيم «حالا كه فروشنده، لباس‌هاي زيادي را به من ارائه كرده، منصفانه نيست كه از او چيزي نخرم!»
ازطرف ديگر، ما هميشه نسبت به قيمت واقعي لباس‌ها ترديد داريم و مطمئن نيستيم كه فروشنده مغازه يا بوتيك، بر چه اساسي قيمت‌گذاري مي‌كند. فروشگاه‌هاي آنلاين خريد لباس، اين حسن را دارند كه به ما امكان مقايسه مي‌دهند و تنوع رنگ و محصول بيشتري را بدون ايجاد «استرس خريد»، به ما عرضه مي‌كنند.
**ترويج سبك زندگي ايراني- اسلامي
رهبر انقلاب در بيانات‌شان در مراسم بيست و هفتمين سالگرد رحلت امام خميني (ره) در 14 خرداد 95، فرموده‌اند: «استقلال اقتصادي مهم است، اما اوّل در زمينه‌ي فرهنگي عرض بكنم؛ استقلال فرهنگي به اعتقاد بنده از همه‌ي اين‌ها مهم‌تر است. استقلال فرهنگي در اين است كه سبك زندگي را، سبك زندگي اسلامي ـ ايراني انتخاب كنيم.. سبك زندگي از معماري، از زندگي شهري، از زيست انساني، از پيوندهايي اجتماعي تا همه مسائل گوناگون را شامل مي‌شود. تقليد از غرب و از بيگانه در سبك زندگي، درست نقطه‌ي مقابل استقلال فرهنگي است.»
از تاكيد صريح ايشان مي‌توان به اهميت ترويج سبك زندگي ايراني- اسلامي و تاثير آن بر استقلال فرهنگي و اقتصادي پي برد. براي رسيدن به نقطه مطلوب در استقلال فرهنگي و اقتصادي، بايد توليد ملي و كسبوكارهاي داخلي را به سمتي سوق دهيم كه خدمات و توليدات‌شان هم به رونق اقتصادي منجر شود، هم فرهنگ پوشش ايرانيان را حفظ و تقويت كند.
فروشگاه‌هاي آنلاين لباس، بستر مناسبي براي تروج توليد ملي، فرهنگ‌سازي در زمينه معرفي لباس‌هاي سنتي توليد داخل و تشويق مردم به استفاده از توليدات صنايع پوشاك ملي هستند. اين فروشگاه‌ها همچنين باعث افزايش كيفيت زندگي، گسترده شدن دايره انتخاب شهروندان، آرامش بيشتر در خريد، اطمينان و اعتماد بيشتر مشتريان و ... مي‌شود. بنابراين با مديريت و حمايت از فروشگاه‌هاي آنلاين، مي‌توان گام‌هاي موثري در راستاي نيل به اهداف كلاني همچون استقلال فرهنگي و اقتصادي كشور برداشت.
**چرخيدن در سايت به جاي چرخيدن در شهر
مشتريان براي خريد لباس مناسب، بسياري اوقات بايد براي هر نوع لباس، به فروشگاه‌هاي جداگانه‌اي در مناطق مختلف شهر مراجعه كنند. مثلا كيف را از يك منطقه از شهر بخرند، كفش مناسب را از منطقه ديگر. استهلاك، خستگي، تحمل ترافيك و آلودگي بيشتر هوا، كمترين دستاورد اين نوع خريد است. اما فروشگاه‌هاي آنلاين لباس، همه اين موانع را از پيش پاي مردم برمي‌دارند و با ارائه محصولات متنوع در دسته‌بندي‌هاي مختلف، ضمن احترام بيشتر به وقت مشتريان، از سفرهاي شهري آنان نيز مي‌كاهند.
**مقابله با رقباي خارجي
تجربه نشان داده زماني كه در كسبوكارهاي اقتصادي، فرصتي تازه به وجود بيايد و از آن استفاده نشود، ديگران قطعا از آن فرصت، به نفع خود استفاده خواهند كرد و گوي سبقت را از ما، خواهند ربود. بنابراين قبل از آنكه سايت‌هاي فروشگاهي آنلاين خارجي، از طريق تبليغات ماهواره‌اي، مردم ما را به سمت خريد لباس از فروشگاه‌هاي مجازي كشورهاي همسايه سوق دهند، بايد با حمايت از فروشگاه‌هاي آنلاين بومي، به افزايش توليد ملي و در نتيجه اشتغال‌زايي داخلي كمك كنيم و از اين طريق، مانع خروج ارز از كشور شويم.
درمجموع با بررسي اين نوع فروشگاه‌ها، مي‌توان نتيجه گرفت كسبوكارهاي نوپا در عرصه فروش آنلاين، تاثيرات مثبتي فراواني بر توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان ايراني دارند. خصوصا اينكه با ايجاد فضاي مشترك براي رقابت محصولات ايراني و خارجي، از يك‌سو به معرفي برندهاي داخلي در كنار برندهاي خارجي مي‌پردازد و ازسوي ديگر توليدكنندگان ايراني را به سمت افزايش كيفيت و تنوع محصول براي رقابت با رقباي خارجي ترغيب مي‌كند.
*منبع: روزنامه ابتكار، 1395.11.23
**گروه اطلاع رساني**9370**2002**انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه ابتكار در گزارشي به قلم احمد طالبي نوشت: خريد آنلاين در كشورهاي پيشرفته به امري عادي تبديل شده اما خريد آنلاين در كشور درحال گذر به مرحله عادي شدن است. شايد بتوان شروع اين فرآيند را در پرداخت‌هاي آنلاين قبض‌هاي تلفن و برق و… ديد.
