پل خشتی معروف لنگرود كه نمادی از این شهر است ، دور از ساحل دریا هنوز گرد و غبار روزگاران را بر چهره دارد و میراث دار رونق تجاری گذشته و انتقال دهنده هنر معماری گذشتگان به نسل های آینده در این خطه از كشور بشمار می رود.
دو پایه پل خشتی لنگرود چون فرشته ای بالهایش را به دو سوی شهر گشوده است ، یك پایه راه به بازار و مركز شهر لنگرود دارد كه حاكی از نقش تجاری دریایی این منطقه در گذشته است و از سوی دیگر بلندی این پل بر روی رودخانه كه نشان از پرآب بودن آن در گذشته دارد .
این پل كه قرن ها محل عبور مرور مردم و زمانی هم محل حمل باركشتی های تجاری بوده است ، خاطرات گذشته و آثار رونق اقتصادی و تجاری در كرانه های خزر را حفظ كرده است.
این برزگترین پل خشتی گیلان نشان می دهد كه زمانی كشتی های حمل و نقل تجاری روسی برای تخلیه بار وارد این رودخانه می شدند و فاصله چند كیلو متری دریا تا لنگرود را طی می كردند تا بار خود را خالی كنند.
این پل در مسیر راه قدیم لاهیجان به لنگرود ساخته شده است و اتاق های مستقر در دو بازو آن نشان از تجاری بودن و بندری بودن لنگرود در گذشته دارد .
رونق صنعت ابریشم در دوره های صفویه و قاجاریه در شمال كشور یكی از دلایل گرمی تجارت لنگرود در گذشته بوده است و می توان دریافت كه چگونه داد و ستد بین ایران و روسیه از این منطقه گمركی انجام می شده است.
هنوز هم سر و صدا و هیاهوی ملوانان در خشت خشت این پل طنین انداز است ، هنوز می شود صداهای كارگرانی كه شناورها را بار می كردند و یا غلغله بازار پر رونق شمال را در اینجا شنید و هنوز می توان پژواك صدای ماهیگیرانی كه بار ماهی ها را با قایق ها جابجا می كردند را از دیوارهای آن شنید .
آری این رودخانه كه زمانی آب شرب و مصرفی ساكنان شهرها و روستاهای اطراف را نیز تامین می كرد و آب زلال را به مادر خود خزر می بخشید امروز در مسیر عبور خود از میان هزاران نوع آلودگی به موجودی سمی تبدیل شده است كه نباید به آن دست زد.
و هیچ نشانی از روزگاری كه بوی ماهی در فضای شهر و حاشیه های رودخانه می پیچید وجود ندارد، دیگر خبر از آن پاكی و شفافیت آب نیست و همه جا صحبت از آلودگی است .
تاسف اینجاست كه این تنها سرنوشت غمناك رودخانه لنگرود نیست ، این سرنوشت تمامی رودخانه پر آب ترین استان كشور است كه به لجن زاری از پساب ها تبدیل شده اند.
آری اتاقك های خشتی گمركی مخروبه اطراف پل كه در كنار هیاهوی بازار روز لنگرود ساكت و آرام ایستاده است حاكی از رونق گذشته بازرگانی در این رودخانه دارد .
به گفته محلی ها این رودخانه كه از زیر پل و از داخل شهر لنگرود می گذرد از ارتفاعات لاهیجان سرچشمه می گیرد و در چمخاله به آغوزش مادر خود دریای خزر می پیوندد.
زنان و مردان لنگرودی با این پل بزرگ شده اند و خاطرات زیادی از پل خشتی در سینه دارند این پل در مركز شهر جزئی از زندگی و خاطرات شهروندان لنگرودی محسوب می شود .
پیرمرد 75ساله لنگرودی در باره این پل می گوید: این پل ترك خورده و مدت های زیادی است كه به حالت خود رها شده است و كسی به فكر این پل نیست .
جواد ترابی به خبرنگار ایرنا گفت: دو بازوی این پل چون شب پرك (خفاش) هشت طاقچه دارد ، اطاقه های متروكه كه بر روی پایه های پل قرار گرفته بوسیله معماری بسیار ماهر و هنرمند احداث شده است .
وی افزود: در گذشته از كشور روسیه بار با باركاس (یك نوع شناور روسی) از طریق رودخانه لنگرود كه امروز یك رودخانه كم آب محسوب می شود به شهر لنگرود به عنوان لنگرگاه حمل و نقل می شد.
وی تصریح كرد: اتاقك های متروكه و در حال تخریب در زمان صفویه و قاچاریه به عنوان اتقاق تشریفات و گمركی برای تجار روسیه و ایران بشمار می رفتند.
یك شهروند لنگرودی دیگر گفت: از زمان قاجاریه تاكنون هیچ بازسازی ومرمتی بر روی این پل تاریخی صورت نگرفته است.
علی آذرهوش افزود: این پل از آجر و ساروج ساخته شده است و تاكنون هیچ زلزله و حادثه ای تاثیری در آن نداشته و همچنان پس از قرن ها مقاوم ایستاده و گوش به غلغله صدای بازار سپرده است.
بنا به برخی از منابع تاریخی تا سال 912 هجری قمری در لنگرود فقط پل های چوبی وجود داشته و پل خشتی وجود نداشت.
ساخت این پل با قدمتی 520 ساله حدود سال 926 هجری قمری در دوره صفویه ثبت شده است كه دارای چهار و نیم متر طول و ارتفاع آن از سطح رودخانه 9متر و هفتاد سانتی متر است .
این پل تاریخی لنگرود دارای 2 دهانه فراخ برای عبور شناورها بر روی رودخانه لنگر رودخان بین راه قدیم لاهیجان به لنگرود و درمركز شهر لنگرود در كنار بازار ماهی فروشان ساخته شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی شهرستان لنگرود در این باره به ایرنا گفت: قرارداد تعمیر و مرمت كامل این پل خشتی با یك پیمانكار مجرب بسته شده است ولی بارش برف سنگین شروع این كار را به تاخیر انداخت .
سید مهدی شمسی پل خشتی را مهمترین اثر تاریخی و گردشگری لنگرود دانست و خاطرنشان كرد : مرمت و بازسازی كامل این پل تاریخی با یك میلیارد ریال اعتبار از شنبه هفته آینده آغاز خواهد شد و پیمانكار قول داده است كه تا عید آن را تحویل دهد.
وی افزود : بافت عابرپیاده ، پایه ها و اتاق های پل بصورت قدیمی و سنتی مرمت و تحویل خواهد شد تا اصالت آن حفظ شود.
وی یادآورشد: بخش های كمی از این پل در 30 سال قبل بصورت مختصر مرمت شد كه این كار غیر حرفه ای و با آجرهای نامناسب صورت گرفته است كه به زیبایی و سنتی بودن آن آسیب زده است كه در این بازسازی تمامی این مصالح به شكل قدیمی بر می گردند.
رییس اداره میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی شهرستان لنگرود گفت: این پل از گذشته محل اتصال 2 بخش از شهر لنگرود بوده است و بر روی رودخانه لنگر رودخان بنا شده است و نام لنگرود نیز از لنگر و پهلوگیری كشتی ها در این پل گرفته شده است .
وی با بیان اینكه آثار اولین كشتی هایی كه در این رودخانه لنگر گرفته اند در محوطه شهرداری لنگرود وجود دارند افزود: پل خشتی و حمام قدیمی ، ساحل زیبای چاف و چمخاله و دیدنی های كوهپایه از جمله آثار تاریخی و گردشگری شهرستان لنگرود بشمار می روند.
شهرستان لنگرود با سه بخش بخش مركزی ، كومله و اطاقور در شرق گیلان قرار دارد و دارای 137هزار نفر جمعیت است.
تهیه : فرهاد نظرپور** انتشار : نصراله ابراهیمی
6029/6070
لاهیجان- ایرنا- پل خشتی لنگرود خسته از غبار روزگار و با همه زخم های فراوان چون فرشته ای بال گشوده و همچنان پس از چند قرن دو سوی شهر را به هم پیوند می دهد.