به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، اختلالات روحی و روانی در جامعه ایران جزء آن دسته از خط قرمزهایی به شمار می رود كه بسیاری از افراد، ابتلا به آن را انكار می كنند. به همین دلیل، شناسایی و درمان این گروه از بیماران با چالش های جدی روبه رو شده است.
ناشناخته ماندن مبتلایان به انواع مشكلات روحی و روانی بر افزایش تعداد این بیماران در جامعه دامن می زند. در چند سال اخیر، آمارهای گوناگونی از میزان شیوع بیماری های روحی و روانی در كشور مطرح شده است.
روانپزشكان، انجام غربالگری و پیمایش مستمر را از بهترین راهكارهای شناسایی بیماران اعصاب و روان عنوان می كنند این در حالی است كه نشانه های ابتلا به بیماری های اعصاب و روان بسیار كوچك و جزیی اند تا جایی كه شاید در زندگی بسیاری از افراد مشكل تلقی نشود.
به گفته روانپزشكان، میزان خواب شبانگاهی، انرژی روزانه، وضعیت ظاهری و آراستگی افراد، شغل و میزان علاقه مندی فرد به آن، میزان موفقیت افراد در جایگاه و رده سنی كه در آن قرار دارد، خلق و خو، نحوه رفتار اجتماعی در جامعه و محل كار، افت تحصیلی، میزان شادی، غم و اندوه و ...همگی از جمله نشانه هایی در ظاهر كم اهمیت یا بی اهمیتی است كه افزایش یا كاهش غیرعادی و مستمر در هر یك از آن ها زمینه ساز ابتلا به بیماری های روحی و روانی خواهد بود.
«سید حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی اردیبهشت ماه امسال، نسبت به افزایش جدی بیماری های اعصاب و روان در كشور و انكار مسوولان و مردم از این بیماری، ابراز نگرانی كرد و تنها راه پیشگیری از آن را توانمند شدن مردم دانست.
همچنین، «احمد جلیلی» رییس انجمن علمی روانپزشكان ایران نیز چندی پیش، از آمار متوسط 23 درصدی بیماران مبتلا به انواع بیماری های روحی و روانی خبر داد.
به گفته وی، افسردگی، استرس و پرخاشگری رتبه های اول تا سوم شایع ترین بیماری های روانی كشور به شمار می آیند.
شناسایی 100 هزار بیمار مزمن روانی در سازمان بهزیستی نیز دیگر آمار بیان شده در این ارتباط است كه آن را «طیبه دهباشی زاده» مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران اسكیزوفرنی (احبا) در نخستین مركز آموزشی ویژه بیماران روانی مزمن كشور به نام «احبا» اعلام كرد.
«سامان توكلی» دبیر انجمن علمی روانپزشكان ایران و عضو هیأت مدیره انجمن علمی روان درمانی ایران نیز در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، وضعیت اختلالات روحی و روانی در ایران را تشریح كرد .
متن كامل این گفت وگو با شرح زیر است:
**ایرنا: وضعیت آماری ابتلا به بیماری های روحی و روانی در كشور چگونه است؟
** توكلی: معتبرترین پژوهش موجود در این زمینه، پیمایش ملی سلامت روان است كه در سال های 1389 و 1390 انجام شد. بر پایه این، پیمایش مشخص شد كه 23.6 درصد از جمعیت بزرگسال ایران در یك سال پیش از این مطالعه، دست كم دچار یكی از اختلالات روان پزشكی بوده اند.
بر پایه این مطالعه، اختلالات اضطرابی نیز با شیوع 16 درصدی و اختلالات خلقی با شیوع 15 درصدی شایع ترین بوده اند. در میان اختلالات خلقی، اختلال افسردگی 13 درصد شایع بوده است. البته این شیوع مربوط به كل اختلالات خفیف، متوسط و شدید بوده است. این به این معنا نیست كه همه این افراد علایم شدید روان پزشكی را تجربه كرده اند.
** ایرنا: وضعیت ابتلا به اختلالات روانپزشكی در سایر كشورهای جهان چگونه است؟
** توكلی: به طور كلی می توان گفت، اختلالات روانی در همه دنیا شیوع بالایی دارند. برخی مطالعه ها و بررسی ها نشان می دهد كه حدود یك پنجم مردم دنیا در هر سال به این اختلال ها دچار می شوند. همچنین، حدود 30 درصد از جمعیت دنیا در طول عمر خود این اختلال ها را تجربه می كنند.
آمارشیوع اختلالات روانی در كشورها و مناطق مختلف دنیا متفاوت است. این تفاوت ناشی از روش های مختلف مطالعه و تفاوت های واقعی در علل شیوع اختلالات در مناطق مختلف است.
** ایرنا: مردم ایران در میزان ابتلا به بیماری های روحی و روانی در مقایسه با سایر مردم كشورهای جهان در چه وضعیتی قرار دارند؟
** توكلی: بر پایه داده های اطلاعاتی یك فراتحلیل در باره شیوع اختلالات روان پزشكی، مشخص شد كه شیوع این اختلالات در كشورهای شمال و جنوب شرقی آسیا كمتر از سایر نقاط جهان است. برای نمونه، شیوع بیماری های روحی و روانی در مدت یك سال پیش از این مطالعه در چین 7.1 درصد، در ژاپن 7.14 درصد، در نیوزلند 20.7 درصد، در فرانسه 18.9 درصد و در آمریكا 27 درصد بوده است.
همچنین، یك مطالعه بین المللی دیگر نیز شیوع یك ساله این اختلالات را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا كه ایران نیز شامل آن است، بررسی كرده است. این پژوهش، میزان شیوع این اختلالات در ایران را 24.7 درصد برآورد كرده است كه نتیجه این مطالعه به نتیجه پیمایش ملی سلامت روان در ایران نزدیك است.
از این رو می توان گفت كه شیوع این اختلالات در ایران نیز در همان حدود منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است كه در مجموع جزو مناطقی است كه اختلالات روانی شیوع بالاتری نسبت به برخی مناطق دیگر دنیا دارد.
** ایرنا: پس با این توصیف، می توان گفت هشدارها نسبت به افزایش این بیماری ها درست بوده و نگرانی ها نسبت به شیوع این بیماری ها منطقی است.
** توكلی: برای رسیدن به این نتیجه كه شیوع اختلالات روانی در ایران رو به افزایش است، نیازمند مطالعاتی با روش شناسی معتبر هستیم تا بتوان به طور علمی و آماری نتایج این مطالعات را با یكدیگر مقایسه كرد. متاسفانه یكی از مشكلات موجود این است كه مطالعاتی شبیه پیمایش ملی سلامت روان به طور منظم و در دوره مناسب انجام و تكرار نشده است. بنابراین، نمی توان به راحتی حكم داد كه روند شیوع این اختلالات چه تغییر داشته است.
** ایرنا: آیا پیش از این پیمایش ملی سلامت روان كه در سال های 1389 تا 1390 صورت گرفت، پیمایش دیگری در این زمینه صورت گرفته بود كه بتوان نتایج را با یكدیگر مقایسه كرد؟
** توكلی: بله. مطالعه ای در سال 1385 نیز پیش از این پیمایش صورت گرفته بود. اگرچه مقایسه نتایج این دو پیمایش، افزایش شیوع اختلالات روانی را طی این دو دوره نشان نمی دهد اما در هر صورت نیاز به تكرار چنین مطالعاتی است تا بتوان سیر و روند تغییر شیوع این اختلالات و عوامل موثر بر آن را رصد و شناسایی كرد.
** ایرنا: به جز انجام پیمایش ها و مطالعات مستمر برای آگاهی از میزان شیوع اختلالات روانی چه راهكارهای دیگری وجود دارد؟
** توكلی: در بروز اختلالات روانی، عوامل گوناگون زیستی، روانی و اجتماعی موثرند. بنابراین، مداخلات پیش گیرانه و روانی باید همه این عوامل را درنظر گرفته و بررسی كند. در این میان، شاید بتوان گفت عوامل كلان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یا به اصطلاح تعیین گرهای اجتماعی سلامت روان در سطح جامعه بیشترین تاثیر را در بروز و شیوع این اختلالات دارند.
بنابراین، بدیهی است كه مهمترین راهبردهای پیش گیرانه برای این اختلالات نیز باید به این عوامل و مسایلی مانند فقر، بیكاری، بی ثباتی های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، شكاف طبقاتی، تبعیض های جنسی قومی و امثال آن معطوف باشد. البته در این میان، راهبردهایی كه به طور صرف یا بیشتر به مسایل فردی توجه دارند، بعید است كه توانایی اثرگذاری عمده را بر روند شیوع این اختلالات داشته باشند. اگرچه این اقدام ها نیز باارزش بوده و اهمیت خود را دارند.
پژوهشم** 9283**1601** خبرنگار: فرشته ذبیحیان**انتشاردهنده: شهناز حسنی
تهران- ایرنا- هشدار مسوولان بهداشت و درمان كشور نسبت به شیوع اختلالات روحی و روانی در جامعه در حالی مطرح می شود كه روانپزشكان پیمایش مستمر سنجش سلامت روان و حل ریشه ای چالش های اقتصادی و اجتماعی را از راهكارهای شناسایی مبتلایان و پیشگیری از افزایش تعداد آن می دانند.
