به گزارش ایرنا، خشكسالی پدیده ای است كه اثرات و پیامدهای ناگواری با خود به همراه دارد؛ یكی از این پیامدهای مخرب، فرونشست زمین است.
فرونشست زمین در اثر خالی شدن آب بافت های متراكم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می نشیند.
به گفته كارشناسان این نشست باعث ایجاد ترك و شكاف هایی در زمین شده و بر روی الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر كیفیت آب های زیرزمینی، تغییر شكل سطح زمین و سیل خیزی مناطق اثرگذار است.
در سالهای اخیر به سبب تغییرات اقلیمی و تغییر بارش ها از برف به باران، آبخوانهای چهارمحال و بختیاری نه تنها تغذیه نشده بلكه به سبب برداشت های بی رویه با افت شدید نیز مواجه است، بنحوی كه منابع آب موجود در دشت های استان به مرز بحران رسیده بنحوی كه بر اساس اعلام آب منطقه ای استان، به تازگی چهار دشت استان ممنوعه بحرانی اعلام شده و پدیده فرونشست كه از سالهای گذشته در چهارمحال و بختیاری شكل گرفته به سرعت در حال پیشروی است.
كارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری با اشاره به همین موضوع در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: دشت های استان به سبب تغییر اقلیم و تبدیل بارش ها از برف به باران طی 9 سال گذشته نه تنها تغذیه نشده اند، بلكه با برداشت های بی رویه آب از این دشت ها روز به روز سطح ایستابی آنها كاهش داشته است.
سیدهاشم فاطمی تعداد دشت های استان را 11 دشت اعلام كرد و گفت: از این تعداد هشت دشت ممنوعه شده كه از این دشت ها نیز چهار دشت به تازگی ممنوعه بحرانی اعلام شده است.
به گفته وی رخداد پدیده فرونشست، كاهش حجم مخزن، روند مستمر افت سطح ایستابی و كیفیت نامطلوب از مهمترین عوامل بحرانی شدن وضعیت این چهار دشت بوده است.
فاطمی خاطرنشان كرد: دشت های شهركرد، سفید دشت، جوانمردی و بروجن- فرادنبه دشت های ممنوعه بحرانی استان به شمار می روند كه به طور مستمر درگیر فرونشست زمین و افت سطح ایستابی هستند.
كارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری، بیشترین فرونشست دشت های استان را مربوط به دشت خانمیرزا دانست و گفت: این دشت هم اكنون با 70 سانتیمتر فرونشست حاصل از برداشت بی رویه آب با 75 میلیون مترمكعب كسری مخزن آب مواجه است.
فاطمی همچنین فرونشست زمین در دشت شهركرد را 20 سامتیمتر اعلام و تصریح كرد: این فرونشست كه از سال 65 شكل گرفته این دشت را با 170 میلیون مترمكعب كسری مخزن و كاهش 16 متری سطح ایستابی آب مواجه كرده است.
وی خاطرنشان كرد: دشت سفیددشت نیز با كاهش 23 متری آب و سایر دشت ها از جمله كیار، بروجن- فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مالخلیفه با كسری چند متری مخزن آب روبروست و فرونشست در این دشت ها نیز آغاز شده و در حال پیشروی است.
طبق آمارهای سرپرست شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری هم اكنون بیش از 90 درصد آب مصرفی در این استان از آب های زیرزمینی تامین می شود كه اگر بتوان مصرف آب در استان را بهینه كرد و در كنار آن با مهار آبهای جاری بتوان بخشی از نیازهای آبی این استان را تامین كرد، می توان امیدوار به احیای بخشی از دشتهای ممنوعه استان بود.
در این میان مسدود كردن چاه های بدون پروانه نیز راهكاری است كه می تواند تا حد زیادی از برداشت بی رویه آب در دشت ها جلوگیری كند.
معاون حفاظت و بهره برداری شركت آب منطقه ای استان، تعداد چاه های بدون پروانه در استان را 200 حلقه اعلام كرد و گفت: از این تعداد تاكنون 96 حلقه پر شده و 20 حلقه دیگر نیز تا پایان سال پر می شود.
فتح الله صابرپور، نصب كنتورهای هوشمند را راهكار موثری برای مشخص كردن میزان آب برداشتی از چاه ها دانست و تصریح كرد: از سال 89 تاكنون 815 كنتور هوشمند بر روی چاه های استان نصب شده تا میزان واقعی برداشت آب را مشخص كند.
3 هزار و 431 چاه دارای بهره برداری در استان فعال است كه از این تعداد 2 هزار و 823 چاه تامین كننده آب كشاورزی، 387 چاه تامین كننده آب صنعت و 221 حلقه آب شرب موردنیاز در استان را تامین می كند.
با این وجود درحالی كه نسبت به كاهش منابع آب زیرزمینی و گسترش پدیده فرونشست در دشت های استان همواره هشدارهایی داده شده اما به نظر می رسد اهمیت این موضوع به یك دغدغه عمومی تبدیل نشده و ضروری است تا هم مسئولان در رابطه با ارائه راهكارهای جایگزین برای تامین آب موردنیاز استان و هم مردم و كشاورزان در مصرف بهینه این نعمت الهی اهتمام بیشتری به كار گیرند.
گزارشگر: خاطره حسین زاده**انتشاردهنده: جهانبخش صفری دهكردی
7363/6021
شهركرد- ایرنا- خشكسالی های متوالی و برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی سبب فرونشست دشت های چهارمحال وبختیاری شده است و بی توجهی به این معضل، پیامدهای ناگواری را برای منطقه به بار می آورد.
